انتخاب موضوع و محتوا از فعاليت‌های تخصصی حوزه نشر است

به گزارش لیزنا، سلسله نشست های فرهنگی سی امين دوره هفته كتاب جمهوری اسلامی ايران با حضور دكتر محمدرضا مقدسی مدير و موسس خانه تاب‌آوری ايران، دكتر مهرداد عالي‌پور كارآفرين برتر و استاد دانشكده كارآفرينی دانشگاه تهران، مهندس كاظم آرمان‌پور مدير مسئول انجمن فرهنگی ناشران كتاب دانشگاهی و دكتر سيد عباس حسينی نيك مدير انتشارات مجد  23 آبان 1401 در سرای اهل قلم خانه كتاب ايران برگزار شد.

در ابتداي نشست کاظم آرمان‌پور ضمن تبريك هفته كتاب و كتابخواني گفت: امسال چهار نشر دانشگاهي در سه بخش همايش، تقدير از كتاب برگزيده دانشگاهي و تقدير از ناشر پيشكسوت در حوزه نشر دانشگاهي و برگزاري كتاب دانشگاهي با رويكرد تجهيز كتابخانه نشر دانشگاهي كه جزء اولين برنامه هاي نشر دانشگاهي است در حال انجام است.

در ادامه محمد رضا مقدسي گفت: مفهوم تاب آوري رويكرد تقليل گرايي نيست در واقع تاب آوري موفقيت ها، خلاقيت و عبور از چالش ها را مديريت مي كند به نوعي كه في الواقع عملكرد مثبتي است. تاب آوري يك رويكرد توسعه گراست و اين امكان و فرصت را به ما مي دهد كه از چالش ها نه تنها سر سالم به در ببريم و به مقصد برسيم بلكه ما را از چالش‌ها نيز عبور مي‌دهد.

مقدسي افزود: بايد به تاب اوري با ديد تازه اي نگاه كرد. چيزي به نام بحران به معناي بحران كلاسيك وجود ندارد در واقع چيزي كه ما از آن به عنوان بحران ياد مي‌كنيم عبارت است از فرصت خطرناك، كه اگر خردمندانه و مدير و مسئولانه نتوانيم آن را كنترل كنيم ممكن است اين ريسك ها و بحران ها به ما آسيب بزنند.تاب آوري مثل خواندن و نوشتن نبوده و نيست اگر به كسي خواندن و آگاهي بياموزيم فرآيند برگشت پذيري نخواهد داشت و در واقع غير ممكن خواهد بود كه سواد او را ازش بگيريم.

وی افزود:  سلامت سازماني، تعالي و رشد سازماني و بنگاه هاي سازمان به وجود آوردني هستند با خلاقيت مي‌توانيم تاب آوري را ايجاد كنيم و اگر نتوانيم از آن خوب مراقبت كنيم متاسفانه فرصت ايجاد تاب‌آوري نيز از بين خواهد رفت. زماني حوزه تاب‌آوري ناشر نداشت و ناملموس بود و اما بعدا كه ناشريني كه ريسك كردند و غايت انديش بودند و به افق كاري خودشان اهميت مي دادند وارد اين عرضه شدند و از اين سود بردند.وی گفت: تاب‌آوري رويكرد توسعه گرا است و بنا به نظر بزرگان مفهومي است كه متقدم است بر رشد يعني اول تاب‌آوري سازماني است و بعد رشد. سازمان ها بايد مزيت رقابتي داشته باشند و با توجه به سليقه مخاطب و نياز جامعه مخاطبين بايد تغذيه شوند. براي تاب‌آوري سازمان ها نيز قطعا بايد داراي كوچ حرفه اي، چه از لحاظ درون سازماني و چه بيرون سازماني در كنار خود باشند.

خط توليد تاب‌آوري مديريت است

مقدسي در ادامه با توجه به جنبه مديريتي تاب‌آوري گفت: اگر امروز آشفتگي و ركوردي در عرصه نشر دانشگاهي داريم و موفقيتي در اين عرصه نشر دانشگاهي داريم در هر دو صورت نتيجه خلاقيت و كوتاهي در عرصه مديريت سازماني تاب‌آوري است. در اين راه نياز به نقشه راه و تعيين مسير و همينطور افراد آشنا به اين عرصه داريم تا در اين بازار پر از فراز و نشيب و پرصعود به ساحل امنيت و شكوفايي برسيم. فعالان در حوزه چاپ و نشر بايد با رويكرد و ديدگاه پاتولوژيك به اين مسئله نگاه كنند و براي تشخيص اين موضوع آگاهيش را كسب و به اين عرصه ورود پيدا كنند.

وی گفت: تاب‌آوري قلب پيشگيري است و توسعه تاب‌آوري در هر سازماني در معاونت پيشگيري جاي مي‌گيرد. توجه و ايجاد حساسيت پژوهشي در پيش بيني و پيشگيري چيزي جزء آينده پژوهشي روشن نيست. تاب‌آوري بسيار نزديك به آينده پژوهي مي تواند وارد ميدان شد البته اصلاح و ترميم گاهي اوقات بسيار گران و زمان بر خواهد بود و گاهي اوقات آنچنان كه بايد مي تواند هم اثر گذار نباشد. بنابراين اگر با منظر ديدگاه هاي تاب‌آوري به مسئله نگاه كنيم آنوقت براي توسعه تاب‌آوري مصمم خواهيم بود و قدم هاي عملياتي جدي در جهت توسعه تاب‌آوري بر مي‌داريم.

تاب آوري سازماني با موفقيت همبستگي دارد

مقدسي با توجه به اهميت همبستگي گفت: ارايه يك چهارچوب كه افراد، جوامع و خانواده ها و سازمانها راه هاي غلبه بر استرس ها و ناملايمات را بياموزند و راه رشد و سلامت را در پيش گيرند از مسائل حائز اهميت به شمار‌ مي‌رود. كساني موفق خواهند بود كه در اين راه ها تاب بياورند. بعضي اتفاقات هستند كه مي‌افتند و ما باور مي‌كنيم، اما بعضي اتفاقات هستند كه ما بايد باورشان كنيم تا اتفاق بيافتند.

وی گفت:  ما شكوفايي چاپ و نشر و توسعه و تعامل كتاب و كتابخواني در ايران را باور مي‌كنيم و قطعا اتفاق مي افتد. تفاوت عملكرد فرد، خانواده، جامعه و سازمان را يك چيز تعيين مي‌كند و آن تاب‌آوري است. قدرت آسيب از غفلت است و سيستم هاي هشيار كه مراقب خود و خويشتن هستند از اركان و عملكرد هاي اصلي خود مراقبت مي‌كنند نمي‌توانند آسيب ببينند. اگر مفهوم تاب‌اوري را يك نمودار T شكل فرض كنيم و يك طرف آن را خوب و طرف روبرو را نيز خوب و قسمت پايين را هم بد و روبروي آن را نيز بد تصور كنيم بايد بگوييم كه اگر در شرايط خوب، نتايج خوب رقم بخورند اتفاق خارج از انتظاري نيفتاده است دقيقا مثل اينكه گل در بهشت مي‌رويد و همانطور كه اگر در شرايط بد، نتايج بد رقم بخورد دور از انتظار نخواهد بود. وی افزود: اگر در شرايط خوب نتيجه بد به دست آمد يعني يك جايي تعلل كرديم و سازماني نتوانسته خروجي هاي مورد انتظار را دريافت كند. نتيجه نشان دهنده اين است كه دارايي ها و سرمايه هاي ادبي، فرهنگي، اقتصادي تباه و هرز رفته اند و ما بايد علي رغم تهديدات و مخاطرات كه اسمش را شرايط بد مي توانيم بگذاريم نبايد قرباني باشيم. ما ميخواهيم در شرايط بد قد علم كنيم در برابر طوفان ها و نوسانان ارز در بازار و كاهش اقبال عمومي براي كتاب و كتابخواني و ... بايد نتايج خوبي رقم بزنيم و اين دقيقا اسمش تاب‌آوري است مي‌شود در شرايط بد نتايج خوب گرفت و هيچ وقت راه موفقيت هموار نبوده و نيست.

مقدسي در پايان افزود: تاب‌آوري توانايي عبور موفقيت آميز است در چالش ها و گرفتاري ها و همواره هر تعريفي از تاب‌آوري با عبارت توانايي آغاز مي‌گردد. بخش عمده تاب‌آوري در تغييرات ساختار و سازمان‌هاست. در واقع هر چقدر ما نمره و ضريب تاب‌آوري را افزايش دهيم مقدار آسيب پذيري را كاهش داده ايم.

در ادامه دكتر مهرداد عالي‌ پوراستاد دانشكده كارآفريني دانشگاه تهران بحث توسعه فرصت ها در فضاي كسب و كار را مطرح كرد و گفت: مطالب ارائه شده از بعد نوشته هاي كتاب هاي دانشگاهي نباشد  بلكه برخوردار از پايه علمي روز و داراي دانش ضمني باشد در واقع دانش ضمني نوع دسته كم گرفته دانش و البته با اهميت تر از دانش در حوزه كار آفريني است. امروزه در مكتب اقتصادي اتريش و آمريكا حد اقل در مكتب اقتصادي مديريت مي‌گويند كه مي شود بدون داشتن دانش ضمني شما صاحب كسب و كار بزرگ بشيد. ما زماني صاحب دانايي هستيم كه داراي دو ويژگي باشيم، اول اينكه دقيق صحبت كنيم كه قابل اندازه گيري باشد و دوم اينكه ساده صحبت كنيم. به طور كلي كسي در فضاي كسب و كار (صنعت نشر) رشد مي كند كه هم‌آوري منابع داشته باشد و فرصت را شناسايي كند. كارآفريني كارش هم‌آوري منابع است.

عالي پور در ادامه افزود: واژه تاب‌آوري يك لغت نيست، يك چتري است كه روي يك سري چيز ها را مي گيرد اگر برايش 20 كتاب بخوانيد، 20 تعريف هم پيدا خواهيد كرد. تعاريف متعددي مي‌شود راجع به آن داد و با لغت و يا يك خط قابل تعريف نيست اما همواره به پوششي بزرگي از چيزها كه زير هم قرار مي‌گيرند اطلاق مي‌شود. يك بنگاه تاب‌آوري يعني كسي كه پايش را روي پله هايي بگذارد كه پله هاي آن سازمان سست نباشد، اين تعريف بنگاه تاب‌آور در كارآفريني است كه از سه عنصر نشات مي‌گيرد، اول رفتن در زمينه مناسب، دوم ويژگي هاي فردي و سازماني شماست و توجه به اين موضوع كه بيش از 99 درصد از افرادي كه مي‌خواهند كسب و كاري را راه بياندازند بايد شكست بخورند، چون فرد قابليت هاي راه اندازي و كارآفريني را ندارد و تاب‌آوري اصول خود و زحمات خاص خودش را دارد. هر كارآفرين اوليه در ابتداي كار شور و شوق و هيجان داره اما بايد ريسك هايي را هم كه اين صنف را مورد توجه قرار داده است را بشناسد كه شامل ريسك جسماني،ريسك اخلاقي،ريسك اجتماعي و ريسك اقتصادي است.

جذب سرمايه يكي از ويژگي هاي كارآفرين است

عالي پور در ادامه به اشتياق همه افراد كره زمين در رابطه با ايجاد كارآفريني بر اساس مطالعات انجام شده روانشناسي اشاره كرد و گفت : در حوزه نشر چهار تيپ مختلف داريم، در مرحله اول ميل و اشتياق داشتن به كارآفريني است، مرحله دوم ميل به مبادرت كردن است كه از بين 99 درصد مردم جهان تنها 10 درصد از آنها مبادرت به كارآفريني مي‌كنند و سومين مرحله ايجاد كارآفريني است كه باز هم از بين آنها 93 درصد آنان موفق به ايجاد كارآفريني مي‌شوند. اگر ميخواهيم تاب‌آوري بالايي داشته باشيم بايد سراغ مصاديق نوآوري برويم. و مرحله آخر اصالت دادن به آثار خودمان است براي اينكه توان تاب‌آوري شما بالا رود بايد محصول خوب ارائه كنيد، مهم ترين عامل شكست كسب و كار ها محصول است. در واقع تاثير گذاري محصول در ميزان ثروت انگيزي شما 17 درصد است.

دكتر عالي پور به ويژگي هاي فردي در بالا بردن توان تاب‌آوري اشاره كرد و گفت: تاب‌آوري با خواسته روي نمي دهد اول ويژگي هاي فردي است، دوم ويژگي هاي زمينه اي است و سوم خلق اثر نو است و در آخر هم خلق اثر اصيل است. هر چيزي كه باعث ايجاد و انحصار شود پس سمت تقاضاي محصول را كم خواهد كرد. امروزه جهان به سمت حذف زمان انحصار در حوزه ثبت اختراع مي‌رود. دنيا تلاش مي‌كند سمت عرضه را تشديد كند. در اين زمينه هم سه دسته فرصت داريم اول فرصت هاي تشخيص، دوم فرصت هاي كشف و سوم فرصت هاي خلق در بررسي فرصت هاي تشخيص بايد بگوييم به معناي اين است كه كالايي كه هر روز صبح مردم مي‌خواهند و هر روز صبح هم توليد مي‌شود. هر موقع كالايي سمت عرضه و تقاضايش زنده باشد در واقع نوع فرصت اون كالا زنده است.

وی افزود:  استراتژي هاي سه گانه در دنيا به هزينه، تمايز و تمركز تقسيم بندي مي‌شوند. فرصت هاي تشخيص در بنگاه هاي خصوصي يكي از دلايل تاب‌آوري است. نوآوري با سه تعريف ادغام شده به اين صورت كه مثلا اثر نو در قانون دنيا اثري است كه قبلا عرضه نشده، اما كار نوعا جديد اين است كه كسي همان كار نو را طوري عرضه كند كه مصرف كننده فكر كند اين كار، كار جديدي است و اثر اصيل اثري است كه بشود انتصابش داد به فرد خاصي كه فرق داشته باشد با اثر فرد ديگر. اثر اصلي شما بايد بر اساس شخصي سازي شما شاخص باشد.

دكتر عالي پور در ادامه تصریح کرد: شركت هاي توسعه يافته جهان امروز سهم اصلي سازمان‌‌هايشان در پيكربندي آن‌هاست. يك كارآفرين در صنعت نشر بايد چهار كار انجام دهد اول اينكه سخت ترين كار هر سازماني تري هارد اس تاب‌اوري است در واقع مرحله اول استراتژي است، مرحله دوم استراكچر،‌مرحله سوم سيستم و مرحله آخر توليد است. بدون اين چهار محرك سازمان يك بنگاه ترجمه است يعني مطالب توليد شده خارجي را ترجمه كرده و به بازار تزريق مي‌كند.

وی افزود:  امروز هزينه بازاريابي يك بنگاه نشر در آمريكا 38 درصد است پس قطعا اين بنگاه تاب آور خواهد بود. اما بنگاهي كه 100 درصد سود خالص مي‌كند اين مي‌تواند تبليغات و برندينگ كند و رشد داشته باشد. اولين كار ما كار كردن در بخش استراتژيك است نشر شما بايد در يك حوزه تخصص پيدا كند تا وقتي كه تدوين و پيكربندي استراتژيك مثل تحقيقات بازار و تحقيقات بازاريابي، امكان سنجي و ... انجام نشده باشد نبايد حوزه نشر را جدا كرد.

وی در پایان گفت:  و مورد آخر اينكه نبايد اسرار بر حماقت ورزي داشت. كارها بايد با كيفيت باشد، به روز باشد و خاص باشد اين مفهوم پيكربندي است. يك محصول شامل چندين مرحله است تا تبديل به حداقل محصول پذيرفتني شود تا به حداقل هاي ممكن برسد و به چاپ برسد. بايد تعاملات بين سازماني را بالا ببريم و بخش بازنگري عمليات و استراتژيك جزء مهم ترين بخش نوآورانه سازمان است. زماني كه شما از داشتن برنامه استراتژيك در نشرتان صحبت كنيد بايد بدانيد برنامه كلانتان چيست. بنابراين تاب‌آوري اصول دارد و اگر همه اين كارها را انجام دهيد باز هم نمي‌شود به شما قول 100 درصد داد كه موفق خواهيد شد اما اگر تمام مراحل گفته شده و در اول بررسي شرايط خودمون و حتي درمان فردي و بعد توسعه فردي را در نظر بگيريم مي‌توان گفت صاحب موفقيت خواهيم شد.

در پايان نشست دكتر سيد عباس حسيني نيك درباره تجربه زيستي سازماني خود در انتشارات در ايام كرونا به چند نكته اشاره كرد و گفت: چهار پايه براي انتشارات و فعاليتم در نظر گرفتم و اركان مديريت نشر را چهارگانه مي دانم. اول اينكه انتخاب موضوع و محتوا از فعاليت هاي تخصصي حوزه نشر است و بايد حيطه فعاليتمان را محدود كنيم در واقع فعاليت هاي عميق و در حوزه اي خاص و ماهر بودن و توجه داشتن دقيق به آن موضوع از اركان اساسي است كه در اين موارد مستتر است. دوم عامل انساني و نيروي انساني و به عبارتي آمادگي نيروي انساني مدنظر است كه از جمله اين‌ها انتخاب دقيق و محدود  همكار و آموزش همكاران و اطلاع رساني به همكاران از وظايف اصلي و امور محوله به آن ها از موارد حائز اهميت به شمار مي‌رود. سوم تدابير فني و اجرايي است كه اگر ناشران دقت داشته باشند موفق خواهند شد بستن قرارداد هاي منصفانه با پديدآورنده است كه پديدآورنده بداند در قبال اين كار چه چيزي بهش تعلق مي‌گيرد. بخش بعدي انتشار محدود يا افست است. ايجاد سايت مناسب، معرفي و فروش كتاب و موقعيت دفاتر انتشاراتي هم از مسائل حائز اهميت است. چهارم رسيدگي به امور مالي و اقتصادي است، قيمت كتاب و يا تخفيف كه اگر وارد بازار كتاب بشود باعث شود همانطور كه شما با انها برخورد كرده بوديد با شما نيز برخورد شود. كه البته موضوع مديريت و دريافت وجه و تخفيف بايد قانونمند صورت گيرد.

حسيني نيك در پايان گفت: در حوزه نشر وام گرفتن براي كتاب منتشر كردن اشتباه است و توزيع عمده به كتابفروشي ها هم از مسائل مهم اين عرصه به حساب مي‌آيد. اگر كسي كارش انتشارات باشد و وارد اين عرصه شود بايد شغل اولش و همه فكر و ذكرش انتشارات باشد و بتواند تعامل ايجاد كند بين گروه ها و اصناف هاي مرتبط در اين عرصه. در واقع بسياري از نقض حقوقي دليلش ناديده گرفتن مسائل حقوقي در اين عرصه است كه اگر به نظر من به اين مسائل گفته شده توجه داشته باشيم و در صدد برطرف كردن و بهبود و سرعت بخشيدن به عملكرد هاي لازم باشيم قطعا در اين عرصه موفق خواهيم بود.

گزارش: غزاله ورقائی