کد خبر: 48301
تاریخ انتشار: دوشنبه, 02 بهمن 1402 - 12:41

داخلی

»

مقاله های روز

ضرورت تجدید نظر در برنامه‌های درسی علم اطلاعات و دانش شناسی (٢)

منبع : لیزنا
دانشمندان علم اطلاعات نقش مهمی در طراحی پایگاه داده هایی دارند که از ایجاد و به اشتراک گذاری دانش حمایت می‌کنند. علاوه بر این، ماهیت بین رشته‌ای علم اطلاعات اجازه می دهد تا منابع و فرمت های مختلف اطلاعات در چارچوب مدیریت دانش ادغام و یکپارچه شود.
ضرورت تجدید نظر در برنامه‌های درسی علم اطلاعات و دانش شناسی (٢)

دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز در مصاحبه اختصاصی خود با خبرنگار لیزنا، دیدگاه های خود را درباره برنامه های درسی ارشد و دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی بیان کرد  و گفت: در بخش نخست،  درباره علم اطلاعات و درس های ان، مطالبی را بیان کردم و وعده دادم که در مصاحبه دوم نظر خود را درباره بخش « دانش شناسی» رشته بیان کنم.

وی افزود: مدیریت دانش و علم اطلاعات دارای یک رابطه همزیستی مشترکی هستند که هر کدام نه تنها بر دیگری در پی استفاده کارآمد و موثر از اطلاعات تاثیر می گذارند، بلکه در شکل گیری خود از یکدیگر نیز تاثیر می پذیرند. علم اطلاعات شامل مطالعه، تولید، سازماندهی، ذخیره سازی، بازیابی و انتشار و اشاعه اطلاعات است. از سوی دیگر، مدیریت دانش بر جذب، سازماندهی و استفاده از دانش در یک سازمان برای افزایش تصمیم گیری و حل مسأله تمرکز دارد. 

دکتر مهراد تصریح کرد: علم اطلاعات پایه و اساس مدیریت دانش را با ارایه روش ها و ابزار های مدیریت داده و اطلاعات فراهم می کند. از طرف دیگر، جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به ایجاد مخازن دانش کمک می کند که خود پایه ای برای تصمیم گیری آگاهانه است. علم اطلاعات توسعه پایگاه داده ها، سیستم های اطلاعاتی و فناوری را که بخشی جدایی ناپذیر از فرایند های مدیریت دانش هستند، تسهیل می کند. برعکس، مدیریت دانش دامنه علم اطلاعات را با شناخت ارزش دانش ضمنی--بینش تجربی و وابسته به زمینه را که در خبرگی افراد انسانی وجود دارد، گسترش می دهد. علم اطلاعات به طور سنتی بر اطلاعات صریح و مدون تاکید می کند، در حالیکه مدیریت دانش اهمیت دانش ضمنی را در یادگیری و نوآوری سازمانی به رسمیت می‌شناسد.

موسس ISC ادامه داد: هم افزایی بین این دو حوزه در شیوه های مختلف مشهود است. سیستم های مدیریت دانش اغلب از تکنیک های بازیابی اطلاعات برای استخراج داده های مربوطه استفاده می کند. دانشمندان علم اطلاعات نقش مهمی در طراحی پایگاه داده هایی دارند که از ایجاد و به اشتراک گذاری دانش حمایت می کنند. علاوه براین، ماهیت بین رشته‌ای علم اطلاعات اجازه می دهد تا منابع و فرمت های مختلف اطلاعات در چارچوب مدیریت دانش ادغام و یکپارچه شود.

بنیانگذار مرکز سابق منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری گفت: ظهور فناوری های پیشرفته به درهم تنیدگی مدیریت دانش و علم اطلاعات بیش از پیش کمک کرده است. بعلاوه، از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ، یادگیری ماشین و هوش مصنوعی که اجزای جدایی ناپذیر علم اطلاعات هستند، در سیستم های مدیریت دانش برای کشف الگو ها، روندها و بینش از مجموعه داده های گسترده استفاده می شود. این همکاری، توانایی استخراج دانش معنی دار از منابع اطلاعاتی متنوع را افزایش می دهد. در نتیجه، رابطه بین علم اطلاعات و مدیریت دانش پویا و وابسته به هم است. 

استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز تصریح کرد: در هر صورت، گفتگو های ما در جلسه قبل و جلسه فعلی ناظر بر توسعه برنامه های درسی ارشد و دکتری در آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی بوده و است. در تجدید نظر در برنامه‌های درسی رشته، گروه های آموزشی و کمیته برنامه‌ریزی وزارت عتف در بخش« دانش شناسی»، به تصمیمی قاطع و به یک برنامه ریزی مناسب نیاز دارند. درس های این بخش از «دانش شناسی»، چندان عمیق نیست و از استحکام لازم برخوردار نمی باشند. درس های دکتری در گرایش «مدیریت اطلاعات و دانش»، در تقاطع علم اطلاعات و مدیریت دانش می تواند به شرح زیر باشند:

١- بازنمایی دانش و هستی شناسیغ

٢- بازیابی اطلاعات و فیلترینگ؛

٣- داده کاوی و متن کاوی برای کشف دانش؛

۴- همکاری و اشتراک دانش؛

۵- مدیریت دانش راهبردی؛

۶- سنجش و ارزیابی دانش؛

٧- سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری؛

٨- حکمرانی دانش و اطلاعات؛

٩- ضبط و تدوین دانش؛

١٠- اخلاق دانش و اطلاعات؛

١١- پژوهش های پیشرفته در مدیریت دانشغ

١٢- مدیریت تغییر در KM .

به گفته دکتر مهراد هدف این دوره می تواند ارایه درک جامع از مدیریت، سازماندهی و استخراج بینش از اطلاعات در زمینه مدیریت دانش باشد. این درس ها در مجموع درک جامعی از مدیریت دانش در علم اطلاعات ارایه می دهد.

دکتر مهراد بر فناوری های نوظهور و نقش آن ها در مدیریت دانش تاکید کرد و گفت: ادغام فناوری های نوظهور، نقش مهمی در مدیریت دانش دارد که با افزایش همکاری، خودکار سازی فرآیند ها و بهبود دسترسی به اطلاعات حاصل می‌شود. فناوری هایی مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و بلاکچین می توانند اشتراک گذاری و بازیابی دانش را ساده و نوآوری و کارآیی را در سازمان ها تقویت کنند. از این رو، برنامه ریزی برای گنجانیدن درس های مرتبط با فناوری های نوظهور بر انسجام برنامه « مدیریت اطلاعات و دانش» خواهد افزود.

دکتر مهراد گفت: اعتقاد دارم که با تدوین برنامه جدید دوره دکتری « مدیریت اطلاعات و دانش»، این برنامه  می تواند از حالت گرایش خارج شده و مانند رشته «علم سنجی»، خود به دوره ای مستقل تبدیل شود.

در پایان این مصاحبه، دکتر مهراد توصیه کرد که برای این تیپ درس ها و درس های بسیار تخصصی، جذب هیات علمی بسیار مهم است، زیرا نیروهای متخصص به تحقیقات پیشرفته در محیط کلی گروه آموزشی، دانشکده و دانشگاه کمک می کنند. افراد متخصص، در آموزش محتوای تخصصی و پیشبرد دانش از طریق فعالیت های تحقیقاتی نقش کلیدی بازی می کنند. خبرگی افراد متخصص اهمیت دارد. این افراد به طور مستقیم بر کیفیت آموزش و پژوهش تاثیر می گذارند. اعضای هیات علمی با دانش عمیق در رشته تخصصی خود دانشجویان را در تقویت مهارت های یادگیری کمک می کنند و منزلت و اعتبار دانشگاه ها را تحکیم می بخشند.