طنز، دلپذیرترین شیوه جدی بودن است

به گزارش خبرنگار لیزنا، حسین یعقوبی متولد سال 1349، سال‌هاست که داستان می‌نویسد و ترجمه می‌کند. او بیشتر به واسطه‌ فعالیت‌هایش در حوزه‌ ادبیات طنز شناخته شده است. او رمانِ جدید خود  «تخت بخواب» را با رگه‌های طنزی اجتماعی نوشته است.

یعقوبی در گفت و گویی با خبرنگار لیزنا در معرفی خود با اشاره بر اینکه از دوران کودکی به ایجاد کتاب مصور و نقاشی علاقه داشته است گفت: از سال 1376 با همکاری با مجله مهر فعالیت‌های مطبوعاتی خود را آغاز کردم. اولین کتاب من در سال 1379 با عنوان «نشان پنجم حماقت» چاپ شد. موضوع این کتاب گزیده جملات قصار طنز بود و توسط انتشارات جامع ایرانیان منتشر شد. بعد از آن تا به امروز 20 عنوان کتاب از من منتشر شده است که اکثرا با موضوع داستان و داستان کوتاه هستند. پنج کتاب از این کتاب‌ها تالیف خود من با موضوع زبان‌شناسی، تاریخ سینما و تاریخ جهان به طنز و بقیه کتاب‌های ترجمه از مجموعه داستان و داستان‌های کوتاه است.

او افزود: آخرین کتاب منتشر شده از من رمان «تخت بخواب» است. کتاب در مورد روزگارِ  یک نویسنده جوان، ایده‌آلیست، آرمان‌گرا و جاه‌طلب است که با هدف نوشتن یک شاهکار ادبی به تهران می‌آید. او برای امرار معاش با کمک دیگران شغلی در یک اداره‌ ملال‌آور در تهران پیدا می‌کند. با دوستانش که کارگاه‌های ادبی و داستان‌نويسی دارند مشورت می‌کند تا سوژه‌ای برای نوشتن این شاهکار بیابد. چالش‌های وی در محل کار و کارگاه‌های آموزش نویسندگی و داستان‌نویسی و روزمرگی او موضوع کتاب را تشکیل می‌دهد. در همین حین فضای کارمندیِ خسته‌کننده‌ای که او واردش می‌شود، آدم‌هایی را مقابلش قرار می‌دهد که آرزوها و امیالی حقیر دارند.

یعبوبی اضافه کرد: مضمون‌های اصلی این رمان فعالیت متزلزل آدمی است که هنوز معنای زندگی خود را درک نکرده است و به دنبال معناهای مختلف می‌گردد. او دچار نوعی سرگشتگی شده است و در پی آن است که دریابد کدام معنای زندگی درست تر است؟ معنایی که مردم عامی و روزمره در زندگی خود به دنبالش هستند یا معنایی که خواص به سراغ آن می‌روند و خود دچار نوعی کلیشه شده است.

او مضمون دیگر این کتاب را تقابل بین جهان داستان و جهان واقعیت و جایگاه نویسنده در آن عنوان کرد و ادامه داد: داستان گاهی با زاویه اول شخص و گاهی با زاویه دوم شخص ادامه می‌یابد و گاهی زاویه دید سوم شخص را بیان می‌کند.

در واقع ما با این سوال اساسی متوجه می شویم که یک نویسنده در یک روند داستان چه نقشی را ایفا می‌کند؟ آیا نویسنده راوی داستان است یا خود بخشی از داستان است و یا خالق دنیای داستان؟

نوشته یعقوبی رمانی رئالیستی با رگه‌های طنز درباره‌ «حقارت» و شاید نمایش میان‌مایگی در بخشی از جامعه‌ امروز است. رمانی که تلاش می‌کند با استفاده از انواعِ خُرده‌شخصیت‌های ریز و درشت یک ساختارِ پُرتناقض را نمایش دهد که در کلیتِ جامعه به‌تدریج فردیت را از بین برده و او را رام می‌کند. در این فرایند یعقوبی تلاش کرده است بیش از هر چیز برای مخاطبش قصه بسازد و انبوهی آدم که شاید در مسیر این حقارت قرار گرفته‌اند.

یعقوبی ژانر کتاب رمان «تخت بخواب» را رئالیست اغراق آمیز عنوان کرد و در مورد زبان آن گفت که زبان کتاب بستگی دارد به خواننده کتاب ولی می‌توان آن را طنز دانست و طنز را دلپذیرترین شیوه جدی بودن توصیف کرد.

این نویسنده با قائل شدن تقاوت میان زبان و ژانر گفت: به اعتقاد من طنز ژانر نیست بلکه کیفیت و لحن  است و ویژگی اصلی آن  را دوری از شعار و تبلیغ و برخورداری از ظرافت و نکته تشکیل می‌دهد.

وی در مورد تاثیر‌پذیری از نویسندگان یا کتاب‌های دیگر در نوشتن رمان «تخت بخواب» با اشاره بر اینکه به طور خاص در نوشتن این رمان و ایده آن از نویسنده خاصی تاثیری نگرفته است گفت: به طور کلی نویسندگان و کتاب‌های بسیار خوب ایرانی و خارجی وجود دارند که بر من به عنوان یک نویسنده تاثیرگذار بوده‌اند.

وی از تاثیرگذارترین کتاب‌ها در دوران کودکی آثار مارک تواین مانند «هاکل برفین» و «تام سایر» را برشمرد. او همچنین به نوشته‌های الکساندر دوما، کامو، سارس و کتاب‌های ادبیات پلیسی علاقمند است.

او از کتاب «شیطان خدا» به عنوان بهترین نوشته سارس نام برد و عنوان کرد که علارغم اینکه این کتاب چندان محبوب نیست و از سارس بیشتر کتاب «تهوع» یاد می‌شود ولی «شیطان خدا» را بهترین نوشته او می‌داند بطوری که حدود 20 بار این کتاب را خوانده است.

یعقوبی با تفاوت قائل شدن میان کتاب‌های تاثیر‌گذار و کتاب‌های لذت‌بخش افزود: ممکن است گاهی از خواندن کتابی لذت ببرید ولی تاثیری بر روی شما نگذارد و گاهی کتابی را می‌خوانید که علاوه بر لذت‌بخشی، به صورت غیر مستقیم المان‌های داستان بر شما تاثیر می‌گذارد.

وی در مورد مشکلات حیطه نویسندگی، علاوه بر مشکلات موجود در ارشاد بر تعلیق کتاب در انتشاراتی‌ها اشاره کرد و در انتقاد از عملکرد برخی از ناشران، گفت: من در این چند سال گذشته به این نتیجه رسیدم که مشکل اصلی ما در اکثر اوقات ارشاد نیست، هرچند ارشاد گاهی موانعی ایجاد می‌کند.

 او در رابطه با مشکلات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در سال 1388 در مصاحبه‌ای در رابطه با ممیزی ارشاد عنوان کردم که ممیزهای کتاب اصولا مشخص نیستند. زمان مراجعه به شهرداری، کارمندان هر بخش و مسئولیت آنان معلوم است ولی در وزارت ارشاد، ممیز یک فرد نامرئی است که هرکاری بخواهد می‌تواند با نوشته یک نویسنده انجام دهد. یک هفته بعد دو کتاب من که برای دریافت مجوز به ارشاد ارسال شده بود بدون هیچ توضیحی غیرقابل چاپ عنوان شد.

او عدم مشخص بودن سیاس کلی و مدون را از مشکلات اصلی این وزارت خانه دانست.

به گفته وی در بحث ممیزی سیاست کلی وجود ندارد و میزان ممیزی کتاب بیشتر به شانس نویسنده بستگی دارد. گاهی ممیزی روی کلمه خاصی حساسیت بیش از حد دارد و گاهی ممیزی دیگر بسیار راحت‌تر عمل می‌کند. پس زمینه ممیزها بسیار متفاوت است و ممکن است بسیار تند‌رو یا محافظه کار باشد و ممیزی بیشتری اعمال کند و یا میانه‌رو‌تر و علاقمند به کتاب و نویسندگی باشد و سیاست کاملا متفاوتی اعمال نماید.

او با تشکر از نشر چشمه گفت: در دو کتابی که از طرف چشمه منتشر شده است، هم در نحوه عرضه و هم آماده‌سازی کتاب هیچ مشکلی وجود نداشت.

 کتاب «تخت بخواب» در 168 صفحه و با تیراژ 1000 نسخه از طرف نشر چشمه روانه بازار کتاب شد.