پیام و پوستر روز جهانی کتاب کودک ۲۰۱۸

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، پیام امسال روز جهانی کتاب کودک ۲۰۱۸ را اینس زاندره، شاعر و نویسنده لاتویایی را نوشته است. زاندره تا کنون نویسنده بیش از سی کتاب برای کودکان و نوجوانان و از فعالان عرصه ادبیات کودکان بوده است.

روز جهانی کتاب کودک، ۲ آوریل ۲۰۱۸ برابر با ۱۳ فروردین ۱۳۹۷ در  سراسر دنیا برگزار می‌شود.

در زیر متن پیام اینس زاندره را برای روز جهانی کتاب کودک ۲۰۱۸ می خوانید.

کتاب است که کوچک را بزرگ می‌دارد!

انسان‌ها همیشه به ریتم و قاعده‌مندی گرایش داشته‌اند، همچون انرژی مغناطیسی که براده‌های فلز را در جهان فیزیک به نظم‌ می‌کشد، همچون دانه‌های برف که از آب، بلور می‌سازد. در افسانه یا در شعر، کودکان از تکرار، ترجیع‌بند و بن‌مایه‌های تکرارشونده‌ی فراگیر لذت می‌برند، زیرا می‌توانند هر بار آن‌ها را از نو بازشناسند، آنچه که قاعده‌مندی را به متن می‌آورد. جهان با نظم به زیبایی دست ‌می‌یابد. من هنوز به یاد می‌آورم که چگونه به عنوان یک کودک با خود در مورد توازن و تقارن، درباره‌ی حقوق برابر برای چپ و راست درگیر بودم: اگر ضربه‌ای به میز می‌زدم، با خودم حساب می‌کردم چندبار هر انگشت‌ام بر میز نواخته است، تا انگشت‌های دیگر آزرده خاطر نشوند. من همیشه عادت داشتم که برای دست زدن، دست راست‌ام را به سوی دست چپ‌ام بکشانم. اما بعد فکر کردم این عادلانه نیست و یاد گرفتم که به گونه‌ای دیگر رفتار کنم- دست چپ به سوی راست. گرچه این اشتیاق غریزی برای توازن خنده‌دار است، اما نشان‌دهنده نیاز ما برای پرهیز از ساخت جهانی نامتوازن و یک‌طرفه است. من این احساس را داشتم که باید همان کسی باشم که مسئولیت به توازن رساندن تمامی جهان را بر عهده بگیرد.

گرایش کودکان به شعر و داستان نیز از نیاز آنان برای نظم بخشیدن به جهان آشفته سرچشمه می‌گیرد. برپایه‌ی نگرش عدم‌تعین، همه‌ی چیزها به نظم یافتن گرایش دارند. شعرهای کودکانه، ترانه‌های قومی، بازی‌ها، افسانه‌ها، اشعار و سرودها، همه‌ی این فرم‌های ریتمیک  موجود، به انسان‌های کوچک کمک می‌کند تا حضورشان را در آشفتگی بزرگ‌تر دنیا، ساختارمند کنند. آن‌ها به این آگاهی غریزی دست می یابند که نظم در این جهان ممکن است و هر کس می‌تواند جایگاه یکتای خود را داشته باشد. همه چیز در راه این هدف است: سازمان‌یابی ریتمیک یک متن، ردیف‌‌های حروف و طراحی صفحه، اثر گذاری یک کتاب به عنوان یک کلیت که به خوبی ساختار یافته است. بزرگ در کوچک خود را بروز می‌دهد و ما این الگو را در کتاب کودک به کار می‌گیریم، حتا اگر به خدا یا شکل‌های هندسی متقارن نیاندیشیم. کتاب کودک نیروی معجزه‌گری است که آرزوی بزرگِ انسانِ کوچک و توانایی به بودنش را ترویج می‌کند. کتاب شجاعت زیستن را در او تشویق می‌کند.

در یک کتاب، کوچک همیشه بزرگ داشته می‌شود، نه این که بی‌درنگ او را به مرزهای بزرگسالی برساند. کتاب رازی است که چیزی نامکشوف یا چیزی فراتر از دسترس را می‌توان در آن یافت، چیزی که خوانندگان در یک سن مشخص، با ذهن خود نمی‌توانند درک کنند، اما در آگاهی‌شان به شکل نقشی حک می‌شود و به کنش ادامه می‌دهد حتا اگر به طور کامل درک نشده باشد. گاهی یک کتاب تصویری می‌تواند برای بزرگسالان، به شکل صندوقچه‌ی گنج دانایی و فرهنگ عمل کند، درست همان‌گونه که کودکان می‌توانند کتابی را که ویژه‌ی بزرگسالان است بخوانند و داستان خود را درآن بیابند، داستانی که به زندگی در حال شکوفایی آنان اشاره دارد. متن فرهنگی، بستری برای نقش‌پذیری افراد در آینده فراهم می‌کند و در عین حال بستری است برای تجربه‌هایی که افراد باید برای بقای خود از سر بگذارنند و از این راه کلیت خود را پاس بدارند.

کتاب کودک، دلالت بر حرمت بزرگیِ کوچک‌ترها دارد. بر جهانی که هر بار از نو، با جدیتی زیبا و بازیگوشانه‌ آفریده می‌شود، که بدون آن، هر چیزی، از جمله ادبیات کودکان، تنها مشغولیتی بیهوده است.

کوتاه سخن:

کتاب، کوچک‌ترها را برمی‌انگیزاند که جهان می‌تواند قاعده‌مند باشد و هرکسی جایگاه یکتای خود را در آن داشته باشد. همه چیز در راه این هدف است. سازمان‌یابی ریتمیک یک متن، ردیف‌‌های حروف و طراحی صفحه، اثرگذاری یک کتاب به عنوان یک کلیت که به خوبی ساختار یافته است. بزرگ در کوچک خود را بروز می‌دهد و ما این الگو را در کتاب کودک به کار می‌گیریم. کتاب رازی است که چیزی نامکشوف یا چیزی فراتر از دسترس را می‌توان در آن یافت. کتاب کودک، دلالت بر حرمت بزرگیِ کوچک‌ترها دارد.

اینس زاندره