جامعه یادگیرنده تنها از طریق خواندن ارتقا پیدا می‌کند

 به گزارش لیزنا، کارگاه «ترویج با هم خواندن برای کودکان و نوجوانان» با حضور دکتر مهری پریرخ و کارگاه «طراحی و اجرای خدمات کتابخانه ای برای ترویج خواندن» با حضور حسین حیدری در سومین روز از مدرسه تابستانی خواندن برگزار شد.

 
کارگاه «ترویج با هم خواندن برای کودکان و نوجوانان» با حضور دکتر مهری پریرخ

در سومین روز از مدرسه تابستانی خواندن دکتر مهری پریرخ در کارگاه «ترویج با هم خواندن برای کودکان و نوجوانان» اظهار کرد:‌ این دوره دومین دوره‌ای است که نهاد به مباحث بنیادین کتابخوانی توجه کرده و با برگزاری مدرسه تابستانی خواندن به دنبال تبدیل کردن کتابدارن به مروجان واقعی کتاب است تا بتواند با عملکرد خوب کتابداران به عنوان مجریان ترویج خواندن به هدف اصلی‌اش که ایجاد جریان‌های عمیق مطالعه در کشور است، دست پیدا کند.

وی افزود: برای رشد همه جانبه جامعه نیازمند رشد در همه زمینه‌ها اعم از اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... هستیم و این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که افراد توانمندی‌ها و آگاهی‌هایشان را بالا ببرند،‌ این اتفاق تنها از طریق خواندن محقق می‌شود.

برای حل مشکلات جامعه نیازمند جامعه یادگیرنده هستیم و این جامعه تنها از طریق خواندن ارتقا پیدا می‌کند

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی، با اشاره به اینکه اعتیاد به هر چیزی مناسب نیست و اعتیاد به فناوری از دیگر اعتیادها بدتر است، گفت:‌ اعتیاد به فناوری به خصوص در کودکان و نوجوانان اثرات سوء بیشتری دارد، در حالی که خواندن سلامت جامعه را تضمین می‌کند و مشکلات روحی افراد را برطرف می‌کند. وقتی مشکلات روحی و روانی در جامعه گسترده باشد جامعه به مرور به سوی انحطاط می رود و روز به روز بر پرونده‌های جنایی و کلاهبرداری افزوده می شود. در چنین فضایی است که مسئولیت فرهنگ چندبرابر می‌شود، مسئولیتی که بیشتر بارش بر دوش کتابخانه ها و کتابداران گذاشته می‌شود.

پریرخ داشتن ساعت‌هایی در هفته برای خود و نفوذ به درون خود (خود اکتشافی)، کسب آرامش و دور شدن از استرس، اضطراب و نگرانی‌ها (آرام سازی روانی)، یادگیری، ‌افزایش اطلاعات و دانش (دانش افزایی)، گسترش نگرش، بینش، خلاقیت (تحول فکری)، افزایش درک رابطه بین مفاهیم و رویدادها و برقراری رابطه (رشد مهارت های فکری)، عمیق شدن در داستان به مدت طولانی (افزایش تمرکز) را ارزش و اهمیت خواندن از دیدگاه مخاطب عنوان کرد.

وی ادامه داد: شناخت مراجعه کننده، تقویت ارتباط با کودک و نوجوان، تقویت ارتباط کودک با والدین، معلمان، مربیان و مادربزرگ ها و پدربزرگ ها و ...، شناخت نقش خود در افزایش رشد شناختی کودک و توانمندی‌های او، در حل مشکلات خود و دیگران اهمیت خواندن را بالا می‌برد.

پریرخ با اشاره به اینکه شرایط جامعه کنونی به گونه ای شده است که والدین برای امرار معاش باید شبانه روز تلاش کنند، به همین دلیل برای فرزندان خود وقت کافی نمی‌گذارند، گفت: در چنین شرایطی کاهش تعامل با کودک و نوجوان، اثر منفی بر روابط اجتماعی کودک و نوجوان، رشد، زبان و سواد او می‌گذارد. در چنین فضایی است که شکاف بین نسل‌ها عمیق‌تر می‌شود.

دکتر مهری پریرخ بیان کرد:‌ اگر خانواده‌های ما سطح آگاهی، دانش و بینش خود را بالا نبرند نمی توانند مشکلاتشان را با فرزندانشان حل کنند و هر روز بر این مشکلات افزوده می شود. علاوه بر این سیستم تک کتابی دیگر در نظام آموزشی ما پاسخگوی نیاز دانش آموزان نیست و اگر روحیه دانش آموزان کشف نشود، هم جامعه نمی تواند از استعدادهای افراد بهره ببرد و هم فرد تبدیل به انگلی برای جامعه می شود.

پریرخ با اشاره به اینکه تا پیش‌ از این مدام بر «خواندن» تأکید می‌شد، اما اکنون «با هم خواندن» مطرح است، افزود: در این روش علاوه بر خواننده و مخاطب، کتابداران نیز فعال و پویا می‌شوند و نقش هدایتگری آن‌ها در کتابخانه‌ها برجسته‌تر می‌شود.

وی بر ضرورت ارتقاء سطح کیفی کتابخانه‌ها با استاندارهای جهانی تاکید کرد و گفت: می‌توانیم با آموزش، کتابخانه‌ها را به سمت استانداردهای جهانی ببریم و این مساله به تفکر کتابدار بسیار ارتباط دارد.

کارگاه «طراحی و اجرای خدمات کتابخانه ای برای ترویج خواندن» با حضور حسین حیدری

حسین حیدری در کارگاه «طراحی و اجرای خدمات کتابخانه ای برای ترویج خواندن» اظهار کرد: موفقیت اقتصادی شرکت های تولیدی بستگی به توانایی آن ها در شناسایی نیازهای مشتریان و ساختن محصولاتی دارد که در سریعترین زمان این نیازها را برطرف کنند و همچنین توانایی تولید محصولات با هزینه پایین را داشته باشد. یک کتابخانه نیز می‌تواند این مدل را انجام دهد و باید بتواند نیازهای مشتریانش را در سریعترین زمان انجام دهد و آن ها را به خواسته شان برسد.

وی درباره ارائه خدمات به تولید گفت: سازمان‌های اقتصادی مختلف خدمات با کیفیتی در دنیا ارائه می دهند که بازارها را فتح کنند اما متاسفانه این مساله در ایران کم رنگ است و کتابخانه ها نیز می توانند همچون یک سازمان تجاری عمل کنند.

حیدری با اشاره به تفاوت‌های کتابخانه در ایران با کشورهای خارجی گفت: می توانیم با آموزش، کتابخانه ها را به سمت استانداردهای جهانی ببریم و این مساله به تفکر کتابدار بسیار ارتباط دارد.

وی با اشاره به اینکه تمام افراد موفق دنیا یک مطالعه‌گر و خواننده حرفه ای بوده اند، افزود: بخش مهمی از اشاعه ترویج خواندن به کتابخانه ها و کتابداران مربوط می شود.

وی گسترش فناوری‌های جدید را دلیل اصلی کاهش اثرگذاری کتابخانه ها در جوامع دانست و ابراز کرد: قبل از ظهور فناوری‌های جدید، وقتی فردی اطلاعاتی را نیاز داشت با مراجعه به کتاب و کتابخانه ها به کسب اطلاعات می پرداخت. اما اکنون فرد با جستجویی راحت در اینترنت می تواند به اطلاعات گسترده ای دست یابد.

این پژوهشگر ادامه داد: فناوری های جدید از طریق اینترنت، شبکه های اجتماعی، موبایل و ... تغییرات بنیادی گسترده ای در جهان ایجاد کرده که در کتابخانه ها هم بسیار تاثیر گذاشته است.

حیدری با اشاره به اینکه راه حل‌هایی برای این مسئله در دنیا به وجود آمده است، گفت:‌ «کتابخانه بدون کتاب» یکی از این راه حل هاست. به این معنا که در کتابخانه ها تمام کتاب های چاپی از قفسه های کتاب جمع شده و به جای آن از کتاب های الکترونیکی استفاده می شود و این مساله باعث می شود افرادی که علاقه بسیاری به فضای مجازی و اینترنتی دارند نیز جذب این کتابخانه ها شوند.

حیدری «کتابخانه به عنوان یک مدرسه» را از دیگر راهکارهای حل مشکلات کتابخانه ها در دنیای کنونی عنوان کرد و ادامه داد: سیستم آموزشی کشور ما به گونه ای است که فرد از مهدکودک تا دانشگاه در یک محیط تحصیل می‌کند و بعد از آن از محیط تحصیل جدا می شود، اما کتابخانه می‌تواند آموزش او را ادامه دهد و بعد از فارغ التحصیلی اش هم به آموزش های تکمیلی او کمک کند.

وی با اشاره به راهکار «کتابخانه فضای سازنده یا فضای محصول تولید اولیه» گفت: در این مدل کتابخانه ها تبدیل به فضایی برای تولید ابزارآلات فنی و خلاقانه می شوند که افراد به دلیل دسترسی به منابع اطلاعاتی بسیار دست به تولیدات جدید می زنند.

مولف کتاب «کتابدار 2.0» با اشاره به اینکه در گذشته کتابداران در کتابخانه ها بودند و این دیگران بودند که نیازمند کتاب بودند و به آن ها مراجعه می کردند، تأکید کرد: در جهان امروز افراد از طریق اینترنت به راحتی اطلاعات خود را به دست می آورند، همین چالشی جدی برای کتابخانه‌ها است. در یک فروشگاه برای جلب و جذب مشتری سعی می شود تا جذاب ترین اجناس داخل ویترین قرار بگیرند تا افراد بدون درنظر گرفتن قیمت و کیفیت کالا جذب آن فروشگاه شوند. اکنون در دنیا این مساله به درون کتابخانه ها هم کشیده شده است و کتابخانه ها خدمات خود را به شکل ویترینی و جذاب به نمایش می گذارند.

«مدرسه تابستانی خواندن» یکی از برنامه‌های «سال ملی خواندن» است که از سال گذشته به همت معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با هدف تربیت و آماده‌سازی کتابداران علاقمند برای ایفای نقش کلیدی مروجان خواندن در جامعه برگزار می‌شود.

دور سوم و چهارم مدرسه تابستانی خواندن از 14 تا 17 شهریور ماه در مشهد مقدس در حال برگزاری است.