اگر به عقب برگردم كار نشر را ادامه خواهم داد

به گزارش روابط عمومی خانه كتاب، در ابتدای این نشست، اقبال با بیان اینكه سیاست كلی و تصمیم انتشارات اقبال بر چاپ كتاب های مرجع و تفاسیر بود، گفت: خانواده ما فكر می كرد ساختار اساسی و فرهنگی یك ملت با چاپ كتاب های  اساسی و اصولی درست می شود.

وی در خصوص گزینش كتاب در انتشارات اقبال توضیح داد و گفت: محتوای كتاب ها از سوی خودم و چند نفر دیگر بررسی می شود. اگر كتاب تخصصی باشد از دیگران هم كمك می گیریم. ما كتاب را بر اساس نقش آن در ارتقاء دانش و مشهور بودن مولف یا مترجم آن گزینش می كنیم.

اقبال با اشاره به شیوه قرارداد بستن با مولفین و مترجمین گفت: به صورت درصدی از 7 تا 12 درصد  قرارداد می بستیم.آثار ترجمه شده را یا به صورت صفحه ای با به صورت قیمت پشت جلد قرارداد می بستیم.

وی بیان كرد: انتشارات ما از دیرباز به چاپ كتاب‌های كاظم‌زاده ایرانشهر اهتمام داشته و چندی پیش نیز برخی از كتاب‌هایش مانند «اصول اساسی فن تربیت» و «اصول اساسی فن روانشناسی» را بازچاپ كرد، این كتاب ها خواهان و علاقمندان خودش را دارد و كتابخوان های قدیمی و محققین به دنبال این نوع از كتاب هستند.

اقبال با اشاره به چاپ تقویم نجومی در انتشارات اقبال گفت: چاپ تقویم یكی از ابتكارات پدر بزرگم« حاج‌محمدحسین اقبال» در انتشارات ما بود. پدر بزرگم و حاج مصباح با همكاری هم تقویم نجومی را درست كردند. هرچند گاهی اشتباهاتی در این تقویم‌ها راه پیدا می كرد اما این اتفاق بسیار كم پیش می آمد. در چاپ قرآن هم ممكن است اشتباهات راه پیدا كند و گاهی یك اعراب اشتباه نوشته شود.

مدیر انتشارات اقبال گفت: در دوران قدیم حروف چینی به صورت دستی انجام می شد؛ معمولا حروف چین ها افراد بسیار عاشق و دلسوزی بودند. كار ابتدا غلط گیری می شد و به چاپخانه ارسال می شد. سپس آن را به دست ناشر می دادند و در نهایت مسئولیت محتوای كتاب بر عهده نویسنده بود.

اقبال درباره تغییر نام انتشارات اقبال توضیح داد و گفت: ابتدا نام «كتابخانه اقبال»برای انتشارات ما انتخاب شد؛ آن‌زمان چاپ كتاب چندان انگیزه مادی نداشت و بیشتر افرادی كه به این حوزه وارد می‌شدند، ابتدا علاقه شخصی آنها باعث كار در حوزه كتاب می شد. اما بعدا در دهه 40 و 50 كتاب دچار تحول اقتصادی شد و انتشارات ما از چاپخانه، انتشارات و كتابفروشی برخوردار بود، پس نام كتابخانه برداشته شد و به «سازمان انتشارات اقبال» تغییرنام پیدا كرد. بعدا و به ویژه پس از انقلاب كه بازار كتاب دچار ركود شد و ما از آن مجموعه منظم برخوردار نبودیم، پس به انتشارات «اقبال» تغییر نام دادیم.

وی ادامه داد: در سال های 65-60 فشار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حذف عنوان لاتین از لوگوی كتابفروشی‌ها باعث شد، نام لاتین اقبال از آرم انتشارات حذف شود. این اقدام باعث ناراحتی ما شد؛ چرا كه وجود نام لاتین در لوگوی كتابفروشی می‌توانست برای ایران‌شناسان خارج از ایران جلب‌ توجه بیشتری كند.

اقبال به تعداد كتاب های منتشر شده از سوی انتشارات اقبال اشاره كرد و گفت: از 115 سال پیش تاكنون طبق آمار سال گذشته، بیش از دو هزار عنوان كتاب داریم اما طبق آماری كه خانه كتاب اعلام كرده تعداد كتاب های ما به هزار و 500 عنوان می رسد. بعد از  اتحادیه ناشران، موسسه خانه كتاب به عنوان سومین خانه ناشران به شمار می‌آید و ما در این موسسه می‌توانیم گلایه‌ها و دردهایمان را در حوزه نشر بیان كنیم. در حال حاضر در حال آماده سازی و انتشار حدود 10 جلد كتاب هستیم.

وی با تاكید بر اینكه قداست كتاب را نباید با كالاهای دیگری مقایسه كرد، گفت: كتاب در حال حاضر برای طبقه كتابخوان گران است. حذف یارانه كاغذ موجب گرانی كتاب و كاهش شمارگان كتاب شد و نتوانست سرانه مطالعه را افزایش دهد. اگرچه وضعیت اقتصادی كشور در سال‌های 90 و 92 نیز به وسیله بعضی تصمیم‌گیری‌ها موجب اثرات سوئی در اقتصاد كشور شد. مطالعه در ایران كم است و ما ارزش كتاب را درك نكرده ایم. توسعه كتاب و كتابخوانی باید در آموزش و پرورش برنامه ریزی شود. ما در گذشته، در مدرسه درس های جنبی داشتیم. به نظرم باید در مدارس زنگ مطالعه یا حتی مطالعه آزاد زیر نظر معلمان و كارشناسان برگزار كنند تا ارتباط دانش آموزان با كتاب برقرار شود.

اقبال به فعالیت اتحادیه ناشران و كتابفروشان اشاره كرد و گفت: این اتحادیه از قدیمی ترین اتحادیه های كشور است. از سال 1337 كه خیلی از صنوف اتحادیه نداشتند كتابفروشی ها اتحادیه داشتند و به دنبال منافع صنف بودند. این اتحادیه در رفع مشكلات موفق بود و در انسجام نقش مهمی داشت. یكی از امتیازات اتحادیه این بود كه همه كتابفروشی ها باید عضو آن می شدند.

این پیشكسوت حوزه نشر ادامه داد: در بعضی از دوره ها مالیات می دادیم و زیر فشار پرداخت مالیات بودیم. اما در دوره آقای خاتمی با اكثر ناشران مدارا می شد تا اینكه در دولت نهم و دهم وضع تغییر كرد و در دولت یازدهم اوضاع روانتر شد.

اقبال اظهار كرد: وقتی كتابی از انتشارات اقبال را در جایی می بینم بسیار خوشحال می شوم و افتخار می كنم. در خارج از كشور هم بعضی از كتاب های خودمان را می بینم. در كنار همه اینها اگر كتاب های ما در انبار بماند بسیار غم انگیز و ناراحت كننده است. با این اوصاف تاكنون كتابی را خمیر نكردیم.

وی بیان كرد: اگر خرید كتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به كمك ناشران خصوصی منجر شود و سلیقه و تبعیض در كار نباشد، می‌تواند حركت مفیدی تلقی شود و گره‌ای از كار ناشران بگشاید، اما باید گفت كه چنین خرید كتابی با كار كارشناسی باشد.

اقبال با اشاره به  آینده نشر كاغذی گفت: با توجه به اینكه كتابخوانی در جامعه ما ضعیف است، وجود فضای مجازی به نشر صدمه می زند، بنابراین آینده نشركاغذی ضعیف و كم رنگ است. در حال حاضر بعید است كه نسل ششمی باشد كه كار انتشارات اقبال را ادامه دهد. وضعیت ما در نشر كتاب به شكلی است كه به زور می‌تواند تكافوی خرج انتشارات باشد و تنها از راه فروش كتاب می توان یك درآمد متعارفی داشت. با همه مشكلاتی كه در حوزه نشر وجود دارد باز هم اگر به عقب برگردم كار نشر را ادامه خواهم داد. نباید به امید كسب درآمد به سمت نشر آمد بلكه اگر كسی علاقه‌مند و مشتاق  این حوزه باشد شاید بتواند موفق شود. اگر عاشق واقعی هستید وارد كار نشر شوید. 

اقبال از انتشارات زوار، طهوری، گنج دانش به عنوان ناشران خوب نام برد و گفت: قبل از انقلاب انتشارات ابن سینا، پدیده، خیام، امیر كبیرو... جزو انتشارات خوب بودند.