«آریو برزن» در کتابخانه علامه دهخدا نقد شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، به همت مریم امید خدا، مدیر کتابخانه علامه دهخدا کتاب «آریو برزن» از سری کتاب های پی نما (کمیک استریپ) مجموعه سرداران نامی ایران با حضور سعید رزاقی، تصویرگر و سید محمود صفوی، منتقد و تهیه کننده مجموعه شکرستان، دوشنبه، ۱۴ اسفند ماه با حضور جمع کثیری از دانش آموزان پسر در این کتابخانه نقد و بررسی شد.

در ابتدای این جلسه رزاقی کلمه پی نما را برای کودکان تعریف کرد و با بیان اینکه پی ما در کشورهای مختلف دارای عناوین متفاوتی است گفت: در کشورهای انگلیسی زبان و به خصوص اروپا  به پی نما «کامیک استریپ»  گفته می شود، در آمریکا این کتاب‌ها به «کامیک» معروف هستند و در آسیای شرقی به آنها «مانگا» می گویند، در زبان روسی «بابِل» نامیده می شوند، در کشورهای فرانسوی زبان مانند بلژیک و فرانسه نیز «باندد سینره» گفته می شوند.

او با نام بردن از  کتاب هایی مانند تن تن، سوپرمن، لوک خوش شانس و غیره توضیح داد: در هر کشوری بر اساس اعتقادات و رسومی که دارد این کتاب‌ها را به نام به خصوصی نامگذاری کرده اند  و بر اساس فرهنگ خود به بچه های کشور خود ارائه می دهند. ایران نیز این کتاب ها را «پی نما» نمام دارد و فرهنگ کشور ایران را نشان می دهد.  ما ارزش های خود مانند جوانمردی، احترام به بزرگتر، دفاع از میهن، اعتقادات و غیره را در این کتاب‌ها به کودکان سرزمینمان ارائه می دهیم. مانند یک غذای اروپایی که با ادویه‌های ایرانی پخته می‌شود تا با ذائقه مردم ما تناسب داشته باشد.

طبق توضیحات وی عبارت «پی» اشاره به پی در پی بودن شکل های کتاب دارند و «نما» واژه فارسی کلمه تصویر است و اگر این دو عبارت را در کنار هم قرار دهیم «پی نما» به مانند سینما ایجاد می شود.

او خطاب به بچه ها گفت: اگر شما سینما را دوست داشته باشید پی نما را نیز دوست خواهید داشت.  ما قبلاً در فرهنگ خودمان این تصاویر را داشته‌ایم فقط الان آن را به روز کرده ایم مانند نقاشی های  قهوه خانه ای داستان های شاهنامه.

رزاقی و صفوی در ادامه به سوالات مجری برنامه و همین‌طور سوالات بچه های حاضر در این جلسه پاسخ دادند.

رزاقی در مورد ویژگی های کتاب پی ما  توضیح داد:  از ویژگی های اصلی این کتاب ها این است که مخاطب باید از آن خوشش بیاید و بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. یعنی اگر یک کودک هزینه ای را که می‌تواند با آن بازی کامپیوتری بخرد صرف خرید این کتاب بکند یعنی کتاب موفق است اما اگر به جای خرید کتاب بازی کامپیوتری را بخرد یعنی کتاب شکست خورده است.  این کتاب ها برای گروه های سنی مختلف تولید می‌شود و ویژگی آن پی در پی بودن یا مستمر بودن تصاویر کتاب است.

او به بچه ها توصیه کرد که این کتاب ها را در زمان خواب آلودگی و بدون حوصله نخوانند و انیمیشن ها را بدون علاقه و بدون دقت نبینند بلکه با دقت و با لذت کتاب ها را بخوانند و فیلم‌ها را تماشا کنند تا لذت کافی از کار را ببرند.

سید محمود صفوی  نیز در سخنانی گفت: هر کسی که علاقمند به انیمیشن‌سازی، سینما، نمایش، تئاتر و غیره باشد باید بداند که زیر بنای آن کتاب های پی نما  است زیرا در آن تصاویر به شکل پشت سر هم می آیند. کسانی که می خواهند فیلمساز یا انیمیشن ساز شود باید در ابتدا این کتاب ها را مطالعه کنند.

رزاقی در مورد ارتباط میان تصویرگر و نویسنده کتاب گفت: هر انسانی که مثلا در حال راه رفتن است هم جسم دارد و هم روح.  احساسات و تجربیات روح است و بدن که در  حال راه رفتن است نیز جسم او است. وظیفه تصویرگر این است که برای روحی که توسط نویسنده ایجاد شده است یک جسم خلق کنند؛ یعنی روح داستان همان ایده و فکر را تشکیل می دهد که باعث می شود کتابی خوب یا بد باشد.

او در پاسخ به این سوال که آیا بچه هایی که  خوب نقاشی می کشند می توانند تصویرگر کتاب‌های پی نما  باشند، پاسخ داد: کسانی که علاقمند به سینما، موسیقی، نقاشی و دیگر هنرها هستند اگر احساساتشان سرکوب نکنند و پرورش دهند یعنی با دقت کتاب ها را بخوانند، انیمیشن ها و فیلم ها را ببینند احساساتشان راه خود را پیدا می‌کنند. 

او به بچه ها توصیه کرد اگر می‌خواهید در آینده هنرمند و تصویرگر شوید احساسات کودکی خود را در بزرگسالی از دست ندهید. اگر به سراغ هر هنری می‌روید از آن لذت ببرید.

صفوی نیز به بچه ها پیشنهاد داد تا با دوستان صمیمی یک گروه تشکیل دهند و در این گروه یک قصه درست کنند و برای آن نقاشی و تصویر بکشند.  به پیشنهاد او قرار شد بچه ها این آثار خود را به کتابخانه تحویل دهند و به برگزیده آنان جایزه ای از سوی صفوی تعلق گیرد.

او در مورد تاثیر کتاب های تصویری و پی نما  در ترویج کتابخوانی گفت که در حال حاضر در سنجش میزان کتابخوانی و مطالعه در کشورهای مختلف سهم بزرگی به کتاب‌های کمیک استریپ  تعلق دارد. موضوع های جدید مانند تاریخی، فلسفی و علمی در حال حاضر برای گروه های سنی مختلف از کودکان تا بزرگسالان توسط کتاب های کمیک استریپ  توضیح داده می شود و این کتاب ها ریل اول و شروع مطالعاتی کسانی است که به این موضوعات علاقمند هستند.  این کتاب‌ها گاهی در چند صفحه و گاهی بسیار بیشتر به چاپ می‌رسند.

در این جلسه پویانمایی «نازبالش» که بر اساس رمانی با این نام اثر هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شده است به نمایش درآمد. 

صفوی در مورد چگونگی تبدیل یک کتاب به انیمیشن توضیح داد:  برای تولید یک انیمیشن ابتدا با نویسنده کتاب مذاکره می شود. سپس کلمات در متن کتاب توسط چند هنرمند به تصویر تبدیل می شود. به این کار اصطلاحا «کانسپت زدن» می گویند که بسیار کار سختی است. برای مثال شخصیت های رمان ناز بالش  انسان های واقعی بودند ولی توسط هنرمندان به شکل حیوانات در آمدند. بعد از این که شخصیت ها و کاراکترهای داستان توسط هنرمندان طراحی شد کسانی که «استوری ورد»  یعنی پی در پی و مستمر کشیدن نقاشی ها را بلد هستند و سپس دیگر هنرمندان بر اساس همین «استوری ورد ها» کار نهایی را انجام می دهند. در حال حاضر فیلم ها نیز دارای «استوری ورد»  هستند؛ مانند فیلم محمد رسول الله و بادیگارد. 

رزاقی در پاسخ به این سوال که آیا در مورد موضوع های روز نیز کتاب‌های پی نما  طراحی می‌شوند، به کتاب جدید خود با عنوان «مدرسه زندگی» اشاره کرد که بر اساس زندگی خود و به شکل امروزی نوشته و طراحی شده است.  صفوی نیز بر اهمیت انتخاب قصه برای تصویرگری اشاره کرد و توضیح داد که در حال حاضر کتاب های پی نما در دنیا از لحاظ اقتصادی اهمیت زیادی دارند. برای تولید آنها ابتدا بررسی می‌کنند که آیا قصه قابلیت تبدیل شدن به تصویر را دارد؟ یعنی کلمات آن می توانند به شکل تصویر ارائه شود یا نه؟ معادل سازی تصویری کار بسیار سختی است و دلیل اینکه بیشتر داستان ها و قصه های تاریخی و مذهبی به شکل کتاب های پی نما  در می آیند این است که این قصه ها قابلیت تبدیل شدن به تصویر را دارند.

رزاق نیز افزود: برای مثال شاهنامه و اشعار آن می‌توانند به شکل تصویر نشان داده شود ولی اینکه همه کلمات آن به صورت تصاویر و پی در پی بیایند بسیار سخت است. ممکن است یک داستان زمانی که تبدیل به پویانمایی شد جذاب باشد یا زمانی که تبدیل به کتاب پی نما شد. یعنی هر قصه و داستانی را می‌توان در قالب دیگری ارائه داد.

او با بیان اینکه قصه داستان آریوبرزن اثر محمودبرآبادی و تبدیل آن به کتاب پی نما  ۱۸ سال پیش در ذهن او شکل گرفته بود گفت: در سال‌های گذشته کتاب های بسیاری را خوانده ام و پی نما های زیادی را اجرا کرده ام به همین دلیل در حال حاضر سخت پسند شده‌اند و نمی‌توانم هر قصه و داستان را برای تصویرگری قبول کنم اما کتاب آریوبرزن بسیار جالب بود تصمیم گرفتم تا تصویرگری آن را انجام دهم. من قصه ها و پی نماهای بسیار بدی را دیدم و برای همان ترجیح می‌دهند داستان هایی را که خودم می نویسم به شکل به شکل پی نما اجرا کنم.

در این جلسه دو تن از دانش آموزان عضو کتابخانه دهخدا مجموعه کتاب‌های شکرستان و مجموعه کارهای سعید رزاقی را معرفی کردند. همچنین امیر بهارلو در مورد کتاب آریوبرزن صحبت کرد. او که همه کتاب را به خوبی بررسی کرده بود با بیان اینکه از  کلماتی مانند «شبلق» که  صدای اصابت اشیا را نشان می دهد بسیار خوشش آمده است، از اینکه در یکی از صفحات کتاب صدای ضربه شمشیر بر سپر نوشته نشده است و جا افتاده است انتقاد کرد. این انتقاد او که نشان دهنده مطالعه و بررسی کتاب به شکل دقیق بود مورد تشویق رزاقی قرار گرفت.

در پایان نیز جشن امضای کتاب آریو برزن برگزار شد و از دانش آموزانی که به معرفی کتاب پرداخته بودند و همینطور از مهمانان ویژه این نشست تقدیر به عمل آمد.