ایران تا کنون به هیچ یک از معاهدات کپی رایت سازمان جهانی مالکیت فکری نپیوسته است

به گزارش لیزنا،  میترا صمیعی، دبیر علمی «دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی: مالکیت فکری»و مدیر گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی در گفت‌و‌گو با خبرنگار لیزنا گفت: ظهور فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی اگرچه بر میزان و سرعت دسترسی عموم به منابع اطلاعاتی افزوده است اما به موازاتش در نقض گسترده کپی رایت هم تاثیر داشته است. حقوق مالكيت فكری ، يكی از زير مجموعه­ های حقوق خصوصي است كه پديدآورنده يك اثر از آن برخوردار است و به موجب آن، بهره­ برداري غيرمجاز از اثر پديدآورنده از سوي شخص يا اشخاص ديگر، موجبات مسئوليت مدنی و كيفری بهره­ بردارِ غيرمجاز را فراهم مي­ نمايد. در نظام­ های حقوقی مختلف، برای صيانت و پاسداری از حقوق مالكيت فكری قوانين مختلفی وضع شده است.

 كشورهای مختلف دنيا، در قبال موضوع حقوق مالكيت فكری در فضای مجازی دو رويكرد متفاوت اتخاذ نموده اند. در اغلب كشورها اين موضوع (حقوق مالكيت فكری در فضای مجازی) تحت نظام حقوقی آثار ادبی و هنری و یا به تعبیر دیگر نظام کپی رایت، قرار گرفته است و معدود كشورهايی نيز اين موضوع (حقوق مالكيت فكری در فضای مجازی) را در چارچوب مالكيت صنعتی يا حق اختراع مطرح نمودند .حقوق پدیدآورندگان برای کنترل وضعیت و استفاده از آثار ادبی و هنری که در فضای مجازی خلق می‌کنند، از سوی کنوانسیون های بین­المللی نظیر کنوانسیون مالکیت صنعتی پاریس وکنوانسیون برن و رم ، سازمان جهانی مالکیت فکری، به رسمیت شناخته شده است. قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای که يكي از مهمترین و مرتبط ­ترین قانون با موضوع مالکیت فکری در فضای مجازی است. این قانون در پی رواج یافتن استفاده از تولیدات نرم‌افزاری رایانه‌ای در تاریخ ۴ دی‌ماه ۱۳۷۹به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون تصریح می‌کند: «حق نشر، عرضه، اجرا و حق بهره‌برداری مادی و معنوی نرم‌افزار رایانه‌ای متعلق به پدیدآورنده‌ آن است. نحوه‌ تدوین و ارائه داده‌ها در محیط قابل پردازش رایانه‌ای نیز مشمول احکام نرم‌افزار خواهد بود. مدت حقوق مادی ۳۰ سال از تاریخ پدید آوردن نرم‌افزار و مدت حقوق معنوی نامحدود است». همچنین در این قانون آمده است :«برای صدور تأییدیه‌ فنی در مورد نرم‌افزارهایی که پدیدآورنده آن مدعی اختراع بودن آن است، کمیته‌ای به نام «کمیته حق اختراع» زیرنظر شورای‌عالی انفورماتیک تشکیل می‌شود.»

کشور ایران تا کنون به هیچ یک از معاهدات کپی رایت یا اجراها و حامل‌های صوتی سازمان جهانی مالکیت فکری(وایپو) نپیوسته است. از طرفی، بررسی مقررات داخلی، از جمله قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان ۱۳۴۸،  قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، قانون تجارت الکترونیک، قانون جرایم رایانه‌ای و حتی لایحه‌ی جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط، نشان می‌دهد که هیچ قانونی به منظور حمایت از تدابیر فنی مربوط به مدیریت حقوق دیجیتال و قوانین مالکیت فکری در فضای مجازی وضع نشده است.

بر این اساس دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی با محوریت موضوعی « مالکیت فکری » با هدف بررسی چالش ها و مسائل موجود در قوانین مالکیت فکری در فضای مجازی ، دسترسی پذیری منابع اطلاعاتی در کتابخانه های دیجیتالی و ارتقاء جایگاه کپی رایت در کشور و حمایت از حقوق مالکیت فکری وفرهنگ سازی به کارگیری و استفاده از قوانین مالکیت فکری در فضاهای مجازی در کشور ، با بحث و تبادل نظر میان متخصصان کشور ، حول محورهای ذیل مورخ ۴ اسفند ۱۳۹۵ برگزار می شود :

     کتابخانه های دیجیتالی و سیاستگذاری مالکیت فکری؛

    کتابخانه های دیجیتالی و حقوق مؤلف؛

     کتابخانه های دیجیتالی و مدیریت مالکیت فکری؛

     کتابخانه های دیجیتالی و فناوری های مالکیت فکری؛

     کتابخانه های دیجیتالی و جنبه های حقوقی فناوری اطلاعات؛

    کتابخانه های دیجیتالی و حقوق ذینفعان.

مبنای گزینش مقالات و تجربیات کاربردی و عملی بر اساس رویکرد پژوهشي و نوآورانه  بوده است . علاوه بر این،دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی : مالکیت فکری قصد داردعلاوه بر روال معمول کنفرانس‌های علمی در بیان نتایج پژوهش‌های انجام شده در قالب مقاله‌های علمی، تعداد ۶ تجربه کاربردی و اجرایی در کتابخانه ها و سازمان ها  را ارائه نماید . این تجربیات عملی و کاربردی، قطع یقین می تواند یکی از دستاوردهای ارزشمند و بی‌بدیل این کنفرانس باشد که مسیر را برای توسعة حوزه مالکیت فکری در کتابخانه های دیجیتالی، هموار سازد. برنامه زمان‌بندی دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی: مالکیت فکری به شرح ذیل است :

گروه علم اطلاعات و دانش شناسی 

برنامه زمان‌بندی دومین کنفرانس ملی کتابخانه دیجیتالی: مالکیت فکری

چهارشنبه ۴ اسفندماه 

منتظره شما روز چهارشنبه مورخ ۴ اسفند ۱۳۹۵ در سالن همایش های دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی از ساعت ۸ الی ۶ بعدظهر هستیم .