نبود کتاب خوب در بازار ادعایی باطل است

محمد حسینی، نویسنده درباره بهره گیری از شیوه های نوین داستان نویسی در آثار خود اظهار داشت: دانشمندان معتقدند انسان تنها موجودی است که اگر فرزند خود را بعد تولد تا سه سالگی به حال خود رها کند قطعا آن کودک می میرد بنابراین انسان در طول زندگی خود نیازمند اکتساب است و دائما باید بیاموزد، حتی اگر در مسیری استعدادی داشت با آموزش به داشته هایش اضافه می شود و اینگونه به دستاوردهای تازه و مهمی می رسد.

وی تنها راه نویسنده شدن را با تاکید؛ خواندن، خواندن و خواندن دانست و درباره وضعیت ادبیات ایران گفت: همیشه جریانی پویا در ادبیات ما وجود داشته است و همچنان یکی از دوره های بسیار خوب را در تولید آثار ادبی ادامه می دهیم.

حسینی ادامه داد: متاسفانه کتاب های برخی نویسندگان که هنوز خود آنها به خواندن بیشتر احتیاج دارند، وارد بازار شده و این یک مشکل است. درواقع کسانی که باید ضمن مطالعه بیشتر، بر محور اکتساب حرکت کنند به تولیدکنندگان کتاب تبدیل شدند؛ با این امر تشخیص کار خوب از بد دشوار شده است.

وی وضعیت نشر کشور را مطابق با وضعیت ادبیات دانست و با انتقاد از  مسابقه دادن نشرها در چاپ کتاب بیشتر، گفت: ناشران کم کم متوجه خواهند شد که ارزش ادبی کتاب معیار و ملاک است و نه اینکه کتاب در کوتاه مدت خریداری شود.

 این نویسنده در واکنش به این ادعا که برخی افراد نبود کتاب های خوب را مسبب جذب کمتر مخاطبان به سمت مطالعه و کتابخوانی می دادند، گفت: باطل بودن این ادعا در خود آن نهفته است؛ کسی می تواند بگوید کتاب خوب تولید نمی شود که تمام کتاب های تولید شده را خوانده باشد درحالیکه ما چنین فردی را نمی شناسیم.

وی ادامه داد: من روزی 15 تا 16 ساعت پشت میز می نشینم و فقط کتاب می خوانم از این رو با اطمینان و اعتماد اعلام می کنم که کمتر از 40 درصد تولیدات سالانه را هم نمی توانم بخوانم، بنابراین کسی نمی تواند ادعا کند تمام کتاب های تولید شده را مطالعه کرده و در میان آنها کتاب خوب پیدا نکرده است؛ البته این مسئله وجود دارد که ممکن است کتاب های خوب دیده نشوند.

نقش ناشر در انتخاب کتاب

او در پاسخ به این سوال که استقبال از اثر تا چه اندازه به انتخاب ناشر کتاب بستگی دارد، گفت: تجربه زیادی در همکاری با ناشران مختلف ندارم و تاکنون مطالب من را دو نشر ققنوس و ثالث منتشر کردند اما ناشران حتما در تبلیغات کتاب و استقبال مخاطبان موثر هستند. گاهی برخی از نشرها تبدیل به یک برند می شوند و برندها نوعی از اعتماد را در خریداران کتاب ایجاد می کنند و دیگر لازم نیست که مخاطب نویسنده یا مترجم اثر را بشناسد و تنها با عملکرد نشر برای انتخاب خود تصمیم می گیرد.

وی نقش نشر را بسیار با اهمیت دانست و ادامه داد: در قرارداد انعقادی بین نویسنده و ناشر یک بند وجود دارد که مطابق آن برای  ضایعات و تبلیغات به 10 درصد یک کتاب تولیدی حق التحریر تعلق نمی گیرد. این امر بسیار مبهم است که ضایعات چه ارتباطی به نویسنده دارد چون نویسنده در تولید ضایعات نقشی نداشته و تنها کتاب را می نویسد و به دست ناشر می سپارد. از طرف دیگر آیا واقعا هزینه 100 نسخه از 1هزار نسخه کتاب تولیدی به تبلیغات اختصاص پیدا می کند؟ یا آیا برای کتابی با 10 بار نوبت چاپ و در هرنوبت هزار نسخه مجموعا 1 هزار نسخه آن صرف تبلیغات شده است؟

این نویسنده گفت: برای سپردن کتاب به یک ناشر تمایل کاملا دوجانبه بین نویسنده و ناشر وجود دارد و اصلا اجباری برای سپردن یک کتاب به ناشری خاص نیست، درواقع یک تفاهم برمبنای آشنایی و دوستی ای است که طی سال ها شکل می گیرد.

وی با بیان اینکه در سال های مختلف نشرهای متعددی مایل به چاپ و نشر آثار او بوده اند، ادامه داد: همکاریم با دو نشر ثالث و ققنوس باعث شده که آنها رضایت من را جلب کنند.

حسینی درباره همکاری با ناشران نوپا گفت: تاکنون چنین موضوعی برایم پیش نیامده است اما نشرهایی هستند که نوع کار آنها را می پسندم به عنوان مثال نشر آموت با مدیر مسئولی یوسف علیخانی جز نشرهایی است که به آن علاقه دارم. درحقیقت برای کار با یک نشر به این موضوع نگاه می کنم که آیا نوع کتاب تولیدی من مناسب یا در قالب کتاب های منتشر شده از سوی آن انتشارات است یا خیر؟ لذا در عین تحسین عملکرد ناشران مختلف، هیچوقت به ناشران دیگر پیشنهاد ندادم که کتابی از من را منتشر کنند.

او افزود: نشر کتاب پارسه طی پروژه ای از برخی نویسندگان خواسته بود در یک چارچوب معین، کتابی را برایشان تولید کنند؛ انجام یکی از آن کتاب ها را من برعهده گرفتم و از این رو بنده یک کتاب با نشر کتاب پارسه دارم.

ورود دولت ها به جایزه ها و جشنواره های ادبی آسیب زننده است

محمد حسینی درباره میزان اثرگذاری جشنواره ها و جایزه های ادبی مانند مهرگان و هوشنگ گلشیری بر بهبود کیفیت و کمیت آثار و تشویق نویسندگان اظهار داشت: هرکاری که باعث شنیده شدن نام کتاب ها و صحبت درباره نویسندگان و آثار مختلف شود، کاری شریف، فرهنگی و کمک کننده به اعتلای فرهنگی است. لذا تمام جشنواره ها و جایزه های ادبی می توانند در حد خود نقش موثری را داشته باشند.

وی ادامه داد: گاهی این جشنواره ها به دلایل مختلفی از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره فراز و فرودی را تجربه می کنند، یعنی گاه دارای اثربخشی زیاد و گاه اثربخشی کمتری دارند.

حسینی عنوان کرد: تردیدی نیست که هر نوع فعالیت، نشست، کلاس، سمینار و جایزه ای که با محوریت کتاب و فرهنگ نقش گیرد، موثر واقع می شود و باید همواره آنها را رونق بخشید اما آسیب موجود زمانی است که دولت ها وارد این حوزه می شوند.

وی ادامه داد: طبیعی است که دولت ها می خواهند مواضع و خواسته های خود را با هرچیزی تبیین کنند و حمایت مردمی را به دست آورند لذا وقتی دولت بانی جایزه ای می شود معیارش هرگز معیار دقیق ادبی نمی تواند باشد. آنها آثاری را مورد تایید خود قرار می دهند که سیاست های خودشان را تبیین و جریان سازی کند بنابراین قضاوت آنها قضاوت درستی نخواهد بود. درست است که آنها حق انجام چنین کاری را دارند اما این کار باعث می شود چون بودجه در اختیار دارند و کتاب های منتخب خودشان را به عنوان آثار شاخص فرهنگی کشور ما معرفی می کنند، آثار واقعی که به لحاظ ادبی دارای کیفیت درجه یک هستند حتی اگر همسو با سیاست های دولت حاکم نیستند، نادیده گرفته شوند.

به اعتقاد وی کتاب هایی که اینگونه منتخب معرفی می شوند کتاب سال همان دولت هستند، نه لزوما کتاب سال ادبیات ایران.