حضور برخی ناشران و مدیران دولتی در پشت پرده کشمکش های اتحادیه ناشران و کتابفروشان

به عنوان اولین سؤال، از انتخابات اتحادیه ناشران و کتابفروشان چه خبر؟

انتخابات اتحادیه بایستی در آبان ماه برگزار می شد و لیکن به دلیل آماده نبودن مقدمات برگزاری، مقرر شده که در هفتم  بهمن ماه برگزار شود.

بفرمایید چند نفر نامزد هیئت مدیره شده اند؟

حدود 35 نفر

به نظر شما ترکیب آینده هیئت مدیره چگونه خواهد بود؟

به نظرم کسانی دارای اقبال بیشتری خواهند بود که در گفتار و کردار صداقت داشته باشند. البته سابقه افراد اعم از تجربه و تحصیلات و توان مدیریتی هم بی تأثیر نیست. فکر می کنم در این دوره کسانی که از بیرون صنف وارد شده بودند و موجبات اختلافات در صنف را بوجود آوردند، شانسی نداشته باشند.

گروهی که سابقه مثبتی هم ندارند، چه در اتحادیه و چه در شرکت تعاونی به دلیل آنکه دارای منافع زیادی هستند، خیلی فعالیت تبلیغاتی و هماهنگی می کنند و لیکن به نظرم اقبال عمومی ندارند.

شما خودتان هم نامزد شدید؟

بله من هم به اصرار دوستان در روز آخر ثبت نام کردم لیکن اصلاً وقت و انگیزه ای برای دوره بعد ندارم. من هم در دانشگاه تدریس دارم و هم ناشر تخصصی و حرفه ای هستم، می دانید دو سال (93 و 94) ناشر سال کشور شدم و اکنون هم مدیریت انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی را برعهده دارم.

چرا انگیزه ندارید؟

من به عنوان بازرس اتحادیه برای ارتقای شأن اتحادیه تلاش زیادی کردم و از تجربه و دانش حقوقی خود برای اصلاح آیین نامه های ارشاد در دوره ای که عضو شورای راهبردی معاونت فرهنگی ارشاد بودم، استفاده کردم ولی عملاً نتیجه ای حاصل نشد. مثلاً در آیین نامه صدور پروانه نشر در ارشاد مصوب کردیم که تمدید پروانه های نشر منوط به گرفتن پروانه کسب باشد. این تدبیر را هیچی ک از مسئولان اتحادیه و بخصوص رئیس اتحادیه پیگیری نکردند و به نظرم حتی برعکس عمل شد.

یا مثلاً در شرکت تعاونی ناشران که می دانید با کلاهبرداری بزرگی روبرو شد و از سال 91 تاکنون ورشکسته است. مدیران تعاونی می دانند که چند ده بار من به دادسرا و مقامات قضایی مراجعه داشته و با اعتبار سی ساله خودم در حوزه حقوق، متهم را در مرحله دادسرا و دادگاه کیفری محکوم کرده و دو بار، 45 روز و 30 روز وی را به زندان انداختم و منتظر رأی نهایی بودیم که این جریان، قربانی اختلافات و رقابت های بچه گانه درون صنف شد و پیگیری من رها شد و متأسفانه رأی برائت متهم صادر گشت و اکنون در مرحله تجدید نظر است. خوب، آیا در چنین شرایطی می توان به آینده اتحادیه و صنف نشر امیدوار بود؟

در خبرها آمده که شما و دوستانتان از نامزدی عضویت در هیئت مدیره اتحادیه انصراف داده اید. این خبر صحت دارد؟

بله. من و دوستانم، ناشران پرکار و فعال کشور هستیم و وقتی برای دعوا و کشمکش در صنف نداریم. عده ای که امروز میدان دار اختلافات هستند، نانشان در ایجاد و گسترش اختلاف است. هیچکدام از این افراد فعالیت مؤثری در صنف نداشته و بعضاً امروز در حوزه کتاب فعالیت ندارند. به عبارتی نانشان را از کتاب در نمی آورند. متأسفانه بعضی از ناشران پشت پرده این جریان، برای تأمین منافع خود حاضرند به هر قیمتی دیگران را نابود کنند و تأسف بیشتر برای آن است که بعضی از مدیران دولتی نیز همراه این جریان هستند. در دوره بعدی هم وضعیت موجود تغییری نخواهد کرد برای همین تصمیم گرفتیم برای حفظ اعتبار و منافع صنف نشر، با خروج خود از رقابت، به آرامش در صنف کمک کنیم.

آیا واقعاً اتحادیه دارای جایگاه حقوقی ویژه ای در صنف نشر است؟

حقیقت آن است که اتحادیه صنفی در حوزه نشر و مطبوعات مانند دیگر فعالیت هایی که دارای قانون خاص هستند، دارای جایگاه قانونی نیست و بر اساس تبصره ماده 2 قانون نظام صنفی از شمول این قانون خارج است. این اتحادیه بیشتر برای شغل کتابفروشی موضوعیت دارد که البته به این جهت برای ناشران نیز دارای اهمیت است.

پس چرا برای انتخابات اتحادیه اینقدر اختلاف وجود دارد؟

خوب عده ای به این جایگاه قانونی توجه ندارند و برایشان اهمیت هم ندارد بلکه نیاز به پایگاهی دارند که منافع خود را دنبال کنند.

شما نظرتان برای آینده اتحادیه چیست؟

به نظر من اتحادیه نباید ارث پدری محسوب شود و عده ای خود را مالک آن بدانند. اتحادیه باید خانه همه اهالی نشر باشد تا اگر هم قانون، اجباری برای عضویت در آن نداشته باشد، ناشران اتحادیه را خانه خود بدانند و ترغیب شوند که عضو گردند.

در مورد هیئت مدیره فعلی اتحادیه چه نظری دارید؟

هیئت مدیره اتحادیه ناشران با آنکه رئیسش وکیل دادگستری است و باید قانون دان نیز باشد، در موارد زیادی دچار اختلافات درونی است. البته شاید هم بخاطر آنکه رئیسش وکیل هست و ناشر نیست، این اتفاقات می افتد. من به عنوان فردی خارج از هیئت مدیره و به عبارتی ناظر بر فعالیت های آن که حقوق خوانده هستم شاهد موارد متعدد تخلف از قانون در مدیریت اتحادیه بوده ام.

اختلافات از حدود دو سال پیش نمایان شد و آن زمانی است که ترکیب هیئت مدیره (اکثریت و اقلیت) جابجا شد و رئیس هیئت مدیره در گروه اقلیت قرار گرفت. از آن زمان دعواها هم شروع شد. رئیس هیئت مدیره که تا آن زمان برای به کرسی نشاندن حرف خودش مشکلی نداشت، رسماً در هیئت مدیره اعلام کرد که من نظر هیئت مدیره را وتو می کنم و این حق قانونی من است!

متأسفانه قانون نظام صنفی مسئولیت های داخل هیئت مدیره را به انتخاب هیئت مدیره واگذار نکرده و بر اساس تعداد رأی، مسئولیت ها تعیین می شود بنابراین رئیس هیئت مدیره اتحادیه برعکس همه شرکت ها به دلیل عدم امکان عزل، دارای قدرت غیر قابل کنترل است و در وضعیت مشابه اتحادیه ما، همه کارها قفل می شود. قانونگذار در کنار این موضوع، اداره اتحادیه را به هیئت مدیره واگذار کرده و در ماده 22 به آن تصریح دارد.

بیشتر اختلافات در چه حوزه هایی بود؟

ابتدا تلاش زیادی شد تا آن تغییر اکثریت و اقلیت خنثی شود. رئیس هیئت مدیره به اتفاق آقایان کیائیان و حسینخانی و فیاضی نامه ای را برای هیئت مدیره فرستادند و طرح تشکیل شورای پیشکسوتان را مطرح کردند. آقای کیائیان در جلسه هیئت مدیره حاضر شد و توضیحاتی را ارائه کرد. خلاصه آن این بود که هر عضو هیئت مدیره دو نفر را انتخاب کند و این 14 نفر به اتفاق 7 نفر عضو هیئت مدیره شورای پیشکسوتان را تشکیل دهند و هیئت مدیره مصوبات آن شورا را بدون هیچ تغییری بپذیرد.

من با مشورتی بودن آن شورا موافق بودم و لیکن اعلام کردم که هیچ شورایی نمی تواند بجای هیئت مدیره تصمیم بگیرد. این حکم قانون است.

بعد از این طرح، آقای فیاضی طرحی آورد در هیئت مدیره که بسیار بدتر و خطرناک تر از طرح اولی بود. طرح این بود که هر عضو هیئت مدیره دو نفر را  انتخاب کنند و یکی دو نفر را هم طرحان به آن اضافه نمایند و شورای پیشکسوتان بدون حق رأی اعضای هیئت مدیره تشکیل شود و مصوبات آن برای هیئت مدیره لازم الاجرا باشد!

متأسفانه هیئت مدیره به دلایلی با وجود مخالفت من طرح را تصویب کرد و به اتفاق امضا کردند. اکثریت اعضای هیئت مدیره در اولین جلسه شورای پیشکسوتان به اشتباه خود پی بردند و ادامه آن را نپذیرفتند.

من بارها در جلسات هیئت مدیره و حتی یک جلسه شورای پیشکسوتان که تشکیل شد با صراحت و شفاف اعلام کردم مسئولیت هیئت مدیره قابل واگذاری نیست حتی اگر همه اعضای هیئت مدیره بخواهند و هر مصوبه خلاف قانونی، باطل بوده و قابلیت اجرایی ندارد.

به هر حال بعد از چندین ماه تلاش و برنامه ریزی دقیق و حساب شده، اختلاف موجود با دخالت رئیس اتاق اصناف و تأکید وی بر عدم امکان واگذاری مسئولیت هیئت مدیره فروکش کرد.

آقای دکتر، خیلی پیچیده شد. باورکردنی نیست که در اتحادیه ناشران این قدر پیچیدگی وجود داشته باشد. از موارد دیگر هم بفرمایید.

مورد دیگر موضوع شورای تشکل های نشر بود که در طول چهار سال هیئت مدیره اخیر مطرح بوده است. این شورا فقط کارکرد نمایشگاه بین المللی داشته و از سال 94 نیز مطرح شده است.

حکایت این شورا خیلی مفصل است که در فرصتی بطور کامل توضیح خواهم داد ولی فی الجمله عرض کنم که این شورا که باید عامل وفاق و همدلی باشد به دلیل عدم تأمین منافع عده ای عامل اختلاف در صنف شد. در نمایشگاه 29 شورای تشکل ها یه رئیس اتحادیه برای ریاست کمیته ناشران داخلی رأی نداد و همین شد بلای جان شورا بطوری که همه پشتیبانان و اطرافیان رئیس هر کار داشتند گذاشتند زمین تا ریشه شورا را از جا بکنند و بالاخره با سوء استفاده از اعتماد بعضی از تشکلها همین کار را کردند.

نمایشگاه 30 و 31 با تشکیل شورای برنامه ریزی صنفی برگزار شد. این شورا دارای هفت عضو از طرف تعاونی آشنا و اتحادیه بود که در هردو سال با حواشی بسیار زیاد همراه بود. توجه دارید که وجود هر یک از آن حواشی مساوی بود با بی توجهی به یکی از مشکلات اساسی صنف نشر مانند گرانی کاغذ و مقوا یا ورشکستگی ناشران نوپا و ....

امسال نیز چهار تشکل نشر از اتحادیه درخواست کرده اند که باتوجه به افزایش مشکلات اقتصادی صنعت نشر، نظرش را بابت تشکیل شورای تشکل ها برای هم اندیشی و تصمیم گیری مشترک اعلام کند. خوشبختانه این درخواست با نظر مثبت در هیئت مدیره مواجه شد. البته این نظر مثبت مربوط به اکثریت هیئت مدیره بود و آقای آموزگار و به تبع وی آقایان فخری زاده و حسن پور ضمن مخالفت با این طرح و پیشنهاد، جلسه هیئت مدیره را ترک کردند.

رئیس اتحادیه بر خلاف قانون حاضر به اجرای مصوبه هیئت مدیره نشد و من بر اساس آیین نامه شرح وظایف بازرس اتحادیه، این تخلف را به اتاق اصناف اعلام کردم. بعد از اتفاقاتی که اکنون مجالی برای بازگو کردن آن نیست، بالاخره اتاق اصناف در مکاتبه 10/10/1397 به شماره 83524/20 اعلام داشته که هیئت مدیره تا زمان برگزاری انتخابات جدید قادر به جوابگویی و پاسخگویی و انجام امور است. بنابراین مصوبه هیئت مدیره در خصوص تشکل های نشر باید اجرایی شود.

به نظر می رسد منشأ بعضی اختلافات در صنف به نحوی شخصی و مربوط به نمایشگاه بوده است؟

همینطور است. متأسفانه در چند سال اخیر، با مطرح شدن موضوع نمایشگاه بین المللی کتاب، همه صنف به هم ریخته است. در چهار سال دوره اخیر اتحادیه، بجز سال اول در همه سال ها ، اختلافات صنفی به نحوی مربوط به رئیس اتحادیه بوده ، چنانکه عرض کردم سال دوم در نمایشگاه 29 ، اختلافات از عدم انتخاب وی به عنوان مسئول کمیته ناشران داخلی شروع شد، سال سوم، مسئله آن بود که چرا ایشان به عنوان عضو شورای برنامه ریزی نمایشگاه از طرف اتحادیه انتخاب نشد؟! با آنکه وی به عنوان نماینده اتحادیه در شورای سیاستگذاری انتخاب شده بود و سال چهارم منشأ اختلاف آن بود که چرا وی به عنوان نماینده اتحادیه در شورای سیاستگذاری نمایشگاه انتخاب نشده است؟!

به عنوان آخرین سؤال، چه خبر از برگزاری نمایشگاه سی و دوم دارید؟

این نمایشگاه که در چهل سالگی انقلاب برگزار خواهد شد دارای اهمیت ویژه ای است. تشکل های نشر نیز به تنگناهای مالی دولت واقفند و در اولین جلسه هم اندیشی با مدیرعامل محترم موسسه نمایشگاه های فرهنگی اعلام کردند که آمادگی کامل برای برگزاری نمایشگاه را دارند.

ان شاء الله بزودی جلسات هم اندیشی تشکل های نشر را با حضور همه اعضای هیئت مدیره های تشکل ها تشکیل خواهیم داد و برنامه های خود را برای برگزار بهتر و البته با هزینه کمتر از سال پیش، اعلام خواهیم کرد.