نشست نقد و بررسی لایحۀ الحاق به کنوانسیون برن برگزار شد

به گزارش لیزنا، در نشست تخصصی بررسی لایحۀ الحاق ایران به کنوانسیون برن (بررسی ابعاد قوانین مالکیت‌های فکری در ایران) حجت‌الاسلام احمد سالک، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی و معجزۀ آن فکر آرام را از دشمن گرفته است، گفت: معتقدم باید این مسیر را ادامه دهیم و اجازه ندهیم که دشمن دربارۀ ما تفکر و برایمان برنامه‌ریزی کند؛ چرا که دشمن در حال حاضر دارد فکر ما را تسخیر می‌کند و پیوستن به کنواسیون برن یا لایحه‌ای که اخیراً مطرح شده، یکی از مصادیق همین تسلط دشمن بر حوزه‌های استراتژیک ماست.

یک طرح جدید می‌تواند جایگزین لایحۀ فعلی شود

وی با بیان اینکه از ابتدای انقلاب تاکنون ده‌ها مسئله از قبیل جنگ تحمیلی، تحریم اقتصادی، تهاجم فرهنگی و عرفان‌های نوظهور را برای ما درست کرده‌اند، افزود: مردم از دولت و مسئولان جلوترند؛ اما دشمن به این نتیجه رسیده است که با هدف تغییر، از یک طرف وارد جنگ نیابتی با ما شود و از طرف دیگر، با مسائلی مانند FATF، IPC (الگوی جدید قراردادهای نفتی) و حتی سند 2030 در حوزۀ آموزش، علیه ما وارد شود.

حجت‌الاسلام سالک با تأکید بر اینکه باید شبکۀ نفوذ دشمن را دقیق‌تر شناسایی کنیم، به مسئلۀ بازی‌های رایانه‌ای اشاره کرد و گفت: به حوزۀ انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای وارد شوید و ببینید که چطور ریشۀ کودکان را هدف قرار می‌دهند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از ضعف وزارت ارشاد در عمل به وظایفش، به برخی اشکالات در برگزاری نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: در نمایشگاه کتاب چهل عنوان کتاب از کتب سلطنت‌طلبان گرفته تا موضوعات ضالۀ دیگر آورده بودند. این دلیل بر آن است که نظارت کافی و ممیزی مناسبی انجام نمی‌شود و البته در فضای مجازی هم وزارت ارشاد کاره‌ای نیست و مرزها شکسته شده است.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ضمن تشکر از مجمع ناشران انقلاب اسلامی در پیگیری این مسئلۀ مهم، از ناشران و کارشناسان حوزۀ نشر خواست که نظرات کارشناسی و انتقادی خود را در خصوص کنوانسیون برن به‌صورت مکتوب و مدون در اختیار کمیسیون قضایی مجلس و رئیس این کمیسیون به عنوان مرجع تخصصی رسیدگی به لایحۀ مربوطه قرار دهند.

وی تأکید کرد: در مجلس این آمادگی وجود دارد که به جای لایحۀ پر از اشکال فعلی، پیشنهادات تخصصی ناشران و کارشناسان حقوقی که در حوزۀ نشر و مالکیت معنوی اطلاعات کافی دارند در قالب یک طرح تدوین و از سوی کمیسیون مربوطه در مجلس مطرح شود.

مشکل اصلی، امضاهای پشت پردۀ آقایان است

در ادامۀ این نشست، حجت‌الاسلام نصرالله پژمان‌فر، عضو دیگر کمیسیون فرهنگی مجلس، با تأکید بر اینکه در این نشست‌های تخصصی باید تقسیم کار کارشناسی صورت بگیرد، اظهار کرد: این دولت تلاش می‌کند نظام جمهوری اسلامی را به تمام کنوانسیون‌هایی که تا به حال نمی‌خواسته به آن‌ها بپیوندد، ملحق کند.

وی افزود: در یکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که من به‌عنوان رئیس کمیسیون فرهنگی حضور داشتم، یکی از وزرا با صراحت گفت که در مواجهه با این کنوانسیون‌ها دو راه بیشتر نداریم: یا راهی را که جمهوری اسلامی تا به حال رفته برویم، یعنی پرهیز کنیم، یا اینکه ملحق شویم؛ اما حق تحفظ برای خودمان قائل باشیم.

پژمان‌فر تصریح کرد: در دنیای سلطه، بُرد ما در این است که با قواعد دشمن بازی نکنیم و قواعد خودمان را اعمال کنیم؛ اگر قرار باشد با قواعد دشمن بازی کنیم، به‌راحتی کیش و مات می‌شویم.

نمایندۀ مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: قطعاً ما هم ابایی نداریم که در چارچوب قانون اساسی به برخی از این کنوانسیون‌ها ملحق شویم؛ اما مشکل آنجاست که آقایان به‌صورت پنهانی و پشت پرده کارهایی انجام می‌دهند و حتی امضاهایی می‌کنند که صدای آن بعداً درمی‌آید و برای کشور مشکل‌ساز می‌شود.

در ادامۀ این نشست، برخی ناشران و کارشناسان حاضر، به ارائۀ نقدها و دیدگاه‌های خود در خصوص لایحۀ الحاق به کنوانسیون برن پرداختند.

قانون سال 48 از لایحۀ فعلی دقیق‌تر است

عباس حسینی نیک، کارشناس حقوق مالکیت معنوی و مدیر انتشارات مجد، ضمن بر شمردن موردی مشکلات این لایحه و سابقه‌ای که در این خصوص وجود دارد گفت: چیزی که امروز به عنوان لایحه در مجلس مطرح است و محمود صادقی مسئولیت آن را دارد، آن‌قدر جزئی و نازل است که سطح آن از آیین‌نامه هم پایین‌تر آمده است. مهم‌ترین اشکال مواد این لایحه، تفصیل زیاد و جزئی‌شدن آن‌هاست؛ به‌گونه‌ای که بعداً دست را برای هر اقدام دیگری می‌بندد.

وی افزود: انشای مواد نیز با دقت بسیار کمی صورت گرفته است؛ در صورتی که قانون‌گذار همین موضوع را در سال 1348 بسیار دقیق‌تر نوشته است.

حسینی خاطرنشان کرد: در مجموع پیوستن به این کنوانسیون، برخلاف منافع ملی است و پیشنهاد صریح و مشخص ما این است که قانون سال 1348 و 1352  باید اصلاح شود.

ابزار کسب منافع یک گروه خاص

همچنین طاهر حبیب‌زاده، مدرس دانشگاه و دانش آموختۀ دکترای حقوق فناوری اطلاعات از دانشگاه‌ منچستر انگلستان اظهار کرد: پیوستن به کنوانسیون برن مانند پیوستن به NPT است. در این لایحه که مورد بحث است، اتفاقی در حال رخ دادن است که ما محدودیت‌های سخت‌تر از پیوستن به کنوانسیون برن را درقالب قوانین داخلی بر خودمان تحمیل می‌کنیم. چنین چیزی جز زیان برای کشور و جامعۀ علمی ما ندارد. اگر نمی‌خواهیم به کنوانسیون بپیوندیم، نباید همان الزامات را به دست خودمان برای خودمان ایجاد کنیم. برخی در تدوین این لایحه چیزهایی را در نظر ‌گرفته‌اند که حتی خارجی‌ها از ما انتظار ندارند!

وی افزود: کنوانسیون‌ها در اصل برای ملاحظات و منافع کشورهای غربی نوشته می‌شود و در مرحلۀ دوم به ما به زور خورانده می‌شود. آخرین کشوری که به این کنوانسیون ملحق شده است، افغانستان است. بهتر است برویم بررسی کنیم و از آن‌ها بپرسیم که چه سودی از این الحاق برده‌اند.

حبیب‌زاده با اشاره به یکی از مشکلات اصلی این لایحه گفت: این لایحه اصلاً در تعریف مفهوم انتشار، فضای مجازی را در نظر نگرفته است. امروزه دیگر مفهوم انتشار برای اولین بار در یک محدودۀ سرزمینی معنا ندارد؛ چرا که به محض انتشار یک اثر یا متن در فضای مجازی چون در همه جای دنیا امکان دسترسی به آن وجود دارد قانون قابل تفسیر است. و این از اشکلات لایحۀ فعلی است.  

این استاد دانشگاه اضافه کرد: کشوری مانند ایران در تولید محتوا و کتاب حرف برای گفتن بسیار زیاد دارد؛ اما بایکوت است. مگر نظام سلطه به آثار فاخر ما اجازۀ نشر می‌دهد؟ آنها با منابع مهم مکتوب ما مانند کتب ضاله برخورد می‌کنند و اصلاً به آن اجازۀ انتشار نمی‌دهند. عده‌ای با خیالات خود در تهران نشسته‌اند و به هیچ چیز جز منافع اقتصادی و شخصی فکر نمی‌کنند.

وی تصریح کرد: الحاق به برن پیش‌زمینۀ الحاق به سازمان تجارت جهانی است؛ چرا که در مقررات این سازمان تکلیف شده است که باید کشورها مقررات کنوانسیون برن را رعایت کنند. بنابراین در داخل کشور هم آن‌هایی که دائم موضوع برن را مطرح می‌کنند، الحاق به سازمان تجارت جهانی برایشان اهمیت دارد و برن برای این‌ها یک ابزار است.

این لایحه کاملا غیر ملی است

در ادامۀ نشست، صفر بیگ‌زاده، کارشناس حقوق، وکیل پایه یک دادگستری و عضو هیئت علمی دانشگاه، با اشاره به موضوع جلسه و لایحۀ مربوط به کنوانسیون برن بیان کرد: این لایحه کاملاً غیرملی است؛ در حالی که قانون‌گذار باید نگاه ملی داشته باشد، نه اینکه مقاصد شخصی خودش را پیش ببرد. آن چیزی که فقط منافع گروهی خاص را در خود داشته باشد مرامنامۀ حزبی است نه قانون.

مؤلف كتاب‌های «شيوه‌نامۀ نگارش قانون» و «فرهنگ تعاريف قانوني» افزود: در تدوین این لایحه، حتی ابتدایی‌ترین مسائل تدوین یک قانون رعایت نشده است که از جملۀ آنها ادبیات و عبارات به کار رفته در آن است که اشکال جدی در آن وجود دارد. اینکه در ابتدا فهرست بلندی از تعاریف گنجانده شده خطاست و این در حالی است که حتی خود تدوین کننده نتوانسته در ادامه به آنچه در ابتدا تعریف کرده پایبند باشد و این از نقاط ضعف بزرگ لایحه است.

این كارشناس رسمي قوۀ قضاييه در امور چاپ و نشر اضافه کرد: ما که در حوزۀ نشر سال‌ها تجربه داریم، در هیچ کدام از جلسات مرتبط با این لایحه حضور نداشتیم. این محفل‌های دوستانه که تشکیل می‌دهند، برای رسیدن به اغراض خودشان است. آقایانی که پشت این لایحه هستند، آیا می‌توانند حوزۀ نشر را توضیح دهند؟ آیا تا به حال دستگاه چاپ را دیده‌اند؟ آیا می‌دانند فرایند انتشار یک کتاب چگونه است؟ آقایان فکر می‌کنند به کشف بزرگی رسیده‌اند که «ما باید غربی شویم». اگر این‌گونه است که باید بقیۀ مقررات از جمله قانون مربوط به ارث را هم عوض کنند.

قیمت کتاب 7 برابر می‌شود

در بخش دیگری از این نشست، علی‌اکبر تورانیان، مدیر انتشارات «شهرآب» و ناشر کتب دانشگاهی تصریح کرد: اولین اثری که پیوستن به کنوانسیون برن می‌گذارد این است که کتب دانشگاهی و منابع به روز به جای اینکه به قیمت فعلی به دست دانشجویان ما برسد چند برابر خواهد شد، تازه اگر در این شرایط تحریم اجازۀ ورود کتاب یا نشر آن در کشور ما را بدهند.

وی با نام بردن از یک کتاب پزشکی به عنوان یکی از کتب پرکاربرد دانشجویان علوم پزشکی گفت: این کتاب اکنون به قیمت 300 هزار تومان فروخته می‌شود اما همین کتاب بعد از پیوستن ما به چنین کنوانسیونی قیمتی بالاتر از 2 میلیون تومان پیدا خواهد کرد، یعنی حدودًا هفت برابر خواهد شد. آیا دانشجوی ما توان پرداخت چنین مبالغی را دارد؟

این ناشر با سابقه همچنین گفت: ما تجربه‌های زیادی را در این مدت به‌دست آورده‌ایم. سرنوشت برجام چه شد؟ صدها تحریم بعد از قبولی برجام نصیبمان شد. این سند هم اصلاً نباید مطرح شود؛ زیرا باید بپذیریم که کنوانسیون برن هیچ‌گونه خیر و برکتی برای ما به همراه ندارد.