اکوسیستم لیبتک (LibTech) معرفی شد

 به گزارش لیزنا، در این نشست مهندس مصطفی امینی، دبیر نشست سخنرانان جلسه را معرفی و اهداف برگزاری این نشست را تشریح کرد.

 پس از آن،  دکتر سعید روشنی سخنان خود را با عنوان «آشنایی با اکوسیستم استارتاپی» ارائه کرد و تعریفی از استارتاپ و چگونگی شکل‌گیری آن ارائه داد.

 وی ضمن ارائه گزارشی از تاریخچه شتابدهنده‌های مطرح در جهان، اولین شتابدهنده در ایران را دیموند و سپس آواتک معرفی کرد که در سال 1393 تأسیس شده‌اند.

روشنی گفت: تعداد شتابدهندهای ایران در حال حاضر 140 مورد است و در ادامه  فرایند شکل گیری یک کسب و کار استارتاپی  و معنای سرمایه‌گذاری جسورانه در این حوزه را تشریح کرد.

دکتر روشنی در پایان سخنرانی خود  گفت: با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از استارتاپ‌ها در ایران در حوزه‌های تجارت الکترونیکی و رسانه فعالیت می‌کنند، خوب است کتابخانه ملی تا به عنوان یک شتابدهنده داده‌ها را باز و از استارتاپ‌ها پشتیبانی‌ کند.

سخنرانی بعدی این نشست  دکتر بابک زنده‌دل نوبری بود که سخنرانی خود را با عنوان «آشنایی با اکوسیستم لیب تک» ارائه کرد. وی بحث خود را با تعریف نوآوری آغاز،  و بازیگران اکوسیستم لیب تک در بخش‌های دولتی و خصوصی را معرفی کرد.

زنده‌دل گفت: در بخش دولتی، معاونت علمی و فناوری، سازمان فناوری اطلاعات و صندوق نوآوری و شکوفایی و در بخش غیردولتی استارتاپ‌ها، VCها و شتابدهنده‌های خصوصی به عنوان کنشگرهای اصلی نقش ایفاء می‌کنند. وی در پایان سخنان خود از اعضای هیئت علمی کتابخانه ملی خواست تا در پیاده‌سازی این اکوسیستم یاریگر سازمان باشند.

علیرضا انتهایی، مدیرکل فراهم‌آوری و پردازش منابع دیجیتال کتابخانه ملی،  سخنران بعدی این نشست بود که سخنان خود را با عنوان «رویداد ویتا: چالش‌ها و داده‌ها» ارائه کرد. وی ضمن تعریف خدمات داده‌محور؛ چالش‌ها، انواع داده‌های موجود در کتابخانه ملی و ضرورت سیاستگذاری داده‌ها در این سازمان را تشریح کرد. از جمله چالش‌ها به فهرستنویسی خودکار، نمایه‌سازی خودکار، علم‌سنجی، آرشیوسازی وب، اُسی‌آر، تشخیص متون خطی، خلاصه‌سازی متن و موارد مشابه دیگر اشاره شد. منابع اطلاعاتی، فراداده‌ها، داده‌های مستند، داده‌های کاربری، آی اس اس ان و آی اس آی ال (شناسه  استاندارد بین المللی کتابخانه ها)، سیاهه کتابخانه‌ها، خط‌مشی‌ها، استانداردها و رهنمودها و پروفایل‌های کاربری به عنوان انواع داده‌های موجود در کتابخانه ملی معرفی شدند.

 انتهایی در پایان ضرورت سیاستگذاری داده‌ها را با توجه به مواردی چون تعریف داده و اطلاعات در سازمان، تعیین ابعاد مالکیت مادی و معنوی داده‌ها، تعیین ارزش‌گذاری خدمات و داده‌ها، شناسایی مدل‌های درآمدی، خط ‌مشی و آئین‌نامه سطوح دسترسی به اطلاعات، تعیین سیاست ارائه حجم داده و اطلاعات و شیوه بهبود کیفیت داده‌ها مطرح کرد.

 مهندس امینی دبیر نشست در پایان تعریف و برداشت خود از لیب تک را در قالب جمله‌ها و عبارت‌های زیر ارائه کرد:

منظور از اکوسیستم لیبتک یا زیست بوم لیبتک شبکه ای از فناوریهای کتابخانه ای است. به بیان دقیق تر، اکوسیستم لیب‌تک یعنی شبکه ای پویا و نامتجانس از فناوری های کتابخانه ای که به دنبال بهبود کیفیت تجربه دیجیتالی ذینفعان (پایین دستی و بالادستی) کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی هستند.  باید توجه داشت که اعضای یک اکوسیستم لیبتک ماهیتی دو وجهی دارند:

•وجه اول - ماهیت فیزیکی-سایبری: یعنی هر عضو این اکوسیستم بطور همزمان شامل ابعاد فیزیکی و ابعاد سایبری است.

•وجه دوم - ماهیت اجتماعی- تکنیکی: یعنی هر عضو این اکوسیستم بطور همزمان شامل ابعاد فناورانه و ابعاد غیرفناورانه است. 

این دو وجه از قابلیت اتصال پذیری این فناوری های کتابخانه ای و دارایی های کتابخانه ای به شبکه ها و بهره مندی از خاصیت اثر شبکه ای نشات می گیرد. دارایی های کتابخانه ای شامل دارایی های فیزیکی همچون ساختمان و دارایی های سایبری همچون نرم افزارها و منابع دیجیتالی و فناوریهای کتابخانه ای شامل فناوریهای نرم همچون شیوه ها، استانداردها و فکرافزارها  و فناوریهای سخت همچون قفسه ها، ریل ها و سخت افزارها. 

مفهوم کتابخانه متصل یا connected library یکی از پیامدهای گسترش اکوسیستم لیبتک خواهد بود. این گونه از کتابخانه ها ماهیت فیزیکی-سایبری دارند و بر مبنای شاخص اثر شبکه ای قابل اندازه گیری هستند. همچنین گسترش اکوسیستم لیب تک به افزایش نقاط تماس دیجیتالی کتابخانه ها کمک می کند و به تحقق ایده کتابخانه همه کاناله یا Omni-channel library یاری می رساند. همچنین گسترش این اکوسیستم می تواند به ساماندهی و بازپیکربندی نظام بازخورد کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی کمک کند.

یکی از رویکردهای راهبردی تحقق ایده اکوسیستم لیبتک، تفکر پلتفرمی است. اگر کتابخانه را به مثابه یک پلتفرم تصور کنیم آنگاه می توانیم ادعا کنیم که قابلیت برهم کنش پذیری فعالان این اکوسیستم را با کتابخانه فراهم کرده ایم. همچنین یکی از لوازم گسترش اکوسیستم لیبتک، بازتعریف مفهوم کتابخانه دیجیتالی متناسب با خصایص دوران انقلاب صنعتی چهارم است. یکی از ویژگی های این دوران خاصیت باز بودن یا openness است که پیامد آن کم رنگ شدن مرز کتابخانه ها با سایر سازمانها است. یکی دیگر از پیامدهای این ویژگی، افزایش درجه شفافیت یا transparency " در کتابخانه ها و سازمانهای کتابخانه مدار است. ویژگی بعدی رونق گرفتن مزیت های رقابتی موقتی در مقایسه با مزیتهای رقابتی دائمی در کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی است.

 در پایان این نشست، حضار پرسش‌های خود را مطرح کردند و در نهایت این جلسه در ساعت 12:30 به پایان رسید.