ادبیات مقاومتی، در واقع اعتقاد قلبی ما است

به گزارش ليزنا، نشست نقش شعر در دانشجويان و جشنواره هاي دانشجويي در ادبيات با حضور دکتر علي داوودي، رضا عبداللهي، دكتر ناصر پرواني روز سه شنبه 26 ارديبهشت 1402 در سراي علمي-فرهنگي دانشگاهي سي و چهارمين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران برگزار شد.

در اين نشست دکتر ناصر پروانی ضمن عرض تسلیت به مناسبت شهادت امام صادق، گفت: جشنواره ملی شعر قصه عشاق به همت بنیاد شهید، سازمان صدا و سیما و وزارت ملی وزارت فرهنگ، با محوریت علمی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می شود که پیرامون مسائل شعر دانشجویی و خدماتی که شعر مقاومتی به دانشجویان کرده را در کنار هم درباره بهش صحبت می کنیم.

پروانی در ادامه گفت: جشنواره ملی شعر قصه عشاق در دو محور موضوع آزاد و ادبیات مقاومت و پایداری برگزار می شود. افراد جامعه هدف این جشنواره دانشجویان کل کشور، اعضای هیأت علمی دانشگاه ها، کارکنان وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد و همینطور سازمان مقام معظم رهبری بودند. این جشنواره از تاریخ بیست و چهارم اردیبهشت سال 1402 بوده است، که در این جشنواره  حدود چهار هزار نفر شرکت کرده اند و بیش از هزار اثر دریافت شده است که حدود هزار و سی اثر راه یافته و پذیرفته شده اند.

دکتر علی داوودی گفت:  در این جا باید بگویم که نمایشگاه کتاب حادثه بزرگ فرهنگی است که ما نوعا با عنوان فروش کتاب و جنبه سودآور بودن آن می شناسیمش. اما بخش جانبی و حاشیه ای این نمایشگاه کتاب، برنامه هایی هستند در جهت آشنایی، رشد و تعالی افراد که اگر بیشتر از عنوان های اصلی نمایشگاه نباشند، کمتر از آنها نیستند.

داوودی در ادامه گفت: ما با چند عنوان مواجه هستیم:شعر، دانشجو و ادبیات مقاومت، که پرداختن به آنها و نسبت بین اینها تعیین کننده و روشن کننده مسیر راه ما هستند. شعر زبان اصلی ماست، آنچه به عنوان داشته های فرهنگی ما تلقی شده را ما به نوعی در شعر هایمان میبینیم که منعکس شده اند. از سیاست و فرهنگ و حتی سبک زندگی را به نوعی شعر در بر میگیرد. شعر تمامی آیینه های زندگی جامعه بشری ما است بسیار جمله درستی است. هر آنچه که اندیشیدیم و انجام دادیم به نوعی خودش را در شعر نشان داده است. بخش دیگر بحث نشست، مسئله دانشجو است، وقتی ما خود دانشجو را در شعر می آوریم یک جمعی که پویا، فعال و آگاه است به یادمان می آید. در واقع شهر آن زبان فرامرزی ما است که در ادبیات مقاومت و دانشجو رویکرد پویایی خودش را پیدا می کند. و ما اینها را می خواهیم بگذاریم کنار، واژه ای به نام ادبیات مقاومت که این ادبیات مقاومت به ناچار انسان را درگیر می کند با جهان حال حاضر و تغییراتش. برآیند این هم نشینی کلمات کنار هم حاصلش اشراف و آگاهی بر جهان و موقعیت ماست. پیشروترین وجوه فعالیت ادبی می تواند شعر دانشجویی با رویکرد مقاومت باشد. و دستاورد، جا انداختن و نهادینه کردن یک جریان است.

دکتر رضا عبداللهی گفت: شعر دانشجویی برای از سال 1363 آغاز شده است. سفری در سیستان و بلوچستان داشتیم که من داور بودم و شاهد این بودم که دانشجویان پیشرو هستند در مباحث ادبی و هر جا که داوری کردم نیز شاهد پیشرو بودن علوم تجربی در جشنواره ها و مسابقات ادبی بوده ام. باید بگویم که ادبیات را کمتر در این عرصه ها مشاهده کردم اما در مبحث ادبیات مقاومتی بیشتر بودند افرادی که با شعر در این حیطه فعالیت می کردند.

عبداللهی ادامه داد: ما از گذشته ها از افرادی مثل فردوسی، ناصر خسرو، ملک الشعرای بهار، فرخی یزدی و ... همه در این زمینه ها کار کردند آشنا هستیم و در عصر ما نیز افرادی مثل قیصر امین پور،‌دکتر حسینی، دکتر داوودی و خیلی از عزیزان در زمینه ادبیات مقاومت آثار وزینی در سازمان صدا و سیما و همینطور کتاب ها نقش مهمی را در نثر و دامنه ادب و فرهنگ کشور داشتند. همه ی این عزیزان سعی کرده اند که با بهره گیری از نمادهای صامی و باستانی به شعر مقاومت وجهه زیبایی بدهند.

علی داوودی درباره مرزبندی در خصوص ادبیات مقاومت گفت: یکی بحث اصطلاحات است که دسته ای از تعابیر از ادبیات جنگ، دفاع مقدس، پایداری، مقاومت و اخیرا جنگ را شامل می شود. بسیاری از تفاسیر همچنین شکلی دارد و ماهیت همان ماجراست که هر نوع مقاومت در مقابل یک عامل مهاجم می تواند مقاومت تلقی شود. حتی اینکه مقاومت یک شاخه و ساقه باشد در مقابل باد. چرا که وقتی به وجهه داستان نگاه می کنیم به ادبیات، دستاوردمان همین مسائل هست و در ذهنمان به صورت نمادین همان تصاویر را دارد و تعریف کلی آن هم همین است.

داوودی در پایان گفت: در حال حاضر رویکردهای تقابل با جنگ و دفاع شکل گرفته و الان ما در دانشگاه اینها را پایداری تلقی می کنیم. این ادبیات پایداری و ادبیات جنگ در همه ی فرهنگ ها و اقوام یک یک شکل بوده و جالب این است که در هیچ فرهنگی پیدا نمیکنید که تشویق به جنگ کرده باشند مردمانشان را  و از جنگ به عنوان یک عامل دفاعی یاد می کنند. ادبیات مقاومت ما در بسیاری از بخش ها قابل تطبیق با ادبیات مقاومت جهان است و ما فرقی با جهانیان در این زمینه نداریم.

عبداللهی درباره تاثیرگذاری سنن های پایین تر و یا به اصطلاح نوقلمان در فضای ادبیات گفت: من با کلمه و واژه جنگ مخالف هستم و دوست دارم این کلمه را به کار نبرم بنابراین به جای آن از کلمه مقاومت استفاده می کنم. ادبیات مقاومت در اکثریت افراد و یا همه ی کسانی که دفاع می کنند وجود دارد. چه افراد نوقلم و چه افراد قدیمی تر که دستی در این قضیه دارند.

دکتر ناصر پروانی در پایان گفت: ادبیات مقاومت فقط شامل دفاع نبوده و ویژگی های زیبای دیگری نیز دارد. ما در ادبیات مقاومت زیباترین جلوه های عاشقانه را میتوانیم در ادبیات مقاومتی ببینیم. برای مثال ایثار یک تازه عروس را میتوانید ببینید برای رفتن همسرش به جنگ. و یا احساسات یک دختری که پدرش را در جنگ از دست داده و در وصف آن می نویسد. از این قبیل موارد بسیار هست در زمان های مختلف از دیرباز تا اکنون بوده و وجود دارد. که این بازه زمانی آنقدر وسیع است که ما درباره هر چیزی که بخواهیم بنویسیم، آن چیز را در ادبیات مقاومتی می توانیم ببینیم. ادبیات مقاومتی، در واقع اعتقاد قلبی ما است.

 گزارش: غزاله ورقائی