گوگل نقش کتابدار را بر عهده دارد

به گزارش لیزنا، آموزش به غیرمتخصصانی که قادرند با توانایی‌های خود نقش انکارناپذیری در رشد برنامۀ سئوی سازمان خود داشته باشند یکی از برنامه‌های ضروری برای توسعۀ هر برنامۀ سئو SEO (Search Engine Optimization) است. در واقع هر فردی در حرفۀ خود با وب‌سایتی کار می‌کند، پتانسیل تاثیر بر عملکرد جستجوی بنیادی آن سایت به سمت پیشرفت یا پسرفت را دارد. کار با افراد دارای دانش سئو عنصری اساسی برای مقیاس‌بندی استراتژهای سئو است.

پی ‌بردن به این موضوع که موتورهای جستجو چگونه کار می‌کنند و چه عواملی بر رتبه‌بندی آن‌ها مؤثر است، کارشناسان را قادر می‌سازد فرصت‌ها و محدودیت‌های کار را ارزیابی و به آن توجه ‌کنند. با ‌وجود ‌این، هر کس که با سئو کار کرده می‌تواند بگوید نتیجۀ آموزش گروه‌های مختلف دیگر در زمینۀ سئو سایت تا چه میزان متفاوت و متنوع است.

اینفوگرافیک | آشنایی با هرم بهینه‌سازی موتور جستجو (SEO)

سئو فرایندی پیچیده و دائماً در حال تغییر است. همین ویژگی باعث هیچان‌انگیز بودن کار سئو می‌شود و هر چه افراد بیشتر درگیر آن می‌شوند، کار کاربردی‌تر می‌شود. در این نوشته با یک مقایسه و بررسی راه‌های چهارچوب‌بندی تلاش‌های آموزش سئو این نتیجه حاصل می‌شود که این راه‌ها می‌تواند به کارشناسان ناآشنا به سئو کمک کند تا با افزایش دانش خود در این زمینه افرادی موثرتر برای سازمان خود باشند.

آموزش سئو به غیرمتخصصان

حتی با وجود تحصیلات نگارنده در حوزۀ آموزش، سال‌ها کار و کسب تجربه در زمینۀ سئو و علاقۀ وافر به فعالیت در این موضوع، آموزش کاربردی نظریۀ سئوی پیشرفته مدت‌هاست کماکان مانند نوعی چالش باقی است. نگارنده اذعان می‌دارد سیاهۀ عریض و طویلی از «مواردی که جواب نمی‌دهند» و برای آن‌ها پاسخی نیست در تجربۀ آموزشی خود دارد.

آموزش عمیق و همراه با ذکر جزئیات و ریزه‌کاری‌های موجود روشی کامل به ‌نظر می‌رسد؛ اما ارائۀ حجم زیادی از اطلاعات دربارۀ یک موضوع جدید به‌جای تزریق ذره‌ذرۀ اطلاعات باعث سردرگمی فراگیر می‌شود. ساده‌انگاری موضوع و تساهل در انتقال کامل اطلاعات موجود در یک موضوع که برای آموزنده قابل ‌درک باشد، از سویی باعث به هدر رفتن محتوا و از سوی ‌دیگر، سبب تضعیف اعتماد به ‌نفس فرد می‌شود. نتیجۀ هر دو رویکرد یکی است: حفظ حداقل دانش و اندکی از پذیرش بی‌معنا.

یکی از بهترین راه‌های دستیابی به مفاهیم نو و ناآشنا، استفاده از توانایی«استعاره» است. استعاره‌های خوب می‌توانند ابزار آموزشی فوق‌العاده قدرتمندی باشند، زیرا سبب می‌شوند از درک موجود افراد برای هدایت آن‌ها به ‌سوی مفهومی جدید استفاده شود و از آن به‌عنوان چهارچوبی برای معرفی مفهوم جدید و غریب به ‌کار گرفت.

گوگل یک کتابدار است

اگر مجموعۀ فعالیت‌های یک کتابدار در یک کتابخانه بازبینی و بررسی شود، نقش موتور جستجوی گوگل به ‌شکل انکارناپذیری مشابه نقش یک کتابدار خواهد بود. هردو نمایۀ اطلاعات و منابع را تنظیم می‌کنند و هنگام مراجعۀ مردم به آن‌ها و طرح سؤالاتشان، با استفاده از دانش و تجربۀ خود و به‌کارگیری نمایه‌ها و فهرست‌ها منتخبی از منابع مفید را به آنان معرفی می‌کنند.

شرح مفهوم در این روش دو کارکرد مهم را ایفا می‌کند:

۱. به مثابۀ نوعی چهارچوب در کتابخانه‌ها به عنوان شالودۀ آموزش سئو

۲. تمرکز بر فرد و خواسته‌اش نه بر موتور جستجو

توجه به کارکرد دوم حیاتی است؛ زیرا کتابدار دانش سئو را برای ارائۀ خدمات بهتر به کاربر به ‌کار می‌گیرد نه فقط علامت‌گذاری جعبه‌های دلخواه به مثابۀ یک الگوریتم؛ تصوری ناکارآمد که پس از استنباط واقعیت و تمرکز بر نکات فنی ایجاد می‌شود. با این پیش‌زمینه، اکنون می‌توان استعاره را بیشتر گسترش داد و در مورد عواملی که بر منابع انتخاب‌شده برای کاربر تأثیر می‌گذارند صحبت کرد.

ویژگی‌های صفحات وب و کتاب

هر بار که فردی با یک پرسش به کتابخانه مراجعه می‌کند، کتابدار منابعی را به او معرفی می‌کند که پاسخ پرسش‌هایش را در آن منابع پیدا کند. واضح است که هر کتاب ‌ویژگی‌ خاصی دارد و در نوع خود منحصربه‌فرد است زیرا:

الف) مراجعان اطمینان دارند که در قفسه‌های کتابخانه، (منابع چاپی) یا پایگاه الکترونیک (منابع الکترونیک)، به‌درستی نمایه شده‌اند.

ب) کتابداران به مناسب و مرتبط بودن موضوع کتاب با پرسش مطرح‌شده اطمینان دارند.

وقتی از ارائۀ خدمات صفحات وب توسط گوگل صحبت می‌شود، دقیقاً به چه معنی است و معادل ارائۀ چه خدمتی در کتابخانه‌هاست؟

در این‌جا ،ضمن مقایسه به برخی شباهت‌ها اشاره می‌کنیم:

وقتی گوگل در صفحات وب می‌خزد – شبیه ورق زدن یک کتاب - ‌برای ارزیابی خواننده از میزان تطابق محتوای کتاب با جستجوی مورد نظر او عمل می‌کند. هر چند ممکن است محتوا دقیقاً با موضوع مورد جستجوی خواننده مطابقت نکند، اما نیاز او به مطلب مورد نیاز را برآورده می‌سازد. وقتی مراجع برای بازیابی منبع مورد نیاز خود از یک واژۀ نامرتبط یا نامتعارف برای جستجو استفاده می‌کند، برقراری ارتباط با او برای درک دقیق نیاز او اهمیت بسیار دارد، به‌ویژه زمانی که گروه‌های تولید محتوا و کپی‌رایترها (تبلیغ‌کنندگان) واژه‌های خاص خود را به‌کار می‌برند. از طرفی، یادگیری گستردگی دامنۀ یک محتوای غیرمتعارف و شناخت واژه‌های مرتبط و نزدیک به آن توانایی جستجو برای رسیدن به کلیدواژۀ اصلی را افزایش می‌دهد و تصور اشتباه بسیاری از افراد غیرمتخصص را که سئو را به معنی تکرار بیش‌ از حد واژگان کلیدی (keyword stuffing) می‌دانند، اصلاح می‌کند.

با گذر زمان، افراد با خواسته‌های مشابه (هم‌رشته یا در یک مقطع تحصیلی بودن و نظایر آن) و نیازهای مشابه به کتابخانه مراجعه می‌کنند. هر بار پاسخگویی به مراجعان و بازخورد آنان به کتابدار نشان می‌دهد کتابداران تا چه اندازه نیاز کاربر را درک کرده و به آن پاسخ مناسب داده‌اند. به‌طور ‌مثال، ممکن است کتابدار کتاب مرتبط با موضوع یک دانشجو را به وی معرفی کند. وقتی چند بار دانشجویان فقط با تورق سریع کتاب دوباره آن را به قفسه برمی‌گردانند، کتابدار بار بعد آن کتاب را توصیه نمی‌کند. از سوی دیگر، کتابدار درصدد برمی‌آید از کتابی که مراجعه‌کنندگان از آن بسیار استقبال می‌کنند، نسخه‌های بیشتری تهیه کند.

درک این مطلب که گوگل هم دقیقاً همین کارها را می‌تواند انجام دهد، مانند نرخ ریزش یک مطلب، اندازه‌گیری درصد کاربرانی که بعد از دیدن یک صفحه از آن خارج می‌شوند و... نشان‌دهندۀ میزان جذابیت آن سایت است؛ همچنین نرخ کلیک (تعداد کلیک کاربران به تعداد دفعات نمایش نشانی سایت که هر چه تعداد کلیک بیشتر باشد، محتوا جذاب‌تر بوده است) می‌تواند برای کسی که در تحلیل داده‌ها توانایی لازم را ندارد، ناآشنا باشد.

استفاده از قیاس مؤثر

در جلسات آموزش سئو بارها این نکته تأکید می‌شود که با توجه به توانایی کتابداران برای قیاس مؤثر، آن‌ها نقش بسیار مؤثری در دستیابی به اطلاعات درست ایفا می‌کنند. برای استفادۀ مؤثر کتابداران از این توانایی، توجه به سه نکته ضروری به نظر می‌رسد:

۱. این اطمینان به ‌وجود آید که قیاس انجام‌شده برای کاربر مناسب خواهد بود. با استفاده از روش قیاسی، پیامی به کاربر مخابره می‌شود؛ ممکن است این پیام برای ما قابل ‌درک باشد، اما لزوماً برای کاربر قابل ‌درک نباشد.

۲. شناخت محدودیت‌های قیاس بسیار مهم است. اینکه چه هنگام دربارۀ سئو و موتورهای جستجو به صراحت و مستقیم صحبت شود، حائز اهمیت است. صحبت کردن در لفافه، قدرت انتقال پیام را کم و مخاطب را گیج می‌کند.

به قیاس به مثابۀ یک سرگرمی نگاه کنید. آموزش استفاده از قیاس دسترسی به کلیدواژه‌ها را راحت‌تر می‌کند، درگیری با موضوع را بیشتر و آموزش برای فهم مطلب و به خاطرسپردنآن را ساده‌ترمی‌کند.

نوشته کلودیا هیگینس (استراتژیست سئو در شرکت کانداکتر Conductor)

ترجمه: پرستو نقدی (معاون کتابخانه مرکزی، موزه و مرکز اسناد دانشگاه شهید بهشتی)