لزوم تشکیل ستاد رسانه‌ای کارآمد با حضور متخصصان

به گزارش لیزنا،  محمد زره ساز درباره نقش و ضرورت توجه به ارتقای سواد رسانه‌ای میان مردم، مسوولان و رسانه‌ها در مواجهه با اخبار کرونا اظهار کرد:  امروزه ما با انفجار اطلاعات، اپیدمی اطلاعات و آلودگی اطلاعات در رابطه با بیماری کرونا رو به رو هستیم. اطلاعات انبوه و گاه ضد و نقیضی در رابطه با این بیماری (از جمله منشاء پیدایش، راه‌های درمان، اقدامات مورد نیاز و میزان تلفات در ایران و جهان) منتشر می‌شود و افراد متفاوتی با تخصص‌های متنوع در این زمینه اظهارنظر می‌کنند. رسانه‌های گروهی رسمی و شبکه‌های اجتماعی نیز به صورت گسترده این اطلاعات را اغلب بدون پالایش و ارائه تحلیل‌های ارزیابانه منتشر می‌کنند.

وی افزود: انتشار گسترده این اطلاعات اگرچه ممکن است هشیاری مردم را در مقابله با این ویروس افزایش دهد اما از سوی دیگر ممکن است با توجه به احتمال انتقال اطلاعات نادرست سبب وارد شدن خسارت‌های جبران ناپذیر و تحمیل لطمات جسمی و روانی غیرقابل جبرانی شود. از این رو، ضرورت دارد همه مردم با هشیاری و با استفاده از آموزه‌های سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی همه اطلاعات دریافتی از رسانه‌ها را در وهله نخست باور نکرده و ضمن شناسایی منابع اطلاعاتی قابل اعتماد، رویکرد مؤثرتری را برای تعامل با اطلاعات مرتبط با این بیماری خطرناک برگزینند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: مسئولان و مدیران درگیر در بحران کرونا نیز باید به این نکته مهم کاملا واقف باشند که رسانه‌ها در شرایط خاص فعلی توان بحران‌زدایی و در عین حال بحران‌آفرینی بالائی دارند و ضرورت دارد که با آگاهی از این موضوع، برنامه جامعی برای انتشار اطلاعات موثق، قابل اعتماد و در عین‌حال امیدبخش از طریق رسانه‌ها داشته باشند و با کمک از این پتانسیل بسیج اجتماعی آگاهانه‌ای را برای از بین بردن این بیماری پدید آورند.

زره ساز با اشاره به لطمات بی توجهی به مولفه های سواد رسانه‌ای به عنوان مهارت مواجهه هوشمندانه با محتواهای رسانه‌ای گفت: متأسفانه بی‌توجهی به این موضوع ممکن است سبب ایجاد بحران‌های مختلفی در جامعه شود. ممکن است در اثر این اهمال، اعتماد اجتماعی به رسانه‌های رسمی کشور از بین برود و سوء‌استفاده‌کنندگان مختلف از سرگردانی مردم برای ناامن‌تر کردن جامعه بهره ببرند. همچنین این بی‌اعتمادی سبب کاهش کارآمدی راهکارهای پیش‌بینی شده برای کنترل بحران کرونا (همچون قرنطینه خانگی) خواهد شد. از سوی دیگر مقاومت و پایداری روانی جامعه نسبت به بحران نیز دچار آسیب‌های جدی می‌شود. در این حالت هرج و مرج اجتماعی افزایش پیدا خواهد کرد و امکان شیوع انواع بیماری‌های دیگر جسمی و روانی و افزایش تلفات وجود خواهد داشت. از سوی دیگر هرج و مرج ممکن است سبب افزایش ناامنی‌ها و آسیب‌رسانی به زندگی مردم شود.

این عضو شورای علمی سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی در تشریح نقش رسانه‌های جریان اصلی در ورود به هنگام و تولید محتوای موثر در خنثی سازی شایعات و اخبار جعلی و جریان‌سازی رسانه‌های خارج از کشور ، اظهار کرد: رسانه‌های جریان اصلی باید تمام هم و غم خود را برای افزایش اعتماد اجتماعی به کار گیرند. چنانچه اعتماد مردم به رسانه‌های اصلی لطمه بخورد امکان مدیریت درست بحران با چالش‌های زیادی مواجه خواهد شد. از این رو پیشنهاد می‌شود این رسانه‌ها به صورت مداوم و هدفمند، اطلاعات درست و مستند را با به‌کارگیری شیوه‌های متنوع (از جمله مصاحبه با مسئولان، متخصصان و ارائه گزارش‌های جامع و خلاقانه) به مردم ارائه و زمینه ارتباط آنها با دست‌اندرکاران و صاحب‌نظران را فراهم کنند.

وی ایجاد ارتباط دوسویه میان رسانه‌های اصلی و مردم و پاسخگویی به ابهامات و پرسش‌های آنها را از بین برنده زمینه سوء‌استفاده و انتشار اخبار جعلی و غلط دانست.

زره ساز پیشنهاد کرد برای کمک به رفع بحران فعلی، یک ستاد رسانه‌ای زبده و کارآمد با حضور متخصصان علوم رسانه، اطلاعات، پزشکی، روانشناسی و رشته‌های وابسته دیگر به منظور برنامه‌ریزی برای هدایت جریان رسانه‌ای، ارائه آموزش‌های لازم و ارتقاء وضعیت سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعات سلامت مردم ایجاد شود. این ستاد می‌تواند با بهره‌گیری از تجربیات موجود و همچنین با استفاده از نظرات متخصصان مختلف، شاهراه اطلاعاتی مطمئن و قابل اعتمادی را برای انتشار اخبار و آموزش مردم فراهم کند. این ستاد می‌تواند پایگاه‌های اطلاعاتی، خبری و آموزشی مورد تأیید را به مردم معرفی و زمینه انتقال اطلاعات دقیق و قابل اعتماد را به مردم فراهم کند. 

این استاد دانشگاه با بیان اینکه در شرایط بحرانی فعلی سیاست‌گذاری رسانه‌ها بر مبنای افزایش اعتماد و ارتقاء قدرت تحلیل مردم باشد، گفت: در این راستا نیاز است که رسانه با مردم صادق باشد و اطلاعات دقیق، مستند و قابل دفاعی را ارائه کند. رسانه‌ها نباید از نقش آموزش عمومی غافل شوند و از سوی دیگر باید ضمن ارائه هشدارهای لازم روحیه مردم را برای مقابله با بحران فعلی و گذر از آن بالا ببرند.

وی در پایان تصریح کرد: نیاز است تا دست‌اندرکاران این رسانه‌ها ضمن آگاهی از قدرت ویرانگر روانی برخی از اطلاعات، تلاش کنند تا با کمک از متخصصان زبده و هوشیار، روند اطلاع‌رسانی خود را بر پایه اصول مهمی همچون شفافیت، صداقت، دانش‌افزائی و امیدبخشی شکل دهند. 

سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی در راستای عمل به مسوولیت علمی و اجتماعی خود اقدام به ایجاد بخشی در سایت این رویداد به آدرس milconf.ir با عنوان «کرونا و سوادرسانه ای» کرده است تا علاقه مندان به موضوع مطروحه از زوایای گوناگون نگریسته و نسبت به تنظیم رابطه خود با رسانه ها در مواقع بحران هوشمندانه تر اقدام کنند.