داخلی
»مطالب کتابداری
»کتابخانه و کتابداری
کتابداری؛ حرفه‌ای که رو به رکود می‌رود؟
به گزارش لیزنا به نقل از بی‌بی‌سی، کتابداران نگهبانان دنیای اطلاعات و ایده‌ها هستند. حامیان کتابداری در طرفداری از آنها می‌گویند که کتابداران نقشی مهم در دموکراسی ایفا می‌کنند، ولی با این حال در شش سال گذشته 8 هزار شغل کتابداری در انگلیس از بین رفته‌اند. آیا موقعیت کتابداران در خطر است؟
زمانی نامبارک برای پیوستن به این حرفه [در انگلستان] است. «لارنت اسمیت» فوق لیسانسش در رشته کتابداری را از دانشگاه «شفیلد» در سال 2010 دریافت کرد، همان سالی که صدراعظم «جورج اوزبورن» بزرگ‌ترین تقلیل بودجه در دهه‌ها را اعلام نمود.
از آن زمان کتابخانه‌ها با ریزش نیروی داوطلب مواجه شد و یک چهارم کارهای رسمی ناپدید شد.
«اسمیت» که از حمله به حرفه‌اش ناامید شده بود، فعالیتش در کمپین «صدای کتابخانه» را آغاز کرد.
او معتقد است داوطلبان، با اینکه هدف خوبی دارند ولی قابل اتکا نیستند. «آنها معمولا زمانی که قرار است کتابخانه را باز کنند به کتابخانه نمی‌آیند. آنها برای کاری که نیاز دارند انجام دهند آموزش ندیده‌اند. به عنوان مثال، یکی از دوستان من می‌خواست در کتابخانه محله خودش ثبت نام کند و داوطلب مجبور شد 2 بار برای کمک گرفتن تماس بگیرد تا در نهایت آنها توانستند متوجه شوند که چگونه از سیستم کامپیوتر استفاده کنند.»
به گفته «اسمیت» کتابداران، همانند پزشکان، وکلا و حسابداران به کدهای رفتاری حرفه‌ای پایبند هستند. با وارد کردن هزارها داوطلب این رفتارهای اخلاقی کمرنگ می‌شوند.
وی گفت: «داوطلبان ممکن است جانب‌داری و پیش‌داوری‌هایی را بپرورانند که می‌تواند از دسترسی مردم به اطلاعات یا استفاده از فضای کتابخانه جلوگیری کند. کارمندان شهرداری برای رفتارشان و کتابداران برای نهاد حرفه‌ای که کار می‌کنند پاسخگو هستند. هیچگونه مسئولیت‌پذیری برای داوطلبان وجود ندارد.»
چگونه عادت‌های استفاده از کتابخانه‌ها در حال تغییر است
برای دیگران در این حرفه، استفاده از مدل جذب داوطلب به معنای قدم گذاشتن در جاده‌ای تاریکی است.
«یان آنتیس» که فوق لیسانس کتابداری دارد می‌گوید: «برای سیاستمداران این یک راه‌حل رویایی است، ولی برای هر کشوری که می‌خواهد یک سرویس ملی کتابخانه عمومی موثر داشته باشد یک کابوس است. این کار سیستم کتابخانه‌ها را تخریب می‌کند و آنها را به چند کلوب محلی که توسط افرادی اداره می‌شوند که آموزش لازم را ندیده‌اند، تبدیل می کند. این افراد معمولا منابع طولانی مدت ندارند.»
وی ادامه داد: «این کتابداران داوطلب با مثبت‌گرایی ابتدایی هیجان‌زده می‌شوند و ممکن است برای چند سال خوب کار کنند ولی چه کسی می‌تواند حدس بزند که آنها چه شانسی در طولانی مدت دارند؟»
«آنتیس» درباره محو شدن خدمات هشدار داد.
او گفت: «این اتفاق می‌تواند در اشکال مختلف از کم شدن ساعات باز بودن کتابخانه، کم شدن بودجه خرید کتاب، کم شدن میزان رسیدگی به کتابخانه‌ها و کم شدن نیرو صورت بگیرد.»
با وجود این پیشبینی‌ها، داستان‌هایی از موفقیت کتابخانه‌ها نیز در این سال‌ها در انگلیس و دیگر کشورها وجود داشته‌اند.
زمانی که کتابخانه‌ای در محله‌های محروم اطراف شهر راتردام در هلند با خطر تعطیلی تهدید شد، شهروندان درخواست‌نامه‌ای امضا کردند و به دفاتر مدنی اعتراض نمودند.
وقتی که اعتراضات آنها نادیده گرفته شد، آنها خودشان یک کتابخانه باز کردند.
سه سال بعد، «اتاق کتابخوان» مرکزی پررونق محلی در «هت اود وستن» شد که توسط 100 داوطلب از 17 کشور مختلف اداره می‌شود. حتی کتابدار سابق 81 ساله آن کتابخانه از بازنشستگی صرف نظر کرد تا به مجموعه کمک کند.
«ماریس اسپت»، یکی از موسسان عنوان کرد: «زمان عمل بود، نه تنها کتابخانه‌ها در حال بسته شدن بودند، بلکه بسیاری از فضاهای عمومی و خدمات اجتماعی نیز داشتند بسته می‌شدند. اولین قدم این بود که متوجه شویم آنچه مردم فکر می‌کنن و می‌خواهند چیست و سپس گروهی برای تحقیق آن به واقعیت تلاش کنند.»
این مرکز اکنون پنج روز در هفته ازساعت 10 تا 19 و همچنین برای برنامه‌های خاص باز است. 120 برنامه ادبی، موسیقی و کارگاهی در این کتابخانه برگزار می شود.
«اسپت» ادامه داد: «ما هیچ کارمند حقوق‌بگیر نداریم و کمکی از افراد حرفه‌ای که پولی دریافت کنند نمی‌گیریم. این امر باعث ایجاد عدالت می‌شود و کار را هم آسان‌تر می‌کند.»
در «باکینگ همشایر»، یک گروه از داوطلبان یک کتابخانه را از بسته شدن نجات دادند. این 50 داوطلب که کتابخانه محلی «چلفونت کوچک» را می‌گرداندند نشان خدمات داوطلبانه ملکه انگلیس را دریافت کردند.
پروفسور «پیتر رید» که بر دپارتمان مدیریت اطلاعات دانشگاه رابرت گوردون در آبردین نظارت می‌کند معتقد است که همیشه کار برای کتابداران حرفه‌ای وجود دارد.
وی گفت: «من نسبت به کسانی که می‌گویند ما در حال غیر حرفه‌ای کردن کتابخانه‌ها هستیم، مشکوک هستم. میان آنهایی که در کتابخانه کارمند هستند و آنهایی که آنها را مدیریت می‌کنند، تفاوت وجود دارد. معمولا کتابداران واجد شرایط کتاب‌ها را رده‌بندی نمی‌کنند، این کار توسط افراد پشت صحنه صورت می‌گیرد.»
پروفسور «رید» می‌گوید دوره‌های کتابدارای همچنان پرطرفدار هستند.
متخصصان می‌گویند این مهم است که توجه داشته باشیم بیشتر کتابداران نمی‌خواهند در کتابخانه‌های عمومی کار کنند. بیشتر آنها در مجموعه‌های خصوصی، دانشگاه‌ها، مدارس، شرکت‌های حقوقی، موزه‌ها یا سازمان‌های دولتی کار می‌کنند.
«رید» عنوان کرد: «ما به آنها یاد می‌دهیم که توانایی‌های آنها بسیار قابل تطبیق هستند. همچنان موقعیت‌های بسیاری وجود دارند. اگر به کتابدار عمومی به عنوان یک برند نگاه کنیم، از طرف جامعه بسیار قابل اعتماد است.»
انگلستان کاهش بودجه شدیدتری بر کتابخانه‌ها نسبت به دیگر کشورهای بریتانیا دیده است، ولی دکتر «بریونی بردی»، استاد کتابداری در دانشگاه «شفیلد نوید» از امید در این رشته می‌گوید: «من فکر می‌کنم زمانی که بسته شدن کتابخانه‌ها شروع شد، این بیم وجود داشت که دانشجویان اعتراض کنند. تعداد دانشجویانی که واحدهای کتابخانه عمومی برمی‌دارند کمتر شده‌اند ولی ما دوباره شاهد بالا رفتن این تعداد هستیم. دانشجویانی که ما داریم بسیار متعهد و نسبت به مسائل اجتماعی علاقه‌مند هستند.»
او گفت: «با این که تعداد استخدام دانشجویان در سال‌های اخیر کم شده است، تعداد آنها همچنان مناسب است و یک برنامه یادگیری راه دور قوی نیز وجود دارد.»
البته تنها خدمات کتابخانه‌ها نبوده‌اند که با دوره‌ای از تغییرات و سردرگمی‌ها مواجه شده‌اند. اینکه در 10 سال آینده این خدمات به چه صورت خواهد بود موضوعی قابل بحث است.
«اسمیت» که اکنون به عنوان پژوهشیار در دانشگاه «استراتکلاید» کار می‌کند اظهار داشت: «زوال در خدمات کتابخانه‌ای به پیش از بودجه سال 2010 مربوط می‌شود و بخشی از یک رشته اتفاقات عمیق‌تر است. من واقعا دوست ندارم تلاش کنم که آینده-دوست باشم ولی فکر می‌کنم آینده کتابخانه‌های عمومی، خدمات محدود توسط غیرحرفه‌ای‌ها است با تدارکات مربوط در نقاط مختلف کشور.»
مترجم: ونداد ذوقی
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.