یکی از قابلیت‌هایی موتور کاوش گوگل هک موتور جستجو (search engine hacking) است

به گزارش لیزنا، دکتر طاهری، نخست به بررسی پارامترهای نشانی اینترنتی نتایج جستجوی گوگل پرداخت و گفت: یکی از قابلیت‌هایی که در موتور کاوش گوگل و نیز دیگر موتورهای کاوش وجود دارد، امکان تغییر پارامترها در نشانی اینترنتی نتایج جستجو است که به هک موتور جستجو (search engine hacking) شهرت دارد.

وی افزود: هک موتور کاوش دو معنا دارد: یک معنی آن این است که بتوانیم موتور کاوش را هک کنیم. یعنی پرس‌وجوهای یا راهبردهایی برای کاوش در موتور کاوش طراحی کنیم و موتور کاوش نتایجی را بازیابی نماید که در مقابل پرس‌وجوهای عادی بازیابی نمی‌شوند. در واقع هرچه پرس‌وجوهای پیشرفته و پیچیده طراحی نموده، و نتایج خاص‌تری دریافت کنیم، به هک خود موتور کاوش پرداخته‌ایم. یکی دیگر از مصادیق هک موتور کاوش، اعمال تغییرات در نشانی اینترنتی (URL) نتایج بازیابی شده است که search in the fly نام دارد. فراگیری این قابلیت‌ها تسلط و مهارت‌های پژوهشگران را افزایش داده، و به تربیت جستجوگران حرفه‌ای اطلاعات (Professional information seekers) کمک می‌کند. از دیگر معانی هک موتور کاوش، استفاده از موتورهای کاوش به‌عنوان ابزار هک (Using search engines as hacking tools) است. به این معنا که وب‌سایت‌های دیگر را توسط موتور کاوش هک کنیم که این موضوع از بحث این کارگاه خارج است.

رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی، سپس به بررسی قابلیت‌های search in the fly پرداخت و گفت: نتایج جستجویی که در موتور کاوش گوگل بازیابی می‌شوند، دارای یک بستر نحوی syntax هستند و براساس این بستر نحوی، می‌توانیم در نشانی اینترنتی نتایج جستجوی موتور کاوش تغییراتی ایجاد نماییم. ایجاد این تغییرات، تسلط کاربران در هک موتور کاوش و اعمال تنظیمات گوناگون را نشان می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، در حالت عادی، تعداد نتایج جستجو در یک صفحه 10، 50 یا 100 صفحه قابل تنظیم است؛ ولی با هک موتور کاوش می‌توانید تعداد نتایج جستجو را 150 یا 33 تعیین کنید که در جستجوهای پژوهشی کاربرد بسیاری دارد. به‌طورمثال، در مواردی لازم است که برای پژوهشی، تنها 33 نتیجه نخست بررسی شوند که به راحتی می‌توان این تنظیمات را اعمال نمود.

وی افزود: زمانی که به موتور کاوش گوگل پرس‌وجوی (الگوها AND "مدیریت سازمانی")site:.ac.ir inurl:thesis  را ارایه کنیم، یک بستر نحوی پویا به شکل زیر برای نتایج جستجو ایجاد می‌شود:

https://www.google.com/search?q=site%3A.ac.ir+inurl%3Athesis+%28"مدیریت+سازمانی"+AND+الگوها%29

در ادامه دکتر طاهری گفت: بخش نخست بسترنحوی نشانی اینترنتی نتایج جستجو (https://www.google.com/search?) است که در تمامی جستجوها ثابت است. پس از آن جفت‌های متغیر/ارزش (variable/value) درج می‌گردد که در آن عبارات پیش از مساوی  variable و نشانه‌های پس از مساوی که ارزش (مقدار) متغیر را نشان می‌دهند، و این متغیرها (variable) هستند که به پارامترهای جستجو شهرت دارند.

وی افزود: در بسترنحوی نشانی اینترنتی نتایج جستجو پارامترهایی داریم که هر کدام نشانگر متغیرهای خاصی هستند. مانند: q که نشانگر متغیر پرس‌وجو (Query) است. بعد از نشانگر متغیر، نشانه مساوی (=) قرار می‌گیرد، و سپس نشانه‌ها و پارامترهایی که هر کدام ارزش (value) خاصی در پرس‌وجو هستند، به کار می‌روند. نشانه + معادل فاصله است. زیرا در بسترنحوی نشانی اینترنتی درج فاصله (space) میسر نیست. در پرس‌وجوی پیشین، نشانه دو نقطه (:) وجود دارد که در بسترنحوی یوآرال با پارامتر (%3A ) نشان داده می‌شود. نشانه پرانتز باز با (%28) و پرانتز بسته با (%29) نشان داده شده است. همه موتورهای کاوش برای طراحی بسترنحوی یوآرال‌ها بر اساس عملگرهایی که پشتیبانی می‌کنند، cheat sheet خاصی دارند که عملگرها و پارامترهای گوناگونی را برای پرس‌وجوها ارائه می‌دهند. به‌عنوان مثال، اگر Bing cheat sheet را جستجو کنیم، تمامی عملگرها و نشانه‌های به کار رفته در موتور کاوش بینگ ارائه خواهند شد.

دکتر طاهری در ادامه به بررسی پرس‌وجوهای دیگر پرداخت و گفت: اگر بخواهیم واژه astronomy را در وب‌سایت‌های سازمان‌های دولتی آمریکا جستجو کنیم، بستر نحوی نشانی اینترنتی ایجاد شده برای پرس‌وجو به شکل زیر خواهد بود:https://www.google.com/search?q=site%3A.gov+astronomy&oq=site%3A.gov+astronomy

وی افزود: اگر بخواهیم به جای وب‌سایت‌های سازمان‌های دولتی آمریکا در وب‌سایت‌های دانشگاهی دنیا جستجو کنیم، تنها کافی است (.gov) را با (.ac.*) جایگزین کنیم. که بستر نحوی نشانی اینترنتی نتایج جستجو به شکل زیرتغییرخواهدیافت:https://www.google.com/search?q=site%3A.ac.*+astronomy&oq=site%3A.ac.*+astronomy

دکتر طاهری در ادامه به بررسی سایر پارامترهای بسترنحوی نشانی اینترنتی جستجو و نتایج بازیابی‌شده پرداخت و گفت: واژه‌هایی که داخل گیومه (“”) قرار گرفته‌اند نیز دارای پارامتر خاصی هستند و در بستر نحوی نشانی اینترنتی نتایج جستجو با پارامتر (as_epq) مشخص می‌شوند. (site:.ac.* OR site:.org OR site:.ac.ir) astronomy "paper writing"

دکتر سید مهدی طاهری مدرس کارگاه در پایان این جلسه گفت: از طریق لینک می‌توانید به تمامی پارامترهای مورد استفاده در بستر نحوی نتایج جستجو دسترسی پیدا کنید.

بدین ترتیب جلسه بیست‌ودوم کارگاه پایان یافت، و معرفی کارکردهای search in the fly در فرایند پژوهش به جلسه آینده موکول شد.

گزارش: بنت الهدا موحدی محب