اندکی درباره دکتر اسدالله آزاد، به مناسبت تقدیر از او در جشنواره فارابی امسال

(لیزنا، گاهی دور/ گاهی نزدیک 323) : رحمت الله فتاحی عضو هیأت علمی علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد: دکتر اسدالله آزاد زاده 1326 هجری شمسی در بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی است. او دبیرستان را در سال 1344 در رشته ریاضی در شهر زاهدان به پایان رساند.سال 1349  نیز در مقطع کارشناسی رشته زبان و ادبیات انگلیسی از دانشگاه فردوسی مشهد فارغ‌التحصیل شد. در این دوره همکلاس شادروان دکتر عباس حری بود. در خردادماه 1350به سمت کارشناس علوم اجتماعی در وزارت فرهنگ و آموزش عالی وقت به استخدام درآمد و هم زمان در دوره کارشناسی ارشد کتابداری دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. 1353 این دوره را با رتبه شاگرد اولی به پایان رساند و در دانشگاه آزاد ایران شاغل شد. سپس با به دست آوردن بورس تحصیلی در دانشگاه پیتسبورگ (یکی از معتبرترین دانشگاه های ایالات متحده در رشته کتابداری) در دوره دکتری پذیرفته شد.

با نشان دادن استعداد و توانمندیهای ویژه خود، دوره دکتری را در ظرف دو سال و نیم به پایان رسانید. به گفته رئیس وقت دانشکده، آزاد از نادر دانشجویانی بود که این دوره را در این مدت کوتاه به پایان رساند. وی به دلیل علاقه به خدمت به میهنش، پیشنهاد کار و استخدام در آن دانشگاه را نپذیرفت و در خرداد 1357 با دانشنامه دکتری به وطن بازگشت. با حکم وزیر فرهنگ و آموزش عالی آن دوران، به سرپرستی مدرسه عالی ایران زمین منصوب و در سال 1358 به مشهد منتقل شد.

دکتر آزاد پس از کنار ماندن از دانشگاه به مدت حدود 7 سال، در سالهای 1372تا 1375 مدیریت گروه کتابداری دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد را به عهده داشت. او در سال 1388 با مرتبه دانشیاری به افتخار بازنشستگی نایل گردید. در عین حال و با وجود مشکلات ناشی از سکته مغزی، تدریس در گروه را همچنان و تا پیش از مرگ در روزهای پایانی 1388 ادامه داد.

وی که به زبان های فارسی، انگلیسی و فرانسه، آلمانی و عبری مسلط بود.استعداد بی نظیری در ترجمه متون آموزشی و نظری رشته کتابداری و نیز برخی زمینه های اجتماع داشت. از آن استاد، آثار زیادی به صورت تألیف و ترجمه به یادگار مانده است، از جمله فعالیت های وی 14 کتاب منتشر شده، 8 کتاب ویراسته شده، 49 مقاله منتشر شده و 21 مقاله منتشر نشده است.

از فعالیت های علمی دکتر آزاد می‌توان به کارشناس کتابداری کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد ایران (سابق)، رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد ایران (سابق)، مدرس کتابداری دانشگاه های تهران، مشاور و مترجم بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، و مدیر گروه کتابداری دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد.

خوشبختانه و در زمان حیات وی، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران (شاخه خراسان) مراسم با شکوهی در مشهد برای بزرگداشت ایشان برگزار کرد که، افزون بر تعداد زیادی از علاقمندانش، سه استاد برجسته او (خانمها نوش آفرین انصاری، پوری سلطانی و عباس حری) در آن شرکت و سخنرانی کردند. همچنین، این انجمن مراسم یادبود بزرگی به مناسبت درگذشت ناباورانه او و با حضور جمع زیادی از همکاران، دوستان و علاقمندان به ایشان از سراسر ایران در آن شرکت کردند.

من سالها همکار و هم اطاق وی در دانشکده بودم. او شخصیتی آزاد منش، صریح و انسانی نازنین و دوست داشتنی بود. درک مقام ایشان و بزرگداشت شخصیت علمی و حرفه ای وی، وظیفه همه اهل حرفه است. دکتر آزاد می تواند یک الگوی مناسب برای همه ما باشد. تجلیل از وی در جشنواره فارابی امسال (1401) اقدامی نیکو در راستای بزرگداشت مقام همه پیشکسوتان است.

گفتنی است از مرحوم «دکتر اسدالله آزاد» در بخش شخصیت‌های پیشگام علوم انسانی و اسلامی سیزدهمین جشنواره فارابی تقدیر شد.