نقش سواد رسانه‌ای و هوش مصنوعی در کاهش اطلاعات غلط

دکتر جعفر مهراد استاد  پیشکسوت دانشگاه شیراز در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری لیزنا درباره سواد رسانه‌ای گفت: در عصر دیجیتال امروز، گسترش اطلاعات و ظهور رسانه‌های اجتماعی، نحوه مصرف و تعامل ما را با اخبار و محتوا تغییر داده است. در عین حال، این فراوانی اطلاعات خود نیز منجر به یک پدیده نگران کننده ای شده است که از آن به عنوان اطلاعات غلط (misinformation) نام برده می‌شود. همچنان که اطلاعات غلط به سرعت در سراسر پلاتفرم های آنلاین گسترش می یابد، نیاز به سواد رسانه‌ای، یعنی توانایی تحلیل انتقادی، ارزیابی و هدایت پیام های رسانه ای هرگز به این حد مهم تر نبوده است.

 وی گفت: بیایید ببینیم رابطه مفهوم سواد رسانه‌ای با اطلاعات غلط چیست؟ و هوش مصنوعی چه کمکی به کاهش انتشار اطلاعات غلط می کند؟

 دکتر مهراد ادامه داد: ابتدا بهتر است سواد رسانه‌ای را بشناسیم. سواد رسانه‌ای شامل مجموعه‌ای از مهارت ها و شایستگی هایی است که افراد را قادر می سازد تا به محتوای رسانه ای دسترسی، و آن را به طور موثر تحلیل و ارزیابی کنند. این روند، شامل درک چگونگی ساخت پیام های رسانه ای، شناخت سوگیری ها و بررسی و کشف اعتبار منابع پیام های تولید شده است. سواد رسانه‌ای کمک می کند تا افراد مصرف کنندگان و تولیدکنندگان آگاه و مسئول رسانه ها شوند و بتوانند در چشم انداز رسانه ای به طور فزاینده پیچیده و بهم پیوسته واقیعت را از اطلاعات نادرست تمیز دهند. 

 استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز بیان کرد: سواد رسانه‌ای با تجهیز افراد به مهارتهای تفکر انتقادی که لازمه تشخیص حقیقت از اطلاعات غلط است، در کاهش گسترش اطلاعات غلط نقش مهمی ایفا می کند. با آموزش افراد در مورد چگونگی ارزیابی منابع، تایید اطلاعات و ارزیابی دیدگاه های سواد رسانه‌ای به عنوان یک پادزهر قدرتمند از گسترش اطلاعات غلط می کاهد. علاوه براین، سواد رسانه‌ای فرهنگ شک و تردید و تحقیق را پرورش می دهد و افراد را تشویق می کند تا انگیزه های پیام های رسانه ای زیر سوال ببرند و روایت های غالب را به چالش بکشند.

 موسس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز بیان کرد: فناوری های هوش مصنوعی به عنوان ابزار های ارزشمندی در مبارزه با اطلاعات غلط عمل می کنند، و به نوبه خود نیز، راه حل های نوآورانه ای را برای تشخیص، تحلیل و کاهش گسترش اطلاعات غلط آنلاین ارایه می دهند. الگوریتم های مبتنی بر هوش مصنوعی می توانند مقادیر زیادی از داده ها را تجربه و تحلیل کنند، الگو های اطلاعات غلط را شناسایی و احتمال ویروسی شدن محتوا را پیش بینی کنند. علاوه براین، سیستم عامل های بررسی واقعیت مبتنی بر هوش مصنوعی از پردازش زبان طبیعی و تکنیک های یادگیری ماشین برای ارزیابی اعتبار منابع، تایید ادعاها و افشای اطلاعات غلط در زمان واقعی استفاده می کنند.

 وی گفت: با این حال، در حالی که هوش مصنوعی پتانسیل زیادی در مبارزه با اطلاعات غلط دارد، اما بدون چالش هم نیست. الگوریتم های هوش مصنوعی ممکن است سهوا سوگیری ها یا اشتباهات موجود را در داده های آموزشی ادامه دهند و منجر به عواقب ناخواسته و مثبت کاذب شوند. علاوه براین، تکامل سریع تاکتیک های اطلاعات غلط و حجم عظیمی از محتوای در حال گردش آنلاین، چالش‌های قابل توجهی را برای سیستم های هوش مصنوعی برای همگامی با گسترش اطلاعات غلط ایجاد می کنند.

 چهره ماندگار علمی کشور افزود: همکاری بین سواد رسانه‌ای و هوش مصنوعی فرصتی امیدوار کننده برای رسیدگی به چالش های پیچیده ناشی از اطلاعات غلط است. با ادغام سواد رسانه‌ای با ابزار ها و فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی، افراد می توانند مهارت های تفکر انتقادی لازم برای حرکت در چشم انداز دیجیتال را به طور موثر توسعه دهند. علاوه براین، الگوریتم های هوش مصنوعی می توانند ابتکارات سواد رسانه‌ای را با ارایه توصیه های شخصی، شناسایی منابع مربوطه و پرورش محیط های یادگیری مشترک افزایش دهند

 وی در جمع بندی صحبت های خود اظهار داشت: در عصری که با فراوانی اطلاعات و ارتباطات دیجیتال شناخته می شود، سواد رسانه‌ای و هوش مصنوعی در مبارزه با اطلاعات غلط به عنوان ستون های حیاتی عمل می کنند. با توانمند سازی افراد با مهارت هایی برای ارزیابی انتقادی پیام های رسانه ای و استفاده از پتانسیل فناوری های مبتنی بر هوش مصنوعی برای شناسایی و رد اطلاعات غلط، ما می توانیم یک جامعه آگاه تر، انعطاف پذیر تر و فهیم را پرورش دهیم. همچنان که جامعه در چشم انداز رسانه های در حال تحول به حرکت خود ادامه می دهد، بیایید از قدرت سواد رسانه‌ای و هوش مصنوعی برای حفظ یکپارچگی اطلاعات و حفاظت از اصالت حقیقت، دقت و شفافیت در عصر دیجیتال، به نفع جامعه استفاده کنیم.