ایران در اندیشه اقبال لاهوری بررسی شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام  روابط عمومی موسسه خانه کتاب، آیین معرفی و بررسی کتاب «افکار پنهان ایرانیان؛ ایران در اندیشه اقبال لاهوری» با حضور محمدحسن مُقیسه، نویسنده اثر، محمد بقایی ماکان، برج لال دوسانی، رایزن فرهنگی پاکستان در ایران، نقوی، کارشناس ارشد فرهنگی و سیاسی سفارت پاکستان و جمعی از اقبال پژوهان در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.

محمدحسن مُقیسه در ابتدای این جلسه اظهار کرد: این اثر که به زندگی، آثار و دیدگاه اقبال لاهوری درباره ایران پرداخته، به عنوان پایان نامه بنده در دوره دکتری تهیه و ارائه شده است. استادان متعددی همچون سیدحسن حائری، دکتر محمد بقائی ماکان، قدمعلی سرامی و تورج اقدامی این اثر را مطالعه کرده اند و توصیه کرده اند بخش هایی از آن در مطبوعات منتشر شود که این کار صورت گرفت.

وی ادامه داد: این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است؛ فصل نخست به معرفی اقبال، آثار و سبک ادبی و جهان بینی وی پرداخته است. «فرهنگ و تمدن مردم ایران زمین» عنوان فصل دوم این اثر است. مخاطبان در فصل سوم این اثر متوجه می شوند که اقبال چگونه فرهنگ و تمدن مردم ایران زمین را پی جویی کرده است. در فصل چهارم نیز 7 نویسنده و شاعر و عارف ایرانی با اقبال مقایسه شده اند.

این نویسنده به مزایای کتاب «افکار پنهان ایرانیان» اشاره کرد و گفت: بنده این کتاب را به بهانه از سر واکردن دوره دکتری ننوشته ام بلکه با همه عشق و علاقه ای که از دوران دبیرستان به اقبال لاهوری داشتم، تمام همتم این بود که روزی کار بزرگی برای این دانشمند انجام دهم. در این اثر همه آثار اقبال اعم از «سیر حکمت در ایران» و «بازسازی اندیشه دینی در اسلام» بررسی شده اند.

وی با بیان این که در این کتاب همه آن چه را که اقبال درباره سرزمین ایران گفته است، ارائه کرده ام، اظهار کرد: دو قطعه بزرگ از اشعار اقبال را به زبان پارسی ترجمه ام؛ این مهم در ایران برای اولین بار اتفاق افتاده است که در این اثر ارائه شده است.

مُقیسه توضیح داد: مخاطبان با مطالعه این اثر متوجه می شوند که ایران سرزمین ادیان بزرگ، کشور علم و دانش بوده است. ایران بزرگ ترین کتابخانه ها را چه پیش از ورود اسلام و چه بعد از ورود آن، در خود داشته است. نطفه فلسفه، تصوف و عرفان، در ایران شکل گرفته است. کشور ما همواره سرزمین اخلاق و ادب بوده است؛ ایرانی ها کتاب های زیادی درباره اخلاق نوشته اند که از آن میان می توان به کیمیای سعادت، احیاء العلوم، اخلاق ناصری و جامع السعادات اشاره کرد.

نویسنده کتاب «افکار پنهان ایرانیان» ادامه داد: مخاطبان با مطالعه این اثر می آموزند که ایران سرزمین بزرگ ترین، ظریف ترین و پیچیده ترین هنرهایی بوده است که همچنان در کشور وجود دارند و توانسته اند به سایر کشورها نیز ورود پیدا کنند. علاقه مندان این کتاب می آموزند که ادبیات ایران بسیار غنی است و ادبیات ایران علاوه بر احساس و عاطفه از عنصر عقل و حکمت اسلامی هم استفاده می  کند.

وی  با بیان این که اقبال لاهوری حکمت زبان فارسی را دریافته بود، ادامه داد: اقبال معتقد است ایرانی ها فربه گی فرهنگ اسلامی داشته اند و اگر ایرانی ها نبودند، اسلام در گسترش مبانی و مفاهیم خود موفق نبود.

محمد بقائی ماکان در ادامه این مراسم، اظهار کرد: جناب آقای مُقیسه از میان دانشجویانی که نزد بنده می آمدند تنها فردی بود که تصمیم داشت اقبال را از یک منظر تازه بررسی کند.

وی از انتشار کتاب جدید خود با عنوان «بالندگی شخصیت کودک از نگاه اقبال» در آینده نزدیک خبر داد و گفت: به اعتقاد من اقبال یک دستگاه فلسفی دارد و ایران شناس، قرآن پژوه، حقوقدان، فعال سیاسی، مربی و روزنامه نگار بوده است. بنابراین چنین فردی را نمی توان فقط از یک منظر بررسی کرد.

بقائی ماکان با بیان این که آقای مُقیسه به خوبی توانسته از عهده موضوعی که انتخاب کرده است، برآید، گفت: «افکار پنهان ایرانیان» برای کسانی که تصمیم دارند اقبال را از منظر ایران شناسی مورد بررسی قرار دهند، کتاب خوبی است و از این جهت باید به آقای مُقیسه شادباش گفت.

وی با بیان این که کتاب «افکار پنهان ایرانیان» مقدمه ای بر کارهای بعدی آقای مُقیسه است تا افکار پنهان اقبال را واکاوی کند، توضیح داد: با عنوان کتاب چندان موافق نیستم چرا که ایرانی ها  همه آن چه که در این اثر ارائه شده اند، می دانند و بر آن ها آشکار است که نویسنده اثر زحمت گردآوری آن را کشیده است. اما آن چه که می تواند ادامه دار این کتاب باشد همان افکار پنهان اقبال است؛ به طور مثال ایران اولین ملتی بود که رمی جمرات را باب کرد و یا این که ایران نخستین ملتی بود که جمله «همه از خدائیم و به او برمی گردیم» را بیان کرد.

نقوی، کارشناس ارشد فرهنگی و سیاسی سفارت پاکستان از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی اظهار کرد: اقبال یک جریان و اندیشه است که فراتر از مرزهای خود رفته و تأثیر عمیقی داشته است. چون فرهنگ ایران دارای ویژگی های پُرجاذبه است، اقبال هم اندیشه اش را در قالب این فرهنگ گذاشته است و می دانسته که این فرهنگ می تواند بقا داشته باشد.

وی با بیان این که اقبال مردمان خود را نیز از خمودگی به بیداری سوق داده است، گفت: امیدوارم رابطه بین ایران و پاکستان ادامه داشته باشد و عمیق تر شود.