شمارۀ 152 فصلنامۀ «اطلاعات حکمت و معرفت» منتشر شد

به گزارش لیزنا، شمارۀ 152 فصلنامۀ «اطلاعات حکمت و معرفت» با موضوع «پدیدارشناسی آلمانی: هوسرل» به دبیری منیره پنج‌تنی منتشر شد. پدیدارشناسی آلمانی سومین شماره از مجموعۀ پدیدارشناسی فلسفی‌ست که در نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت منتشر می‌شود. دو شمارۀ نخست در تیر و مرداد 1397 با عنوان «چیستی و زمینه‌های شکل‌گیری جنبش پدیدارشناسی» به مبانی و خاستگاه‌های این جنبش می‌پرداخت. این شماره ویژۀ پدیدارشناسی آلمانی با تمرکز بر هوسرل است. دبیر ویژه‌نامه در بخش سخن دبیر ابتدا به علل و دلایل شکل‌گیری این مجموعه در نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت اشاره کرده و در ادامه پس از اشارۀ مختصری به حیات فلسفی هوسرل، به عنوان بنیانگذار این جنبش، به معرفی مقالات این شماره پرداخته است.بخش ویژه‌نامۀ شمارۀ 152 فصلِ پاییز اطلاعات حکمت و معرفت مشتمل بر هفت مقاله است. اولین نوشتار با عنوان «میراث هوسرل» گفت‌وگویی است که ریچارد مارشال با دن زهاوی پدیدارشناس و استاد فلسفه در دانشگاه‌های کپنهاگ و آکسفورد انجام داده و علی پیمان (زارعی) به فارسی ترجمه کرده است. مارشال در گفت‌وگو با زهاوی کوشیده است علاوه بر تعریف پدیدارشناسی و مفاهیم اصلی‌اش، به این موضوع بپردازد که آیا پدیدارشناسی هوسرل استعلایی است یا طرحی روانشناسانه و همچنین این‌که پدیدارشناسی هوسرل چه یافته‌ها، نتایج، تبعات و الزامات متافیزیکی  به‌همراه داشته است. زهاوی همچنین به بحث واقع‌شدگی و اشتراک بین‌سوژگانی در ایدئالیسم استعلایی هوسرل و تفاوتش با هایدگر، سارتر و مرلوپونتی می‌پردازد و نکاتی را هم دربارۀ نفس، رابطۀ زمانمندی و خویشتن بیان می‌کند و اشاره‌ای هم به نظر پدیدارشناسان دربارۀ همدلی می‌کند.

دومین نوشتار با عنوان «جایگاه تحویل و قصدیت در پدیدارشناسی هوسرل» مقاله‌ایست به قلم شمس‌الملوک مصطفوی. مؤلف می‌کوشد در این مقاله دو مفهوم تحویل و قصدیت را به عنوان مفاهیم اصلی پدیدارشناسی هوسرل شرح دهد و جایگاه آن‌ها را در فلسفۀ کلی هوسرل روشن کند. مصطفوی علاوه بر این به مفاهیمی چون اپوخه، نوئما، نوئزیس، معنا (ایدوس) نیز می‌پردازد.

سومین نوشتار با عنوان «نوسازی، مسئله و روش آن» ترجمۀ نخستین مقاله از پنج مقالۀ هوسرل است که برای نشریه ژاپنی کایزو در سال‌های 1922-1924 نوشته است. دغدغۀ اصلی او در این مقالات مسئلۀ بحران فرهنگ اروپایی است. او در واقع  با نگارش این مقالات می‌خواسته نوعی پدیدارشناسی استعلایی فرهنگ را بسط دهد که بتواند زمینه را برای بازیابی عقلانیت در معنای یونانی در فرهنگ اروپایی فراهم کند. این مقاله را محسن صابر به فارسی ترجمه کرده است.

نوشتار چهارم با عنوان «تجربۀ بی‌واسطه را چگونه تحلیل کنیم: هینتیکا، هوسرل و ایدۀ پدیدارشناسی» مقاله‌ای به قلم سورن اُورگار  و با ترجمۀ محمدهادی حاجی‌بیگلو است. اورگار می‌کوشد در این مقاله نشان دهد تفسیر نادرستِ جاکو هینتیکا از برخی از  مهم‌ترین جنبه‌های پدیدارشناسی هوسرل او را از هدف نهایی‌اش که برقراری نوعی نزدیکی و همگرایی سودمند بین فلسفۀ تحلیلی و قاره‌ای‌ست دور کرده است و اگر بنا باشد به تحقق چنین هدفی نزدیک شویم، تفسیر نادرست هینتیکا باید اصلاح شود. اورگار بر این نظر است که آشکارترین سوءتعبیر هینتیکا از پدیدارشناسی هوسرل در تفسیر او از تجربۀ بی‌واسطه آشکار است که در نهایت منجر به درک نادرست او از مفاهیمی چون اپوخه و تقلیل پدیدارشناختی شده است.

پنجمین نوشتار با عنوان «بنیان‌های تمایزبخش به ادراک بیرونی در آراء هوسرل» به قلم مهدی صاحبکار است. مؤلف در این مقاله می‌کوشد معنای نظریه‌ای پدیدارشناسانه دربابِ ادراک را از منظر پدیدارشناسیِ هوسرل شرح دهد. تمرکز مؤلف در مقاله این است که نشان دهد هوسرل به‌عنوان بنیان‌گذار جنبش پدیدارشناسی نه‌‌تنها پدیدارشناسی به‌معنایِ عامّ را بنیان نهاد، بلکه همچنین نظریۀ جامعی دربارۀ ادراک شکل داد. نظریه‌ای که مؤلف آن را «پدیدارشناسیِ ادراک از منظرِ هوسرلی» نامیده است و می‌کوشد امکانِ طرحِ چنین نظریه‌ای را از منظر هوسرل نشان دهد.

هفتمین نوشتار مقاله‌ایست با عنوان «مسائلی چند در نسبت میان پدیدارشناسی و نظریۀ انتقادی» به قلم دیوید رسموسن که سیدمحمدعلی شامخی به فارسی ترجمه کرده است. رسموسن در این مقاله می‌کوشد بر اساس توجه این دو نحلۀ فکری به پدیدارهای تاریخی‌ـ‌اجتماعی، رابطه و قرابتی را بین پدیدارشناسی، بر اساس روایت قرن بیستمی از آن  و نظریه انتقادی- از مارکس تا مکتب فرانکفورت- برقرار سازد و نقش قوام‌بخش این پدیدارها را در تأملات بشری، نشان دهد. در این مقاله مؤلف اصطلاح «نظریۀ انتقادی» را در نسبت با مارکس و نظریه‌پردازانی که وامدار میراث نظری او هستند، به‌کار برده و دربارۀ پدیدارشناسی به پدیدارشناسی در چارچوبِ اندیشۀ هوسرل و پیروانش ارجاع داده است.

 هشتمین و آخرین مقالۀ این شماره با عنوان «امکانِ پدیدارشناسی آلمانی» مقاله‌ای به قلم علی‌نجات غلامی است. او در این مقاله بر مبنای پرسش از امکانِ پدیدارشناسی آلمانی، می‌کوشد «پدیدارشناسی آلمانی» را در دو جهت‌گیری اصلی‌اش معرفی ‌می‌کند که عبارتند از: الف) جهت‌گیری هوسرلی که از تعلقِ پدیدارشناسی به یک جهان خاص فراتر می‌رود و ب) جهت‌گیری هایدگری که به جهان‌مندبودنِ پدیدارشناسی قائل است. مقاله از دو بخش اصلی با عناوینِ پدیدارشناسیِ بی‌جهانِ هوسرل و پدیدارشناسیِ در-جهان هایدگر تشکیل شده است.

دبیر ویژه‌نامه با اشاره به این‌که پدیدارشناسی آلمانی شمارۀ دیگری هم با تمرکز بر آرای هایدگر خواهد داشت، مقالۀ «امکان پدیدارشناسی آلمانی» را به مثابۀ درآمدی بر ویژه‌نامۀ بعدی با عنوان «پدیدارشناسی آلمانی: هایدگر» دانسته است.

بخش دوم نشریه با عنوان «اندیشه و نظر» مشتمل بر سه مقاله است. نخستین مقاله با عنوان «فلسفه اخلاق و نهاد اخلاق» یکی از درس‌گفتارهای  انشاءالله رحمتی است که سمیه عرفان تهیه و تنظیم آن را به عهده داشته است.

دومین مقالۀ این بخش با عنوان  «تاملی فلسفی- روان شناختی در«دیگر خواهی» و «اتیسم فرهنگی» به انضمام تحلیل فیلم پرویز» به قلم نیما افراسیابی است و سومین مقاله را با عنوان «روانشناسی عارفانه» محمد رضا چنگیز نگاشته است.

بخش سوم نشریه با عنوان «گزارش» مشتمل بر یک مقاله با نام «صلح» است که تنظیم و ویرایش آن به عهدۀ ساسان یغمایی بوده است.

چهارمین و آخرین بخش فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «کتاب» به دبیری منیره پنج‌تنی، مشتمل بر سه بخش است. ابتدا او مقاله‌ایی با عنوان «نظریه معرفت در آموزه‌های سه پدیدار شناس برجسته» در نقد و بررسی کتاب نظریۀ معرفت در پدیدارشناسی: هوسرل، هایدگر، مرلوپونتی (نشر کرگدن-1398) اثر هنری پیترزما نوشته است و در بخش دوم با فرزاد جابرالانصار، مترجم کتاب، گفت‌وگو کرده است. در ادامه نیز کتاب‌های مدرسۀ زندگی «نشر هنوز» معرفی شده است. در آخرین بخش هم ساسان یغمایی تازه‌های «انتشارات اطلاعات» را معرفی کرده است.

فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت با عنوان «پدیدارشناسی آلمانی: هوسرل» در فصل پاییز 1398 به مدیرمسئولی و سردبیری انشاءالله رحمتی با بهای 15 هزار تومان منتشر شد و در اختیار علاقمندان قرار گرفت.