داخلی
»مطالب کتابداری
»کتابخانه های عمومی
نهاد کتابخانه‌های عمومی با بیش از ۹ هزار برنامه به استقبال هفته کتاب می‌رود
به گزارش لیزنا، محمد اله‌یاری فومنی با اشاره به اهمیت و جایگاه کتاب، کتابخوانی و کتابداران، درباره برنامه‌های نهاد در هفته کتاب عنوان کرد: روز ۲۴ آبان ماه در تقویم رسمی کشور به عنوان روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» درج شده که نشان دهنده اهمیت و جایگاه ویژه کتابداران است. این روز فرصت مناسبی را در اختیار کتابداران کتابخانه‌های عمومی قرار می‌دهد تا پس از یکسال تلاش و مجاهدت، در کتابخانه‌های خود در استان‌ها گرد هم آیند و از فعالان و پیشکسوتان این عرصه تقدیر کنند.
وی تصریح کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موضوع ۲۴ آبان را جزء فعالیت‌های محوری خود می‌داند و شاید از معدود دستگاه‌هایی در کشور باشد که از حدود ۲ ماه گذشته برنامه‌ریزی‌های منسجمی را برای گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» آغاز کرده تا ان‌شاءالله برنامه‌هایی که در این هفته اجرا می‌شود با محوریت خانواده، مورد استفاده عموم مردم قرار بگیرد.
محمد اله‌یاری در ادامه با اشاره به شعار بیست و پنجمین دوره هفته کتاب با عنوان «آینده روشن با خانواده کتابخوان» گفت: باتوجه به اینکه خانواده محوری در حوزه کتابخوانی جزء حلقه‌های اصلی گفتمان کتابخوانی در نهاد است، خانواده محوری در ترویج کتابخوانی در شعار این دوره از هفته کتاب لحاظ شد. همچنین پوستر هفته کتاب در نهاد نیز از میان آثار منتخب سومین دوسالانه کارتون کتاب با محوریت خانواده انتخاب شده است.
وی افزود: برنامه‌ریزی‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای استقبال از هفته کتاب از شهریور ماه آغاز شد و همزمان از استان‌ها نیز خواسته شد تا برنامه خود را برای این ایام ارائه کنند که در نهایت برنامه‌های مفصلی در سطح کتابخانه‌ها پیش‌بینی شد که به دلیل گستردگی ۲ هفته کامل یعنی از ۲۰ آبان تا یکم آذر به اجرای برنامه‌های کتاب، کتابخوانی و کتابدار اختصاص پیدا کرده است. همچنین در این هفته با حمایت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور آیین جایزه کتاب سال دانشجویی، توسط جهاد دانشگاهی برگزار می‌شود.
تجدید میثاق کتابداران با آرمان‌های امام خمینی(ره)
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد با اشاره به برخی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی شده در هفته کتاب گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته بیش از ۹ هزار برنامه در سراسر کشور طی این ایام اجرا خواهد شد که این برنامه‌ها از ۲۰ آبان ماه با مراسم تجدید میثاق کتابداران با آرمان‌های بنیانگذار انقلاب اسلامی آغاز خواهد شد که طی آن جمعی از کتابداران به نمایندگی از کل کتابداران کتابخانه‌های عمومی کشور، در حرم مطهر امام خمینی (ره) حضور پیدا می‌کنند.
تجلیل از کتابداران برگزیده در ۲۴ آبان
اله‌یاری افزود: روز ۲۴ آبان ماه مراسم بزرگی در گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» با حضور وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرکل نهاد و ناشران، نویسندگان و فعالان فرهنگی و همینطور تعداد قابل توجهی از کتابداران سراسر کشور در تهران برگزار خواهد شد که طی آن کتابداران برتر یک سال اخیر معرفی و تجلیل خواهند شد؛ همچنین به صورت همزمان مراسم گرامیداشت این روز در ۳۱ استان کشور با حضور مسئولان استانی نیز برگزار خواهد شد.
وی درباره روند انتخاب کتابداران برتر توضیح داد: طی ۳ سال اخیر سامانه‌ای برای ارزشیابی فعالیت کتابداران پیش‌بینی کردیم فعالیت‌های یکسال گذشته کتابداران بر اساس خود اظهاری در سطح فعالیت‌های کتابخانه‌ای، اجتماعی، ترویجی و سایر فعالیت‌های خلاقانه ثبت و به نهاد اعلام می‌شود. طی یکسال گذشته پس از فرصت مفصلی که در اختیار کتابداران قرار گرفت، حلقه‌های داوری تشکیل شد و تقریبا مهرماه به صورت کامل به ارزیابی کتابداران اختصاص یافت و امروز نتایج آن مشخص شده است که در روز ۲۴ آبان در تهران، کتابداران نمونه و مسئولان کتابخانه نمونه در کتابخانه‌های مشارکتی، مستقل و نهادی معرفی خواهند شد.
انتخاب کتابدار نمونه
وی همچنین درباره ویژگی‌های برنامه‌های سال جاری نهاد در هفته کتاب گفت: انتخاب کتابدار نمونه در نهاد طی ۳ سال گذشته تغییر مسیر داده و به جای اینکه کتابداران صرفا مجموعه ای از مدارک و لوح‌های تقدیر و سوابق آموزشی و اداری که در طول سال داشتند را تجمیع و برای نهاد ارسال کنند، نهاد به ارزیابی تخصصی کتابداران ورود کرده و میزان فعالیت کتابخانه‌ای آنها و کار فنی که در زمینه امانت و نرم‌افزار سامان و همچنین میزان کارهای خلاقانه‌ای که انجام می‌دهند سنجیده شده؛ در موضوع برنامه‌ها نیز تلاش شد برنامه‌ها بین استان‌ها شهرستان‌ها و کتابخانه‌ها توزیع شود و هرچه برنامه‌ها کتابخانه‌ای تر شود، از آنجا که کتابخانه‌ها جزو معدود مکان‌هایی هستند که ارتباط وثیق و خوبی با مردم دارند و مردم از خدمات آنها برخوردار می‌شوند، سعی کردیم خدمات را کتابخانه‌ای کنیم.
برگزاری بیش از ۳هزار نشست کتاب خوان در یک هفته
اله‌یاری در تشریح سایر برنامه‌های پیش‌بینی شده در این ایام گفت: با توجه به اینکه نشست‌های کتابخوان با استقبال خوب عمومی، به یکی از فعالیت‌های ترویجی خوب و اثرگذار نهاد تبدیل شده، در طول این هفته جمعا ۳ هزار و ۶۶۶ نشست کتاب خوان را خواهیم داشت که شامل ۱۲۲ کتابخوان اختصاصی، ۱هزار و ۸۳۰ کتابخوان کتابخانه‌ای و ۱هزار و ۷۱۴ کتابخوان مدرسه‌ای خواهد بود.
جبران نبود زنگ کتابخوانی در مدارس با برگزاری نشست‌های کتابخوان مدرسه ای
وی درباره برگزاری نشست‌های کتابخوان مدرسه‌ای گفت: این بخش از همکاری نهاد با آموزش و پرورش در موضوع کتاب و کتابخوانی در مدارس، فعالیتی است که کتابخانه‌های عمومی به جبران نبود زنگ کتابخوانی و به جبران نبود کتابدار در مدارس برای خود قائل هستند و بر این اساس بسیاری از کتابخانه‌های عمومی در یک شعاع مشخص در مناطق خود، حداقل یک بار به صورت ماهانه به مدارس سر می‌زنند و نشست‌های کتابخوان را برگزار می‌کنند.
برگزاری ۴۱۲ نشست نقد و بررسی در هفته کتاب
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد ادامه داد: فعالیت دیگری که به صورت نظام مند در نهاد برگزار می‌شود موضوع نقد کتاب است که بر این اساس طی این ایام ۴۱۲ نشست نقد و بررسی کتاب با حضور مولفان و منتقدان در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور برگزار می‌شود. با هماهنگی‌های انجام شده با ناشران و مولفان درباره کتابهای تازه منتشر شده یا در دست انتشار، ۲۰۴ مراسم رونمایی از کتاب نیز با حضور مولفان آثار در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور برگزار خواهد شد. همچنین با توجه به استقبال مردم از مسابقات کتابخوانی و تجربه خوبی که از برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی حاصل شد، برگزاری ۸۸۳ مسابقه کتابخوانی در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور از دیگر برنامه‌های نهاد در ایام گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار» خواهد بود.
توزیع ۱۱۰ هزار جلد کتاب کودک در میان مناطق محروم کشور
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد با اشاره به همکاری انجمن ناشران فرهنگی کودک و نوجوان با نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: بر اساس همکاری خوبی که با این انجمن طی ۲ سال گذشته داشتیم، مقرر شد که ۱۱۰ هزار کتاب اهدایی از سوی این انجمن برای توزیع در کتابخانه‌های واقع در مناطق روستایی، محروم و کمتر برخوردار از امکانات فرهنگی طی ایام هفته کتاب، در اختیار نهاد قرار دهد. همچنین گسترش بخش کودک و نوجوان کتابخانه‌های عمومی با کتاب‌ها، اسباب بازی‌ها و فضاسازی مناسب و همچنین گسترش بخش نابینایان کتابخانه‌های عمومی با تولید کتابهای بریل و کتابهای گویا از دیگر برنامه‌های نهاد در ایام هفته کتاب هستند.
وی افزود: از میان ۳هزار و ۳۹۵ کتابخانه عمومی فعال در کشور، ۲هزار و ۷۹۳ کتابخانه دارای بخش کودک هستند که ۹ کتابخانه به صورت تخصصی در بخش کودک فعالیت می‌کنند. از میان کتابخانه‌هایی که بخش کودک دارند هزار و ۹۱۳ کتابخانه داری بخش مستقل کودک هستند و در دوره مدیریت جدید نهاد همه تلاش‌های صورت گرفته تا فضای بخش کودک کتابخانه‌ها شاداب و دارای فضا و تزیینات مناسب و استاندارد برای استفاده کودکان باشد.
اله یاری با اشاره به اینکه ۵۲ بخش نابینایان با ۶هزار عضو فعال در کتابخانه‌های عمومی کشور فعال هستند، گفت: بخش‌های نابینایان مجهز به برجسته نگار، درشت‌نمای الکترونیکی، لوح و قلم، دستگاه چاپگر بریل هستند. در این کتابخانه‌های از نرم افزارهای کاربردی برای افراد دارای آسیب بینایی مانند جاز، NVDA و پکجاز، ماهور و... استفاده می‌شود و با طراحی وب‌سایت نابینایان و کم‌بینایان برای استفاده اقشار دارای آسیب بینایی به سمت توسعه بخش نابینایان در کتابخانه‌های عمومی کشور حرکت کردیم. همچنین در اکثر مراکز استانی کتابهای گویا و کتاب های بریل نیز اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قم و آذربایجان شرقی تولید می شود.
اجرای طرح پایلوت توزیع اسباب بازی در کتابخانه‌ها
محمد اله یاری از آغاز مرحله اول توزیع اسباب‌بازی در ۱۸۰ کتابخانه عمومی به صورت آزمایشی خبر داد و گفت: طرح تفصیلی خرید اسباب‌بازی برای بخش‌های کودک کتابخانه‌های عمومی کشور؛ پس از درخواست‌های مکرر کتابدارانِ این بخش و لزوم استفاده تکمیلی از اسباب‌بازی در مجموعه‌سازی‌های بخش کودک، آماده شده و با تأیید دبیرکل نهاد، به صورت آزمایشی در ۱۸۰ کتابخانه عمومی در کشور انجام می‌شود. در این طرح ابتدا با تشکیل گروهی از کارشناسان و تعیین خط مشی لازم، مجموعه‌ای از اسباب‌بازی‌ها با رصد نمایشگاه‌های تخصصی، بازار اسباب‌بازی و ارتباط با تولیدکنندگان داخلی احصاء شدند. سپس نمونه‌ای از اسباب‌بازی‌ها، بر اساس شاخص‌های فنی و محتوایی، ارزیابی شده و در نهایت، محصولات متناسب با محیط کتابخانه‌ها انتخاب شدند.
وی در ادامه افزود: پس از هماهنگی با اداره کل امور کتابخانه‌ها و دریافت نظر کارشناسان منابع سراسر کشور، ۱۸۰ کتابخانه، که قابلیت لازم برای اجرای این طرح را، از حیث وسعت، تعداد اعضای کودک و نوجوان و تعداد امانت دارند، برای توزیع این اسباب‌بازی‌ها در مرحله آزمایشی انتخاب شدند.
فعالیت‌های نهاد در حوزه کتاب، مردمی است
معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد ادامه داد: طی ۴ سال گذشته تعداد فعالیت‌های نهاد به مناسبت ۲۴ آبان‌ماه به صورت تصاعدی افزایش و گسترش پیدا کرده و فعالیت‌ها تنها فعالیت‌های اعلامی نیست و قطعا در کتابخانه‌ها اتفاق می‌افتد و مردم شاهد برگزاری آنها خواهند بود و همچنین مردمی شدن این فعالیت‌ها از نکاتی هستند که باعث شده نهاد نقش خود را در فعالیت‌های این ایام برجسته و پررنگ کند و دین خودش را به موضوع کتاب و کتابخوانی ادا کند.
محمد اله‌یاری در پایان تصریح کرد: فلسفه برگزاری برنامه‌های هفته کتاب این است که دستگاه‌ها اعم از نهادهای عمومی و سازمان‌های مردم نهاد گردهم بیایند تا چراغی روشن کنند و آگاهی مردم را نسبت به مقوله کتاب و کتابخوانی بالاتر ببرند. بر این اساس نهاد تلاش کرده در چند سال اخیر به عنوان یک نهاد عمومی غیر دولتی بر اساس آنچه در توان داشته از نقش خود در این عرصه کوتاه نیاید.
ای کاش به جای 9 هزار برنامه به استقبال استخدام کتابدار در کتابخانه های عمومی باشید تا افراد غیر مرتبط.
اگر فقط دو سال کتابدار استخدام کنید هیچ کتابداری تو این زمانه بیکار نمی ماند کاش مسئولان به اندازه سر سوزن به این موضوع تاملی داشته باشند البته بنده از زحمات دبیر کل محترم جناب مختار پور عزیز کمال تقدیر و تشکر را دارم که واقعا در این حیطه سنگ تمام گذاشتند.