لزوم مراقبت از ثمرات فعالیت‌های جهادی در حوزه فرهنگ

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست مدرسان طرح «مدرسه جهادی خواندن» دوشنبه 31 اردیبهشت، با حضور  علیرضا قزوه، جواد محقق، حمیدرضا بشارتی نیا، کاظم رستمی، حامد محقق، سید حسین موسوی، مرتضی اردستانی، علیرضا سلطانشاهی، ناصر ضرابی و همچنین علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از مدیران و معاونین این نهاد  برگزار شد.

 اعلام آمادگی برای استمرار فعالیت‌های جهادی

 در ابتدای این نشست کاظم رستمی، دبیر طرح «مدرسه جهادی خواندن» طی سخنانی گفت: این طرح با ایده اولیه معاون محترم برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری نهاد، شکل گرفت که هدف  و نگاه آن معطوف به اعضای کتابخانه‌های عمومی در مناطق محروم و به خصوص کودکان و نوجوانان بوده است. بر اساس نیازسنجی‌های صورت گرفته، برای این دوره برنامه‌هایی با محور استعدادیابی و توانمندسازی تدوین شد و اولین گام از اجرای آن در منطقه محروم بشاگرد برداشته شد.

 وی افزود: خوشبختانه استقبال خوب استادان مدنظر ما در مباحث و سرفصل‌های مختلف و برگزاری منظم تمامی کلاس‌ها، منجر به تحقق 100 درصدی برنامه‌های پیش‌بینی شده در این طرح شد. بازخوردهایی که از برگزاری این طرح از دانش‌آموزان، معلمان، طلبه‌ها و سایر اعضای کتابخانه گرفتیم، بازخوردهای مثبتی بوده که همچنان پیگیر ادامه اجرای این طرح هستند.

 دبیر طرح «مدرسه جهادی خواندن» با اعلام آمادگی برای ادامه این حرکت گفت: تمام ضرورت‌هایی که از نیازسنجی‌های صورت گرفته استخراج کردیم، در این منطقه وجود داشت و این حرکت جهادی باید در این منطقه محروم آغاز می‌شد و همچنین باید برنامه‌ریزی‌های خودمان را برای ادامه و گسترش «مدرسه جهادی خواندن» ادامه دهیم تا بتوانیم پاسخگوی بخشی از نیازهای موجود در آن منطقه باشیم.

تجربه‌ای بدیع از فعالیت‌های جهادی

جواد محقق از مدرسان طرح «مدرسه جهادی خواندن» نیز درباره انگیزه‌های خود برای حضور در این طرح گفت: سفری که اتفاق افتاد برای من و سایر مدرسان حاضر در این طرح، تجربه‌ای بسیار لذتبخش بود، به خصوص اینکه از سال‌های ابتدای انقلاب که این منطقه کشف و در رسانه‌ها مطرح شد، همواره کنجکاو و علاقه‌مند بودم سفری به این منطقه داشته باشم که سرانجام این اتفاق طی اجرای طرح «مدرسه جهادی خواندن» رخ داد.

این نویسنده پیشکسوت حوزه ادبیات، این حرکت جهادی را تجربه‌ای بسیار مبارک و ارزشمند توصیف کرد و گفت: این طرح، تجربه‌ای بدیع بود که تا کنون مشابه آن به این کیفیت در مناطق دیگر اجرا نشده؛ اگرچه ابتدا شناخت ما از سطح دانشی کودکان و میزان استقبال آنها کافی نبود و اجرای این طرح نو برای برگزار کنندگان هم با نکاتی جدید همراه بود، اما امروز هر دو طرف اطلاعات جامعی از شرایط  به دست آورده‌اند که می‌توان با برگزاری جلسات هماهنگی، با آمادگی بیشتری برای برگزاری دوره بعدی اقدام کنیم.

 لزوم حمایت از فعالان فرهنگی جبهه انقلاب

علیرضا قزوه از دیگر مدرسان طرح «مدرسه جهادی خواندن» با تأکید بر لزوم توجه بیشتر به مناطق محروم کشور عنوان کرد: یکی از نکات قابل توجه در این سفر، بالا بودن میزان هوشیاری بچه‌ها در منطقه محروم بشاگرد بود. جالب است بدانید که من بعد از اجرای طرح «مدرسه جهادی خواندن» در بشاگرد، برای حضور در دوره‌ای به جزیره کیش سفر کردم و کلاس‌هایی با کودکان آن منطقه داشتم؛ منطقه‌ای که به لحاظ امکانات رفاهی درست نقطه مقابل منطقه بشاگرد بود، اما میزان هوشمندی و ضریب هوشی کودکان بشاگرد با آن منطقه قابل قیاس نبود.

وی افزود: این اقدام که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور آغاز شده، می‌تواند با همراهی سایر دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی به توفیقات بسیاری دست یابد. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که نباید اجازه دهیم ثمره چنین اقدامات جهادی را دیگران برداشت کنند. ما با برگزاری جلسات آسیب‌شناسی، صرف هزینه، وقت و انرژی بسیار استعدادهای پنهان مانده را کشف می‌کنیم و آموزش‌هایی را نیز به آنها ارائه می‌کنیم، اما زمانی که این زحمات ثمر می‌دهد، جریانی غیر از جریان متعهد انقلابی این میوه را می‌چینند.

این شاعر پیشکسوت، مشارکت سایر دستگاه‌های فرهنگی در اقدامات جهادی را سازنده عنوان کرد و گفت: استعدادهای متعددی در شهرها وجود دارد که اگر ما بتوانیم این حوزه را نیز به دقت مدیریت کنیم و از بین افراد مستعد 10 شاعر و نویسنده خوب را از این مناطق به جامعه تحویل دهیم، اقدامی جهادی در ادامه اقدامات مرحوم حاج عبدالله والی خواهد بود. در این جهت باید از ظرفیت سایر دستگاه‌های فرهنگی برای محرومیت‌زدایی در مناطق محروم استفاده کنیم.

ضرورت تأمین نیاز بشاگرد به کتاب و نشریات مختلف

همچنین ناصر ضرابی، از دیگر مدرسان شرکت کننده در این طرح جهادی، عنوان کرد: اجرای طرح «مدرسه جهادی خواندن» دستاوردهای بزرگی برای منطقه بشاگرد داشت؛ این فعالیت جهادی به دور از اقدامات سطحی و شعاری، با کشف استعدادها و پرورش آنها در چهارچوب تعلیم و تربیت اسلامی، فعالیتی زیربنایی در منطقه بشاگرد بوده است.

وی با تقدیر از طراحان و برگزار کنندگان این طرح جهادی، خواستار حضور و فعالیت سایر نهادهای فرهنگی در این منطقه شد و گفت: کتابخانه عمومی نهاد در بشاگرد فعال است، اما سایر نهادهای فرهنگی نیز باید توجه بیشتری به این منطقه داشته باشند. از مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تشکر می‌کنم و خواستار ادامه یافتن این فعالیت جهادی هستم، چرا که این امور جهادی به شرط ایستادگی و استمرار ثمر خواهد داد.

حمیدرضا بشارتی‌نیا از مدرسان مباحث رسانه‌ای در این طرح جهادی، توزیع کتاب و نشریات مختلف را از نیازهای اساسی در منطقه بشاگرد عنوان کرد و گفت: همیشه حسرت زلالی روزهای ابتدای انقلاب را می‌خورم ولی همان لطف و صفای معنویت دهه 60 را در این منطقه به چشم دیدم، گفت:‌ما همدلی خوبی را طی این چند روز از مردم بشاگرد شاهد بودیم،  ای کاش در شهر ما نیز یکپارچگی و صمیمیت دیده می‌شد.

توجه به موضوع فلسطین در فعالیت‌های جهادی

علیرضا سلطان‌شاهی از مدرسان بخش مقاومت و فلسطین در طرح «مدرسه جهادی خواندن» اظهار داشت: من تاکنون چنین کارگاهی را در چنین فضایی تجربه نکرده بودم. بسیار جای تقدیر دارد که در این وانفسای چالش‌های سیاسی واجتماعی در جامعه، مسئولان و نهاد و برگزار کنندگان این دوره به موضوع مقاومت در فعالیت‌های جهادی اهتمام داشتند؛ آن هم در مناطقی که نمی‌دانستم ارائه این مطالب در این مناطق با چه بازخوردهایی روبه‌رو خواهد شد.

وی افزود: روح زلال و نیت پاکی که بچه‌های این مناطق داشتند من را به این نتیجه رساند که باید در مناطق محروم توجه موضوع مقاومت و فلسطین را در برنامه‌های آموزشی ارائه کنیم.

اشتیاق بالای کودکان بشاگردی در آموختن

مرتضی اردستانی از فعالان مؤسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب نیز که به عنوان مدرس در این طرح حضور داشت، اظهار کرد: مهمترین معضلی که در این منطقه مشاهده کردم «احساس فراموش شدگی» بود. این در حالی است که نوجوانان این منطقه عطش و علاقه برای آموختن داشتند که برای من درس‌آموز بود. آنها حتی حاضر نبودند برای استراحت از کلاس خارج شوند، زنگ تفریح‌ها در کلاس می‌ماندند تا گفت‌وگو کنیم و این تفاوت‌ها در کلاس‌های درس ما در تهران و این نقاط بسیار محسوس است.

اردستانی در پایان با مبارک دانستن این حرکت عنوان داشت: در سفر اخیر متوجه شدم معلم نقاشی، کتاب و مجله باید به این مناطق ارسال کنیم و نباید ادامه کار را فراموش کنیم. باید خودمان را به جای آنها بگذاریم و ببینیم که اگر ما بشاگردی بودیم و آنها مسئول، ما چه توقعی از آنها داشتیم.

نامه‌های کودکان بشاگردی به رهبر انقلاب

سید حسین موسوی‌نیا از مدرسان بخش داستان‌نویسی این طرح جهادی نیز طی سخنانی گفت: ما و بسیاری از سازمان‌ها و مؤسسات در قبال دانش‌آموزان و مردم مناطق محروم مسئول هستیم. بسیاری از ما سابق بر این در اردوهای سازندگی در مناطق محروم شرکت داشته‌ایم، اما تفاوت آن با اردوهای جهادی آن است که در اردوهای سازندگی کار انجام می‌شود و حس و روحیه در فرد تقویت می‌شود، اما در اردوهای جهادی با مردم تعامل و ارتباط مستقیم برقرار می‌کنیم.

وی با تأکید بر لزوم استمرار این طرح عنوان کرد: در کنار مسئولیت سازمانی نهادهای دولتی، بسیاری از ما نیز به واسطه وظیفه انسانی‌ باید وظیفه خودمان را در این عرصه انجام دهیم. بر این اساس پیشنهاد می‌کنم حلقه‌ای از سازمان‌ها ایجاد کنیم تا یک گروه جهادی از هنرمندان تنها برای انجام کارهای فرهنگی تاسیس شود. تشکیل چنین گروه‌هایی  وارسال خبرهای خوب به جای خبرهای سیاه از رسانه‌ها، می‌تواند موجی از این گونه حرکت‌های جهادی میان هنرمندان ایجاد کنند.

موسوی‌نیا کودکان بشاگردی را افرادی دارای عزت نفس تصیف کرد و گفت: از آنجا که اعتقاد مذهبی در این بچه‌ها قابل مشاهده بود، از آنها خواستم نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب بنویسند که زیبایی‌های بیش از 30 نامه نوشته شده، نشان از مزیت‌های دینی و فرهنگی بشاگرد دارد که حضور در این منطقه برای من به تجربه شگفت‌انگیزی تبدیل کرد.

لزوم گسترش همکاری با کانون پرورش فکری در مناطق محروم

حامد محقق از دیگر مدرسان این طرح نیز با اشاره به نکاتی درباره سفر به بشاگرد عنوان کرد: ‌ما ابتدا برای دانش‌آموزان پایه اول و دوم سه کلاس برای دبستان برگزار کردیم، این کلاس‌ها با همکاری دوستان کانون پرورش فکری کودک و نوجوان در هرمزگان با حضور 3 استاد برگزار شد. همچنین برگزاری کلاس‌هایی چون کتابخوانی، نوشتن خلاق، کاردستی و قصه‌گویی از دیگر برنامه‌های ما در این سفر بود که کارشناسان کنون پرورش فکری نیز به اثرگذاری مثبت این کلاس‌ها بر کودکان بشاگردی اذعان داشتند.

وی با ارائه پیشنهاداتی ادامه داد: می توان با کانون پرورش فکری کودک و نوجوان تفاهمنامه داشت تا به شکل ماهانه استادان و مربیانی به این مناطق اعزام شوند. همچنین ارسال کتابخانه‌های سیار به این منطقه به صورت ماهانه می‌تواند نیازهای مطالعاتی کودکان و به خصوص دانش‌آموزان این منطقه را تأمین کند. نوجوانان این منطقه خواهان مجلات کودک و نوجوان و ورزشی هستند و فکر می‌کنم سهمیه این مجلات باید 5 برابر شوند.

محقق افزود: به دلیل اقامت برخی از کودکان در خوابگاه وعدم اجازه خروج، کتابدار نهاد کتابخانه‌ها صحبت‌هایی که با معلم این کودکان داشت که در نهایت تصمیم بر آن شد که برخی از کلاس‌ها در کتابخانه برگزار شود که در این صورت بچه‌ها بتوانند هم کتاب‌ درسی و هم مجله‌ها را مطالعه ‌کنند، بنابراین پیشنهاد می‌کنم اختیاراتی به کتابداران داده شود تا بتوانند در این  گونه موارد کتاب‌ها را از کتابخانه خارج و به خوابگاه ببرند.

جنبه‌های فرهنگی اقدامات حاج عبدالله والی در بشاگرد

میثم انصاری از فعالان فرهنگی در منطقه بشاگرد، طی سخنانی گفت: حاج‌عبدالله والی علی رغم تلاش‌هایی که در حوزه عمرانی در بشاگرد انجام داد، انسانی فرهنگی بود و فعالیت‌های عمرانی او نیز از منظر فرهنگی انجام می‌شد. حاج‌عبدالله وقتی به منطقه بشاگرد آمد، راهی در این منطقه وجود نداشت و برای رسیدن به خمینی‌شهر با شتر روزها در مسیر بود؛ اما او توانست با تلاش‌های بی‌وقفه خود مسیر را برای مردم منطقه بشاگرد بازکند.

انصاری با بیان اینکه خمینی‌شهر قرارگاه فرهنگی ما در این منطقه است، گفت: کاری که تحت عنوان «مدرسه جهادی خواندن» انجام می‌شود، حرکتی مقدس است و قطعا اگر مرحوم حاج‌عبدالله والی در قید حیات بود خواهان استمرار این مدرسه بود.

ضرورت بسترسازی برای انتشار آثار فعالان جبهه انقلاب

علیرضا مختارپور در این نشست با تشکر از مجریان طرح «مدرسه جهادی خواندن» عنوان کرد: در دهه اول انقلاب به همت مرحوم احمد زارعی به همراه برخی دوستان، تجربه‌ای جهادی در بلوچستان شکل گرفت که طی آن نشریه‌ای با عنوان «کودک مسلمان بلوچ» منتشر شد. آن تجربه درست شبیه طرح «مدرسه جهادی خواندن» بود با این تفاوت که آن حرکت به تولد یک محصول فرهنگی منجر شد که به نظرم تاریخ شکل‌گیری این مجله باید جمع‌آوری و در قالب کتاب منتشر شود؛ بعدها نیز برخی تجربیات مشابه در مناطق دیگر نیز شکل گرفت؛ مانند انتشار کتاب اشعار دانش‌آموزان لرستان با عنوان «بر بلندای یافته».

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: خوشبختانه امروز دست جبهه فرهنگی مومن به انقلاب خالی نیست و ناشران و موسساتی مانند سوره مهر و کانون پرورش فکری، و همچنین شهرستان ادب و موسسه جهادی صهبا می‌توانند در جمع‌آوری، ویرایش و انتشار آثار شرکت کنندگان در این فعالیت‌های جهادی، اقدام کنند.

وی با اشاره به بخشی از صحبت‌های علیرضا قزوه، ادامه داد: بسیاری از نوجوانان و جوانان جبهه انقلاب به دلیل اینکه فضایی برای ارائه کردن آثارشان پیدا نمی‌کنند و از سوی دیگر توسط جریان‌های دیگر برای ارائه آثارشان دعوت می‌شوند، به جریان‌های فکری دیگر جذب می‌شوند. اما امروز انقلاب اسلامی امکانات  بیشتری نسبت به گذشته دارد که می‌توان با بررسی‌های لازم این استعدادها را سامان داد.

تأکید بر ادامه فعالیت‌های جهادی در مناطق محروم

مختارپور بر تداوم اجرای طرح «مدرسه جهادی خواندن» تأکید کرد و گفت: بسیاری از این گونه اقدامات نظر به رهنمودهایی است که از سوی مقام معظم رهبری در سطح کلان نظام تبیین می‌شود. بر این اساس بنای ما از ابتدای اجرای این طرح، تداوم و استمرار فعالیت‌های جهادی بوده و زمینه انعقاد تفاهمنامه‌هایی با سایر دستگاه‌ها و موسسات فعال فرهنگی برای ادامه این مسیر نیز فرآهم شده تا ضمن گسترش و تعمیق اجرای این طرح جهادی در منطقه بشاگرد، آن را به صورت موازی در سایر مناطق محروم آغاز کنیم.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ادامه داد: امروز در بسیاری از مناطق کشور دچار مسئله‌ای با عنوان آسیب‌های اجتماعی هستیم که رهبر معظم انقلاب تا کنون نزدیک به 5 جلسه مفصل به این موضوع اختصاص دادند که آخرین جلسه ایشان با این موضوع به هفته پیش مربوط می‌شود. این موضوع نه تنها در مناطق محروم و حاشیه نشین، بلکه در برخی از مناطق مرفه در مراکز شهرها نیز وجود دارد. بر این اساس اقداماتی را آغاز کردیم و جلساتی را با حضور استادان برجسته حوزه روان‌شناسی برای کتابداران و اعضا در برخی کتابخانه‌های عمومی برگزار کردیم.

مختارپور تصریح کرد: فرهنگ، ادب و هنر از عواملی هستند که می‌توانند مانع از اشاعه آسیب‌های اجتماعی باشند و باید بتوانیم با بررسی و برنامه‌ریزی‌های لازم از ظرفیت این عوامل استفاده کنیم. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در همه بخش‌های خود تا جایی که در توان دارد، حمایت خود را از این گونه فعالیت‌های مقدس و ارزشمند اعلام می‌کند تا ان‌شاءالله در دوره جدید انقلاب که از چهل سالگی آن شروع می‌شود، وظیفه خود را به نحوی شایسته انجام دهد.