پیام فاطمه ذوالقدر، عضو کمسیون فرهنگی مجلس به مناسبت هفته کتاب

سیده فاطمه ذوالقدر، نماینده مردم تهران، شمیرانات، ری، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی و عضو کمسیون فرهنگی مجلس در یادداشت اختصاصی خود برای لیزنا (ستاد خبری بیست و پنجمین دوره هفته کتاب) نوشته است:

کلیدی‌ترین شاخص‌ جهت ارزیابی رشد، توسعه و پیشرفت فرهنگی هر كشوری در عصر حاضر بررسی و سنجش میزان مطالعه و كتاب‌خوانی مردم آن مرز و بوم است و ایران اسلامی نیز با داشتن تمدنی چند هزار ساله و دارا بودن دانشمندان و علمای بزرگ و ارزشمند تاریخی همواره سرآمد دولت‌ها و ملل دیگر بوده است به نحوی که آوازه این تمدن و فرهنگ کهن در سیطره نام دانشمندان فرزانه‌ای چون ابوعلی سینا، ابوریحان بیرونی، فارابی، خوارزمی و ... و شاعرانی برجسته چون حافظ، فردوسی، سعدی، مولوی و نوابغ مشهور عصر حاضر همچون پروفسور سمیعی، پروفسور لطف علی‌ عسگرزاده تا دانشمندان ناسا قرار داشته است؛ به نحوی که مایه فحر و مباهات هر ایرانی است. این افتخارات ارزشمند برخواسته از تعلق خاطر و عشق و علاقه به فراگیری علم و دانش است.

در دنیای پرتلاطم امروز که بیش از پیش نیازمند آنیم که به سلاح علم و دانش مسلح باشیم، متأسفانه آمار و ارقام امیدوارکننده‌ای درخصوص سرانه مطالعه هر ایرانی از سوی مجامع و سازمان‌های فرهنگی داخلی و خارجی را شاهد نیستیم و همنوایی در جا زدن در بستر توسعه نیافتگی با روند رو به نزول سرانه مطالعه آوایی موزون می‌یابد که بر چرخ توسعه و عمران این کشور مستولی شده است.

در حال حاضر، بحران در حوزه «کتاب و نشر» را شاهد هستیم که شواهد آن سرانه پایین مطالعه، تعداد نامتناسب کتابخانه‌های عمومی، شمارگان پایین کتاب‌های منتشره، تعداد بالای ناشران غیرفعال و...  است که با بررسی و ارزیابی این علل، می‌توان این معضلات را در سطح کلان، میانه و خرد دسته‌بندی نمود. در سطح کلان به مسائل ساختاری نظیر ضعف فرهنگ کتابخوانی و نهادینه نشدن فرهنگ مکتوب می‌توان اشاره کرد و در سطح میانی مشکلاتی نظیر ضعف قوانین مربوط به تألیف و نشر و نبود سازمان‌های قدرتمند غیردولتی و واسط و در سطح خرد مشکلات پیشروی مؤلفان، ناشران، کتابفروشان و... را می‌توان برشمرد.

این فرایند ناخشنود مورد نقد رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز قرار گرفته است و تأکید موکد ایشان بر ضرورت برنامه‌ریزی‌های شایسته برای رفع موانع و مشکلات و ترویج و گسترش فرهنگ مطالعه قرار دارد. از اینرو، لازمه برون رفت از وضع موجود اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی به صورت توأمان است تا زمینه‌ساز خروج صنعت نشر از دوران رکود باشیم و با سیاست‌های اقتصادی و فرهنگی تقویت و توسعه فرهنگ کتاب‌خوانی را در میان اقشار مختلف شاهد باشیم.

در یک نگاه جامع به نظر می‌رسد به منظور رفع چالش‌های حوزه نشر و کتاب لازم است دو دسته از سیاست‌های اقتصادی و سیاست‌های اجتماعی و فرهنگی در کنار یکدیگر اتخاذ شوند و این سیاست‌های در دو سطح فردی و جمعی بایستی پیاده‌سازی شود چرا که بازخورد در سطح کلان در حوزه بسترسازی فرهنگی برخواسته از سطح خرد و فردی است. سیاست‌های اقتصادی ناظر بر خروج صنعت نشر از رکوداند و سیاست‌های اجتماعی ـ فرهنگی ناظر بر تقویت و توسعه فرهنگ کتابخوانی اند.

در همین راستا کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نگاه ویژه ای به موضوع کتاب و کتابخوانی دارد و با شناسایی چالش‌های موجود در حوزه چاپ، نشر، ترجمه و تدوین، تلاش نموده است تا با نشست‌های که با صاحبان امر صورت می پذیرد با بهره‌گیری از توان تجربی این سرمایه‌های انسانی در عرصه کتاب و کتاب‌خوانی تصمیماتی مدبرانه مأخوذ شود.

برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب اگرچه دستاورد مثبت و مطلوبی در عرصه تهیه، تولید و توزیع کتاب است اما علیرغم تداوم برگزاری آن طی سنوات گذشته نتوانسته تأثیر کافی و لازم را بر گسترش فرهنگ مطالعه داشته باشد. از اینرو بزرگذاشت فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در کشور به عنوان یک ارزش معنوی محسوب می‌شود که چالشی جدی و تأمل برانگیز را در میان قشر جوان کشور ایجاد می‌کند و  موجی از شور و اشتیاق به مطالعه  در میان این آینده‌سازان را نشر خواهد داد تا به پشتوانه این عنصر انسان‌ساز، نسل آتی نیز به دور از فقر فرهنگی و علمی تعالی کشور را رقم زنند.