از مولوی تا سپهری در لتونی

به گزارش لیزنا، سمینار نقد و بررسی آثار زیدونیس و تاثیر اشعار مولانا و زبان فارسی بر آثار شاعر نامی لتونی، به‌دنبال همکاری‌های فرهنگی ایران و لتونی و تشکیل پل ادبی ایران و لتونی به همت مرکز فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب و مرکز زیدونیس، هفته گذشته در شهر ریگا پایتخت کشور لتونی برگزار شد. در این سمینار، ژنت گرنده وزیر سابق فرهنگ لتونی، ایوا کرومینا استاد دانشکده هنر لتونی، اویا کراوچنکو و حسین فولاد آملی رییس اتاق همکاری ایران و لتونی سخن گفتند.

ژنت گرنده دلیل اهمیت مولوی برای زیدونیس را علاقه این شاعر به عرفان و اشعار عرفانی مولانا ذکر کرد. وی به مثنوی معنوی در کتابخانه شخصی زیدونیس اشاره کرد و گفت: اولین بار زیدونیس با ترجمه روسی مثنوی آشنا شد و شیفته‌ی اشعار این شاعر ایرانی شد و آثار و افکار مولانا الهام بخش خیلی از اشعار زیدونیس بوده است، وی بعد از بررسی آثار مولانا متوجه شد که آثار وی به بیشتر زبان‌ها ترجمه شده است و جای خالی ترجمه این اشعار به زبان لتونیایی حس می‌شود. زیدونیس در دوران اتحاد جماهیر شوروی که امکان سفر در خارج از جمهوری‌های شوروی دشوار بود به تاجیکستان رفت و در آنجا با آثار شاعران ایرانی مانند حافظ، سعدی، خیام و فردوسی آشنا و به ادبیات غنی فارسی علاقه‌مند شد و بعد از بازگشت به لتونی خاطرات خود از تاجیکستان را در یک جلد منتشر کرد که بخشی از این اثر توسط گرنده برای حاضران خوانده شد.

ژنت گرنده به سفر سال گذشته علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین‌الملل شهرکتاب به لتونی اشاره کرد و گفت:  قرار شده است که آثار مولانا و سهراب سپهری به زبان لتونیایی ترجمه و منتشر شود و اشعار ایمانتس زیدونیس به همت دکتر هوشنگ رهنما به فارسی ترجمه شده است و به زودی به همت انتشارات هرمس در ایران به صورت دو زبانه منتشر می‌شود.

وی به مشترکات مفاهیم و مضامین اشعار زیدونیس و سپهری اشاره کرد و گفت:  امید است با همکاری شهر کتاب همایش «زیدونیس و سپهری » در تهران و ریگا در سال آینده برگزار شود و به‌زودی هیئتی از کشور لتونی برای برنامه رونمایی از کتاب اشعار زیدونیس به ایران سفر می‌کند و همچنین ترجمه مثنوی معنوی به زبان لتونیایی در شهر ریگا رونمایی می‌شود.

وی گفت: زیدونیس، نزدیک به نیم قرن، یکی از برجسته‌ترین شاعران تاثیرگذار و یکی از پیشاهنگان تحکیم و تقویت فرهنگ اجتماعی لتونی بود، به ویژه در عصر اشغال اتحاد شوروی که بقای تاریخی و میراث فرهنگی جامعه تهدید می‌شد. با انتشار ترجمه او خوانندگان ایرانی می‌توانند آگاهی‌های کلی درباره‌ی او و جایگاه‌اش در تاریخ معاصرکشور لتونی و نیز اهمیت او در عرصه‌ی ادبیات و فرهنگ آن کشور دست یابند.

ژنت گرنده تصریح کرد: رویای هر نویسنده‌ای این است که از طریق ترجمه‌ی آثارش به جای جای جهان سفر کند و با ترجمه‌ی اشعار او به زبان فارسی بخشی از آرزوی او جامه‌ی عمل پوشانده و سفر معنوی او به سرزمینی دیگر یعنی قلمرو فرهنگ ایرانی را فراهم ساخته است.

 وی از حسین فولاد آملی برای فراهم کردن زمینه‌های همکاری‌های فرهنگی ایران و لتونی تشکر کرد. در ادامه ایوا کرومینا به پژوهش‌های خود در باب نمادهای هنری در نقش فرش‌ها، لباس‌های سنتی، ظروف ایرانی اشاره کرد و به شباهت نزدیک این نمادها با نمادهای هنری در لتونی تاکید کرد و آن را دلیلی بر نزدیکی فرهنگی مردم ایران و لتونی دانست.

در پایان این سمینار یک روزه اویا کراوچنکو ایران‌شناس و دانش‌آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران با خواندن اشعاری از سعدی به ویژگی‌های آثار شاعران برجسته ایران مانند سعدی، حافظ، خیام، فردوسی و مولوی اشاره کرد و علت جهانی شدن آثار این شاعران را بر شمرد و در پایان از تجربیات زندگی خود در ایران گفت و علاقه وی از حضور در آرامگاه حافظ و سعدی در شهر شیراز و رابطه عاطفی و فرهنگی مردم ایران با شعر حافظ و سعدی را تشریح کرد.

وی در پایان اظهار داشت: تصویری که رسانه‌های خارجی از ایران نشان می‌دهند با تصویر واقعی زندگی و فرهنگ مردم ایران بسیار متفاوت است و امید است که با گفت‌و‌گوهای ادبی و رفت و آمدهای فرهنگی میان ایران و لتونی، شناخت بیشتری از فرهنگ و تحولات ادبی میان مردم دو کشور ایجاد شود.