با ساختمان سبز کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی بیشتر آشنا شویم

(لیزنا: باشگاه اطلاعات سبز): از زمان ایجاد دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۱۳۶۴ تاکنون، این دانشگاه دارای ساختمانی مشخص برای کتابخانه مرکزی نبود تا آن که  سوم آذر سال ۱۳۹۶، ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی ۱۳۹۶ با حضور وزیر علوم افتتاح شد. این ساختمان با مساحت ۶ هزار و ۴۰۰ متر مربع یکی از بزرگترین کتابخانه های کشور محسوب می شود. با توجه به رعایت مولفه های معماری سبز در ساختمان این کتابخانه، در این مطلب به معرفی جنبه های سبز این ساختمان خواهیم پرداخت.

ساختمان کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی را به دلایل زیر می‎توان جز «سازه‌های سبز» از نظر محیط‌زیستی برشمرد:

·       پوشش سقف ساختمان در چمنی با شیب حدود ۳۰ درجه اجرا شده و افزون بر اینکه در ترکیب فضای سبز دانشگاه تغییری ایجاد نکرده، بلکه مکمل آن شده و زیبایی بیشتری به دانشگاه می‌بخشد. برای چمن‌کاری روی سقف کتابخانه‌ مرکزی از الگوی سیستم‌های پیشرفته‌ای مانند پل طبیعت تهران استفاده شده است که هم نصب و هم آبیاری آن نیاز به دانش و تخصص ویژه‌ای دارد.

·       این ساختمان از نظر حفظ انرژی جز ساختمان‌های سبز قرار دارد؛ بدین معنا که با داشتن پنجره‌هایی از کف تا سقف در ضلع شمالی و وجود ۱۳۴ نورگیر سقفی، قسمت اعظمی از روشنایی درون ساختمان از تابش غیرمستقیم خورشید به دست می‌آید و به این ترتیب در ساعات زیادی از روز در سه طبقه از قرائت‌خانه که برای مطالعه در نظر گرفته شده‌اند، نیازی به روشنایی مصنوعی ندارد. به این ترتیب، هشت سالن ساختمان به گونه ای طراحی شده است که تا ۸۰ درصد از نور طبیعی بهره می برند.

·       سازه بتونی به کار رفته در ساختمان کتابخانه دانشگاه موجب می‌شود این ساختمان در برابر آتش، سرما و گرما مقاومت داشته باشد به‌خصوص که این ویژگی در بخش مخزن کتابخانه اهمیت بالایی دارد.

·       دو طبقه از سازه کتابخانه زیر زمین و همکف در خاک قرار دارد و قسمت بیرونی آن به صورت شیب‌دار از زمین بیرون آمده است. ضمن‌آنکه این مدل معماری تبادل حرارتی ساختمان با فضای باز را به حداقل خود می‌رساند واز هدر رفتن انرژی جلوگیری می‌کند.

·       مخزن کتابخانه توسط دیوارهای بتونی در داخل خاک مهار شده است که باعث می‌شود تا دیوارها به صورت عایق رطوبتی عمل کرده و از ورود هر گونه رطوبت به داخل مخزن جلوگیری کند.

·       طراحی فضاهای داخل کتابخانه به شکلی است که هر طبقه به صورت بالکن روی طبقه قبلی قرار گرفته و به گونه‌ای است که اگر در بالکن طبقه آخر بایستید می‌توانید طبقه اول را ببینید و در نتیجه تمام فضاها به صورت مفید در ارتباط با هم هستند.

·       فضای بخش‌های اداری و داخلی کتابخانه مستقل از سالن‌های مطالعه هستند. قسمت‌های اداری در سالن شمالی طراحی شدند و این امر موجب می‌شود تا رفت و آمد و فرایندهای اداری از فضای سالن‌های مطالعه جدا باشد تا فضای مناسب‌تری برای مطالعه به وجود آید.

·       فضای پشت کتابخانه، افزون بر وجود سالن‌هایی که می‌توان برای برگزاری نشست‌ها از آن استفاده کرد، فضای باز وسیعی قرار دارد که می‌تواند کاربری‌های گوناگونی داشته باشد.

·       همچنین یک فضای سبز وسیع در پشت کتابخانه و در ضلع شمالی قرار گرفته است. این فضای سبز به صورت چهارباغ ایرانی است که به شکل چهارراه طراحی شده است. به این شکل که یک حوض بزرگ در وسط و حوضچه‌های کوچکی در کنار آن از طریق جوی آب با هم در ارتباط هستند.

·       سیستم کنترل آتش در مخزن کتابخانه وجود دارد و در بخش منابع آرشیوی از گازی به نام FM۲۰۰ استفاده می‌شود که اثر نامطلوبی روی کتب قدیمی ندارد و در نتیجه بدون کوچک‌ترین اثر منفی روی منابع، فرایند مهارآتش را انجام می‌دهد.

*کتابدار کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی