ارکستر بزرگ چهارمین کنسرت خود را اجرا کرد: کنگره چهارم به منزل رسید

   لیزنا، سید ابراهیم عمرانی، سردبیر: از استاد عزیزم کامران فانی برایتان نقل می کنم:

........  موسیقی کلاسیک روحیه غربی را نشان می دهد، از باخ و موتسارت و بتهون و مالرو  و ...... غرب در کنار این موسیقی به اندیشه‌اش سازمان داد. ارکستر سنفونی با یک رهبر و بیش از صد نوازنده نشان دهنده نوعی سازماندهی است. این سازماندهی در ارتش و کارهای اجتماعی هم هست. موسیقی های ما هارمونی ندارد، و هماهنگ نیستند و هر کس ساز خودش را می زند... اساسا ما در موسیقی ایرانی تکنوازی داریم، و ارکستر به آن معنا نداریم، ارکسترهای ما معمولا هر یک، یک تم را می زنند، اینکه هر سازی چه نقشی در یک ارکستر بزرگ دارد، و نحوه هدایت، ‌تنظیم و کارگردانی آنها، در موسیقی کلاسیک به خوبی دیده می شود. درست است که انواع نهادها در غرب دیده می شود، ‌اما این در موسیقی غربی هم هست و همه می دانند که جا و نقششان کجاست و کارشان چیست و کل این اثر یکپارچه ساخته می شود.... ( از گفتگوی منوچهر دین پرست روزنامه نگار با کامران فانی. با عنوان عمری که به پای کتاب گذاشتم. یک گفتگو. پیوست روزنامه شرق  که بعدا در کتاب "آقای کتابدار "نشر روزنامه اطلاعات هم منتشر شد ).

ارکستر بزرگ انجمن  در ۲۶ و ۲۷ آبان ۱۳۹۷ چهارمین کنسرت خود را اجرا کرد.‌ حال، موسیقی شناسان (در اینجا شرکت کنندگان در چهارمین کنگره)  باید نظر بدهند که این اجرا خوب بود،‌ و در خور شان شما که برای این اجرا وقت و هزینه کردید بود، ‌و راضی هستید.

استاد کامران فانی کم می نویسد ولی بسیار زیبا و دقیق می نویسد و مصاحبه تاریخ شفاهی فانی که در بالا یادآوری کرده ام و بعد تبدیل به کتاب آقای کتابدار شد را توصیه می کنم بخوانید. بنا به صحبت آقای فانی در یادداشت بالا، همین قدر باید بدانیم که هر یک از ما در این اجرا نقشی داشته ایم و باید نقشمان را درست ایفا می کرده ایم. نقشها کوچک و بزرگ ندارد. ارزش، فقط در خوب اجرا کردن نقشی است که برعهده گرفته ایم، ‌از رئیس انجمن و دبیر علمی تا جوانان عزیزی که در پذیرش و تالارها کار کردند و یا راهنما بودند ، ‌یا مسئول صدای تالار یا دستیار اجرایی بودند. اگر هر کدام از این یک صد و اندی افرادی که در این مدت انتخاب شدند،‌ آموزش دیدند و آموزش دادند و کار کردند، کارشان را با کیفیت بالا و دلسوزانه انجام نمی دادند، کل اجرا زیر سوال می رفت. دیدید که بچه های جوان ما همین دانشجویان کتابداری که برخی می گویند،‌ دانشجویان ما علاقه ندارند و انگیزه ندارند، ‌چگونه با انگیزه تلاش کردند و فعالیت کردند. ‌دست مریزاد به همه همکاران جوان اجرایی که داوطلبانه هر چه داشتند در طبق اخلاص گذاشتند و پذیرای نزدیک به ۷۰۰ میهمان حضوری کنگره امسال شدند. (باتشکر ویژه از آرموک و پخش زنده کنگره که نزدیک به ۱۵۰ نفر این امکان را داد که از راه دور در کنگره شرکت کنند).  

تا به حال کنسرتهای ارکسترهای بزرگ دنیا مثل ارکستر سمفونیک نیویورک،  یا فیلارمونیک برلین را دیده اید؟ تا به حال رهبری رهبر فقید فیلارمونیک برلین "هربرت فون کارایان" را دیده اید؟ درست مثل اینکه یک ژنرال در موقعیت جنگی فرمان می دهد. برخورد او و دیگر رهبران ارکسترهای بزرگ دنیا و ایران را  با آن چوب دستی کوچک و نگاهی پرجذبه و نافذ  را دقت کرده اید، ‌که نگاه تندشان چگونه به ناگهان به سمت نوازندگان بر می گردد و بالا و پایئن بودن نُتها را با یک نگاه تذکر می دهد؟ یک ساز مانند پیکولو که از اسمش هم معلوم است خیلی کوچک است و مخصوصا این مثال را می زنم (پیکولو اندازه دوزله ایرانی است و هر دو ساز بادی هستند)، را در نظر بگیرید، شاید در یک ساعت و نیم یک اجرای کنسرت (و نه کنسرتو) که به فرض پیکولو در آن ساز تخصصی نیست و باید دقایقی چند، نتُهایی را بنوازد، هکار خودش را خوب انجام ندهد و نُت خودش را اشتباه بنوازد،‌ وقتی اجرا بررسی می‌شود، ‌به پای پیکولو نوشته نمی شود، و کل ارکستر زیر سوال می رود و رهبری ارکستر. پیکولو نقشش در این اجرا کمتر است ولی کیفیت کارش باید چنان صحیح و دقیق باشد که اشتباهش موجب اشتباه دیگران نشود، با یک اشتباه نوازنده پیکولو، به سرعت اشتباه منتشر می شود،‌ و ممکن است سولو نواز ارکستر را هم که معمولا نقش بیشتر و پر رنگ تری در ارکستر دارد و از نوازندگان برجسته انتخاب می شود به اشتباه بیندازد، و رهبر ارکستر نقشش همینجا روشن می شود و باید توانایی جلوگیری از اشتباه را داشته باشد و باید بتواند جلوی انتشار اشتباه به همه نوازندان بگیرد و این همان نظمی است که کامران فانی از آن یاد می کند. و معنای نظم در همین است که هر کس به اندازه نقشی که به عهده گرفته کارکند، ‌و آن کار را با کیفیت انجام دهد.

کنگره متخصصان علوم اطلاعات را شما باید قضاوت کنید،‌ به ویژه آنان که از کنگره اول به کنگره آمده اند،‌ و شاهد تغییرات هرساله کار اجرا و کیفیت  علمی بوده اند. خیلیها دیروز به هر یک از ما می رسیدند می گفتند، ‌این کنگره از لحاظ نظم نسبت به کنگره های قبلی خیلی خوب شده و ما می‌گفتیم امیدواریم درکنگره های بعدی بهتر شویم؛ و خواهش می‌کردیم که باز هم نقایص را بگوئید، انجمن واقعا قصد دارد که کنگره ای منظم و صمیمی داشته باشد.

گفتم کنگره ای صمیمی، این را هم عرض کنم. امروز دوشنبه ۲۷ آبان یعنی فردای کنگره با یکی از دوستان کمیته راهبری بطور اتفاقی به دکتر ش. دکترای جامعه شناسی و مدیر در یکی از پژوهشگاهها، و یکی از افرادی که به علت پنلی در کنگره حضور داشتند برخوردیم، که فرمودند " خوبی کنگره شما صمیمیتش است.  خودتان را درگیر بسته‌های آن چنانی و کادو دادن و فلاش مموری به همه دادن و کیف هدیه دادن نکرده اید و نشان می دهد که حرفی دارید که بزنید و نمی خواهید با این چیزها جای خالی محتوا را پرکنید". راستش برای من خیلی این سخنان عزیز بود و امیدوارم که این نظر فقط نظر یک نفر نباشد و دوستان دیگری هم متوجه منظور ما از نداشتن مجری تلویزیونی و نداشتن کادو و بسته های پلاستیکی و این جور چیزها شده باشند. به آگاهی همه عزیزان می رسانم، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران این رویه در همایشهایش را از همایش "هرکتابخانه یک رصدخانه" آغاز کرد. در آن همایش بود که به سخنران می گفتیم،‌ دارید پائین می آئید لطف بفرمائید سخنران بعدی را شما دعوت کنید.

خُب، برویم سراغ رهبر ارکستر. از همان کنگره اول فهمیدیم که این ارکستر نیاز به رهبری جدی دارد. هجوم علاقه مندان در همان کنگره اول دور از انتظار بود و اشک شوقی بود در چشمان ما. از کنگره دوم، کمکهای اجرایی تمام وقت اجرایی به بیش از دو نفر رسید و با تکرار استقبال در سال دوم، انجمن به فکر افتاد که باید برای رهبری چنین ارکستری سامانی را بچیند که در  ارکستر انجمن هر سازی درست و در زمان و از روی نت به صدا درآید. در نتیجه نظامنامه ای نوشته شد و در نظامنامه رهبری ارکستر مدون شد. ارکستر انجمن بر اساس نظامنامه در دولایه راهبری می شود. ابتدا شورای سیاستگزاری برای برنامه ریزیهای کلان،  و پس از آن کمیته راهبری که وظایف علمی اجرایی را همزمان نظارت می‌کند، ‌چون خیلی مهم بود که گروهی در کنار هم و همزمان بر پیشرفت کار اجرائی‌ها و علمی‌ها نظارت داشته باشند. و به عرض می‌رسانم که در کنگره سوم تجربه خوبی پشت سر گذاشتیم، ‌لیکن باید ادعا کنم در کنگره چهارم کمیته راهبری بسیار منسجم  و هماهنگ تر عمل کرد که امیدواریم نتیجه اش مقبول شما واقع شده باشد.

در آخرین جلسه کمیته راهبری در روز چهارشنبه قبل ازکنگره، به مجری گفته شد، ‌از کسی اسم نمی‌بری، ‌چون ممکن است برخیها را بگویی و برخیها را نگویی و مشکلاتی پیش بیاید که به هر حال پیش آمد. ولی قرار شد همه همکاران در کلیپی که روابط عمومی درست می‌کند نام برده شوند که این کار شد و تصمیم کمیته بود و من خیلی جلوی خودم را گرفتم که افراد کمیته راهبری را که واقعا همه وقتشان را در ماههای اخیر برای کنگره گذاشته بودند به بالا صدا نکنم ولی به همان کلیپ بسنده کردم و حرف گوش کردم ولی با اجازه دوستانم، اینجا که سر مقاله لیزنا است و اختیارش دست انجمن و کنگره نیست به خودم اجازه می دهم که اعضای کمیته راهبری را به صحنه دعوت کنم تا اگر دوست داشتید هر جا که هستید تشویقشان کنید. ارکستر انجمن قرار است تجربه‌های مستند شده همین عزیزان را در کنگره های بعدی هم بکار گیرد:

کمیته راهبری کنگره چهارم این عزیزان هستند (که تا پایان انتشار مجموعه آثار این کنگره، این سمت را دارند، حتی اگر برای کنگره پنجم افراد جدیدی تعریف شوند،‌ وظیفه ایشان هنوز برای کارهای کنگره چهارم به پایان نرسیده است:

 فریبرز خسروی،‌رئیس انجمن و هماهنگ کننده ارتباطات کلان کنگره. رحمت‌الله فتاحی دبیر علمی که نیاز به تعریف نقشش نیست، فرامرز مسعودی خزانه دار، ‌اجرایی کار،  علمی کار و آچار فرانسه کمیته، محمد زره ساز، دبیر علمی شماره دو، دیروز تشکر ویژه یواشکی در تریبون از ایشان کردم، واقعا زحمت کشید و کارهای علمی و جوایز به مدد ایشان و زیر نگاه دقیق دکتر فتاحی سامان گرفت. مهرناز خراسانچی، تنها بانوی ما و همه کارهای روابط  عمومی رامدیریت کرد. رضا رجبعلی بگلو، ‌اجرایی کار، علمی کار، و مستند سازی بسیار کارآمد کارهای کنگره های انجمن از اول تا چهارم توسط او مستند سازی شده است. و من که قرار بود حاصل زحمات این ۶ نفر را به عنوان مجری در صحنه نشان دهم. و یک نفر دیگر که عضو کمیته راهبری نبود و پا به پای من در همه کارها وقت و انرژی گذاشت یعنی نسا رضایی که باید شیوه خاص کار او در این چهار سال نیز مستند شود. دست همه این عزیزان درد نکند که بدون وجود هر یک از ایشان، رهبری این ارکستر ۱۲۰ نفره ممکن نبود.

در کنار کنگره باید از مجمع عمومی انجمن و انتخابات هیات مدیره هم یاد کنم که برای اولین بار در تاریخ انجمن سه بانو در ترکیب هیات مدیره انجمن حضور دارند که برای من خیلی خیلی باعث خوشحالی است. اغلب شاغلین و دانشجویان و استادان رشته و حرفه ما  بانوان هستند،‌ حال آنکه به زحمت در هر دوره ای یکی از بانوان نامزد انتخابات هیات مدیره می شدند و به عضویت هیات مدیره درمی‌آمدند. من این موضوع را به فال یک می گیرم و برای هر سه عزیز گرانقدر و همینطور برای سایر اعضای هیات مدیره آرزوی موفقیت می کنم و در پایان تشکر می کنم از فریبرز خسروی و مدیریت خوبش در انجمن.

حضور دانشجویان کارشناسی درکنگره، در غرفه ها ، در مسابقات دانشجویی و در کمیته های اجرایی نوید بزرگی است برای انجمن که داوطلبان جدید دوباره  ظهور کرده اند و حضور دارند. انجمن باید آنان را دریابد و زیر بال بگیرد. همه این عزیزان انسانهای توانمندی هستند که برخی از آنها هنوز توانمندی خود را نشناخته اند و برخی هنوز همه توانشان رانشان نداده اند. سازمان دادن این عزیزان در کارهای انجمن،‌ به سبک شورایی و انجمنی با نگاه به نمونه خوب شورای کتاب کودک، ‌آینده انجمن را تضمین خواهد کرد. درود بر این جوانان عزیز و مهربان.

در پایان به گفته های خودم در اختتامیه اشاره می‌کنم. اگر می خواهید انجمن شما انجمنی موثر و  کارا باشد، ‌اگر می خواهید به انسجام و منزلتی برسد که بتواند با قدرت در برابر مسایل مختلف در برابر بدنه اجرایی دولت و بخش خصوصی از شما و از نیازمندیهایتان دفاع کند به کمیته های انجمن بپیوندید. راز بقای انجمنها و کیفیت انجمنها داشتن کمیته های دائمی است. به ALA  نگاه کنید. بروید و سایت آن را ببینید. کمیته های قدیمیش هر یک برای خودشان انجمنی مستقل هستنند ولی هنوز در نامشان و نشانشان نشانه انجمن مادر هست و قرار است باقی بماند، ولی آنقدر خودشان قدرتمند هستند که مسایل خودشان را مستقل جلو می برند. دولت گرامی ما از نیمه دولت رئیس جمهر قبلی این طور نشان داده که  آن دولتی نیست که بتواند مسایل ما را حل کند. ما باید خودمان به فکر خودمان باشیم. کمیته های انجمن را حمایت و هدایت کنید. با کمک خودمان می توانیم به خودمان کمک کنیم و بس.

عمرانی، سید ابراهیم. «ارکستر بزرگ چهارمین کنسرت خود را اجرا کرد: کنگره چهارم به منزل رسید». سخن هفته لیزنا، شماره ۴۱5، ۲8 آبان ۱۳۹۷.