کتابخانه مکانی برای رشد اعضای جامعه در کنار یکدیگر است

ه گزارش لیزنا، دهمین جلسه از سلسله وبینارهای «روایت‏‌هایی از ایده‌ها و الگوهای مدیریت کتابخانه‌های عمومی» با موضوع «چگونگی ارائه خدمات به مهاجرین» با حضور کیت بیکر، کتابدار بخش بزرگسالان کتابخانه عمومی پیسکتاوای آمریکا و ابوالفضل اسدنیا، کتابدار کتابخانه جابربن حیان رفسنجان ۸ آذر ماه برگزار شد.

در ابتدای این نشست ابوالفضل اسدنیا، کتابدار کتابخانه جابربن حیان رفسنجان، با اشاره به لزوم بررسی و مرور تجربه دیگران به عنوان نقطه آغاز و به کار گیری تفکر و خلاقیت در طراحی و ارائه خدمت به گروهی خاص، اظهار داشت: لازمه خلاقیت، شناخت جامعه هدف و ویژگی های آن همچون ویژگی های جمعیت شناختی، سابقه فرهنگی، شرایط اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و ... است. در گام بعد لازم است، امکانات و توانایی های خودمان را بشناسیم، چراکه هر برنامه ای باید بر اساس داشته های ما طراحی شود. بعد از شناخت جامعه و امکانات و توانایی ها باید برای ارائه خدمت بر اساس منابع مالی، تعداد نیرو و زیرساخت ها برنامه ریزی کنیم.

وی تصریح کرد: خدمات ارائه شده به جامعه مهاجران در چند دسته قرار می گیرد؛ خدمات جاری، شامل برنامه های روزانه کتابخانه از جمله نشست های کتابخوانی، پیک کتاب، تمدید تلفنی و اینترنتی و ... است. گاهی هدف با توجه به تفاوت مذهبی با جامعه مهاجرین، تقریب مذاهب است. بنابراین ضروری است در نشست ها با همکاری متخصصان دینی، کتاب هایی در جهت نزدیکی مذاهب و جلوگیری از دین گریزی انتخاب شود. در اینجا ما خدمت سابق را ارائه می کنیم اما با توجه به هدف، تغییراتی در آن انجام می شود و خدمت بهبود می یابد. گاهی لازم است تغییراتی بنیادی و برنامه ریزی شده در خدمتی، به منظور خلق و تحویل ارزش انجام شود. برای نمونه برگزاری کلاس هایی در جت آموزش مهاجران برای گرفتن کارت اقامت، نه تنها از استرس مهاجرین به دلیل عدم آگاهی می کاهد، بلکه مانع استفاده افراد سودجو از این عدم آگاهی خواهد شد.

اسدنیا با اشاره به رویکرد نهاد کتابخانه های عمومی کشور در موضوع ارائه خدمات به مهاجران، گفت: تأسیس کتابخانه های ویژه در مهمانشهرها و طراحی و ابلاغ خدمات ویژه هموطنان افغانستانی از اقدامات قابل تحسین نهاد در این خصوص بوده است؛ وظیفه ما به عنوان کتابدار این است که تجربیات خود را ثبت کنیم و به منظور کمک به نهاد در جهت بهبود برنامه ریزی، انتقال دهیم. خوشبختانه شبکه پژوهشگران نهاد، بستر مناسبی است که از همکاران دعوت می کنم تجربیات خود را در این بستر ثبت کنند تا از طریق به اشتراک گذاری دانش، ضمن جلوگیری از دوباره کاری و اتلاف هزینه ها، برنامه ریزی ها به نحو مطلوب تری انجام شود.

وی تأکید کرد: در ارائه خدمات به گروه مهاجران توجه به نکاتی از جمله پرهیز از بحث و مجادله دینی، افزایش درک جامعه از رنج این افراد، تأکید بر مشترکات فرهنگی و مذهبی، تشکیل انجمن های خیریه، کمک به بهبود حقوق بشر، کمک به بهبود چهره نظام جمهوری اسلامی در جهان، استفاده از منابع مناسب جهت اصلاح رفتارهای نابهنجار، کمک به مهاجرین برای تبدیل به شهروندانی بهتر در مدت اقامت در ایران، ضروری است.

در ادامه این نشست کیت بیکر، کتابدار بخش بزرگسالان کتابخانه عمومی پیسکتاوای آمریکا، اظهار داشت: پیسکتاوای از مناطق حومه  نیوجرسی در شمال شرقی ایالات متحده امریکا است. تقریبا ۴۰ درصد مردمی که در این منطقه زندگی می کنند، به زبان انگلیسی صحبت نمی کنند و به همین دلیل ما در کتابخانه منابع را به ۱۲ زبان ارائه می دهیم و کلاس های آموزش زبان انگلیسی با عنوان «انگلیسی به عنوان زبان دوم» برگزار می کنیم. در کتابخانه نیروهای داوطلب ما مدت ۵ یا ۶ سال است که کلاس های آموزش زبان انگلیسی را برگزار می کنند. بیشتر داوطلبان معلمان بازنشسته عاشق تدریس هستند که ترجیح می دهند پاره وقت کار کنند. کلاس ها یک ساعت در هفته برگزار می شود.

وی تصریح کرد: کتابداران بخش کودک بسیار تلاش می کنند تا با اجرای برنامه هایی، مناسبت ها و تعطیلات، جامعه متنوع ما را جشن بگیرند. این برنامه ها پیش از شیوع کرونا، با حضور ۲۰۰ نفر برگزار می شد و حالا در بستر فیسبوک به صورت آنلاین برگزار می شود.

بیکر با اشاره به برنامه های ویژه بزرگسالان گفت: سازمانی به نام «امریکای مهمان‌نواز» با داشتن اعضایی مثل کلیساها، آژانس های اسکان پناهندگان، موسسات غیرانتفاعی و تعدادی از کتابخانه های سراسر کشور، هر ساله کنفرانسی برگزار می کند که طی آن اعضا ایده ها را برای خدمت به مهاجران به اشتراک می گذارند. فستیوال های بین المللی، محبوب ترین برنامه های ما ویژه بزرگسالان است. همه مشتاق ارائه موسیقی، هنر، غذا و فرهنگ سرزمین مادری خود هستند. یکی از محبوب ترین برنامه ها، روز بازی های بین المللی است که طی آن بچه ها و بزرگسالان با بازی های سایر کشورها آشنا می شوند؛ اشتیاق مردم برای این برنامه ها به قدری است که هر زمان فستیوالی بین المللی برگزار می کنیم، تاریخ برنامه بعدی را از ما می پرسند.

وی تصریح کرد: در حال حاضر ما پذیرای پناهندگانی از افغانستان و البته از بسیاری از کشورها هستیم. به اعتقاد من دریافت کارت عضویت کتابخانه، برای پیوستن به یک جامعه قدم خوبی است.

بیکر ادامه داد: همانطور که می دانید طی شیوع کرونا نفرت پراکنی نسبت به آسیایی ها و امریکایی- آسیایی ها افزایش پیدا کرد. بنابراین ما از پلیس دعوت کردیم تا مهاجران را از نحوه برخورد در چنین شرایطی آگاه کند. بحث درباره کتاب، روش مطلوب دیگری برای ترغیب مردم به صحبت درباره مسائل است؛ گاهی نویسندگان مهمان نشست های ما هستند و این تجربه ارزشمندی است. نوشتن گروهی، نیز راهی برای به اشتراک گذاری اندیشه ها درباره دشواری ها است.

وی افزود: در جامعه چندبخشی، از آنجا که مردم ارزش های متفاوتی دارند، معمولا در برقراری ارتباط با یکدیگر به مشکل بر می خورند؛ به این منظور ما از سخنرانان میهمان دعوت می کنیم تا راهکارهایی برای غلبه بر این مشکلات ارائه کنند. این سخنران نویسنده کتابی با عنوان « Persuade, Don’t Preach»(متقاعد کن، موعظه نکن)  بود. این نشست به اشتراک گذاری تجارب مهاجران، با حضور امریکایی ها و مهاجران برگزار شد و طی آن مهاجران از تجربه ترک سرزمین خود گفتند و امریکایی ها از آنچه از همسایگان مهاجر خود آموخته اند، گفتند. گاهی شنیدن قصه کسی که با چالشی در فرایند مهاجرت رو به رو شده، به افزایش همدلی کمک می کند. این برنامه به واقع، یک رویداد جامعه ساز بود.

کتابدار بخش بزرگسالان کتابخانه عمومی پیسکتاوای آمریکا اظهار داشت: کتابخانه ها می توانند مکان هایی باشند که در آن ها اعضای یک جامعه در کنار هم یاد می گیرند و رشد می کنند. زمانی که ما شهروندان قدیمی و تازه واردها را در نشست هایی دور هم جمع می کنیم، آن ها می توانند از یکدیگر یاد بگیرند و این چیزی است که جامعه را قوی تر می کند.

گفتنی است، ادامه این نشست به پرسش و پاسخ اختصاص یافت.