توصیه برای تقویت شورای مشورتی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران‎

 دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز و بنیانگذار موسسه ISC در گفتگو با لیزنا گفت: با توجه به پیشنهاد  دکتر رحمت الله فتاحی برای شورای مشورتی کتابخانه ملی (خبرگزاری لیزنا، پنجشنبه ١۵ آذر ١۴٠٣)، ضمن حمایت خود  از این ابتکار، نکات مهم دیگری هم وجود دارد که توجه ریاست محترم سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران را بدانها جلب می کنم.

 وی افزود: انتخاب اعضای شورای مشورتی، ماموریت حرفه ای فقط برای کارشناسان، توجه به زمینه های بومی و ملی، تقویت همکاری های بین المللی،  استفاده از فناوریهای پیشرفته و بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران از جمله نکاتی هستند که ایشان باید مد نظر قرار دهد.

دکتر مهراد درباره هر یک از نکات مطرح شده را توضیجاتی ارائه کرد که به شرح زیر است:

١- انتخاب اعضای شورای مشورتی:

- اعضا لازم است صرفاً براساس تخصص و صلاحیت حرفه‌ای آنها انتخاب شوند.

- این شورا باید شامل کارشناسان متنوعی باشد که به نمایندگی از حوزه های علوم کتابداری، فناوری اطلاعات، میراث فرهنگی، مدیریت اسناد و  مدیریت اطلاعات و دانش هستند.

- این رویکرد تضمین می‌کند که شورا شامل متخصصانی با تخصص های لازم برای کمک معنادار به اهداف سازمان اسناد و کتابخانه ملی است.

 ٢- ماموریت حرفه ای فقط برای کارشناسان:

- اجتناب از واگذاری وظایف حرفه ای به افرادی که فاقد صلاحیت و تجربه لازم هستند، بسیار مهم است. 

- تفویض مسولیت ها به افراد غیر حرفه‌ای خطر تضعیف اهداف کتابخانه ملی و به خطرانداختن توانایی آن به عنوان سنگ بنای دانش و فرهنگ را بهمراه دارد. 

 ٣- توجه به زمینه های بومی و ملی:

- در حالیکه اهداف و ماموریت های کلی کتابخانه ملی توسط کارشناسان کتابداری و متخصصان اطلاعات به خوبی قابل درک است، تفاوت های بومی و ملی قابل توجهی نیز وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد.

- این تفاوت ها باید در تمام توصیه های شورای مشورتی پیشنهادی به دقت مطالعه و اطمینان حاصل شود که استراتژی های متناسب با نیازها و چالش های منحصر بفرد کشور است.

 ۴- تقویت همکاری های بین المللی: 

- برقراری ارتباط منطقی و پایدار با کتابخانه های ملی در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای توسعه یافته، لازم است در اولویت قرار گیرد.

- این امر تبادل بهترین شیوه ها، منابع و نوآوری ها را تسهیل می کند و در نهایت جایگاه و قابلیت های جهانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران را تقویت می نماید.

 ۵- استفاده از فناوریهای پیشرفته:

- ادغام فناوری های بسیار پیشرفته مانند هوش مصنوعی لازم است مورد تاکید قرار گیرد. هوش مصنوعی می تواند به طور قابل توجهی عملیات، از جمله فهرست نویسی، آرشیو، بازیابی اطلاعات و خدمات گوناگون کار بران کتابخانه ملی را افزایش دهد.

- تدوین یک برنامه استراتژیک برای پذیرش و پیاده‌سازی این فناوری ها، سازمان اسناد و کتابخانه ملی را به عنوان پیشرو در نوآوری و کارایی قرار می دهد.

 ۶- بودجه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران:

در سازمان اسناد و کتابخانه ملی داشتن بودجه خوب برای حفظ میراث فرهنگی کشور، پیشبرد دانش و فراهم کردن دسترسی عادلانه به اطلاعات برای شهروندان بسیار ضروری است. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران ستون فقرات توسعه فکری و فرهنگی کشور است. این کتابخانه، مجموعه های ارزشمندی را در خود جای داده است که تحقیقات را تقویت و از آموزش ها حمایت می کند. با این حال، انجام این نقش های حیاتی نیاز به یک بودجه قوی و پایدار دارد. بودجه کافی این کتابخانه را قادر می سازد تا:

- مجموعه های جامعی را بدست آورد و نگهداری کند،

-  منابع را برای دسترسی گسترده تر دیجیتالی کند،

- فناوریهای پیشرفته ای مانند هوش مصنوعی را بکار گیرد، 

- و از متخصصان ماهر حمایت لازم بعمل آورد.

 وی درباره بودجه گفت: داشتن چنین بودجه ای، ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران و همکاران وی را مطمئن می سازد که کتابخانه با بالاترین پتانسیل خو کار می کند. بدون داشتن یک پایه مالی قوی، توانایی سازمان اسناد و کتابخانه ملی برای نوآوری، حفظ تاریخ و پاسخ گویی به نیازهای متنوع دانشمندان و پژوهشگران و علاقمندان به مطالعه در این سازمان مهم اطلاعات علمی کشور، به شدت به خطر می افتد.

او تاکید کرد: بنابراین،شورای مشورتی پیشنهادی، با ارایه توصیه های لازم باید از دولت و مجلس اکیدا درخواست کند که در تخصیص بودجه، کتابخانه ملی را در اولویت قرار دهند. این سرمایه گذاری فقط در کتاب و زیرساخت نیست، بلکه در شکوفایی فکری و فرهنگی ملت است و تضمین می‌کند که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران سنگ بنای پیشرفت برای نسل های آینده باقی بماند. 

 مهراد در پایان بیان کرد: معتقدم با همسویی ساختار و استراتژی های شورای مشورتی پیشنهادی با این توصیه ها (البته توصیه های دیگری نیز وجود دارد که لازم باشد می توان درباره آنها هم به بحث و گفتگو نشست)، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج ا ایران در موقعیت مناسبی برای دستیابی به ماموریت خود در حفظ میراث فرهنگی، پیشبرد دانش و خدمت موثر به مردم در عصر مدرن قرار خواهد گرفت.