تأثیر ویروس کرونا بر دانشگاهها و موسسات آموزش عالی

به گزارش لیزنا، دکتر جعفر مهراد استاد دانشگاه شیراز و موسس ISC اظهار داشت: بحران ویروس کرونا دانشگاه ها را در بحث آموزش عالی با چالش های جدی درازمدتی مواجه کرده است. در دراز مدت، جذب دانشجویان خارجی به تعداد کمتر، برگزاری کلاس های درسی به صورت آنلاین، تجدید وضع خود برای ارتباط بیشتر با جامعه به منظور حل مشکلات موجود و اثبات ارزش‌های علمی و تحقیقاتی در حال است که دانشگاه به خاطر ویروس کرونا در کانون شدیدترین انتقادات قرار دارد.

وی افزود: همه گیری ویروس کرونا تغییر در برنامه ها را به طرز عجیبی سرعت بخشیده است. با توجه به ضرورت تغییر در دانشگاه ها، چشم انداز مالی این موسسات رو به وخامت گذاشته است. درآمد ها نیز  به خاطر خانه نشینی دانشجویان به ویژه دانشجویان بین‌المللی و کاهش مالی به علت افت سهام بورس کم شده است.

موسس ISC  گفت: دانشگاه هایی که در شرایط فعلی ممکن است وضعیت پایداری داشته باشند دانشگاه هایی هستند که قدرتمند و از منابع ثروت برخوردارند. با وجود این، دانشگاه های حاضر نیز با چالش های گوناگونی مواجه اند. در انستیتو فناوری ماساچوست در ایالات متحده آمریکا که از سال ۲۰۰۲ درس ها را به صورت آنلاین  و به رایگان ارایه می دهد، بسیاری از اعضای هیات علمی که در این ترم تدریس می کردند کوشند تا به یک نحو مقتضی تدریس و منابع درسی خود را به صورت آنلاین  درآورند. به طور کلی، موسسات زیادی وجود دارند که با پذیرش شرایط جاری تلاش می کنند که در این روزهای سخت بهترین روش و بهترین نحوه آموزش را از طریق پلاتفرم های دیجیتالی (که خود  بهترین راه آموزش دانشجویان نیست) ارائه دهند. اپلیکیشن زوم (ZOOM) که همان جلسات ویدیویی از راه دور است روش مناسب فراگیری به شکل آنلاین به حساب نمی آید.

وی افزود: بر این باورم که وقتی دانشگاه ها کلاس های درسی را به صورت حضوری شروع کنند، تجربه کاملا متفاوتی خواهد بود. در این وقت، اعضای هیات علمی که پیش تر درس ها را به صورت ویدیویی در دسترس دانشجویان گذاشته اند، اکنون در جلسات حضوری که با دانشجو رو در رو در تعامل خواهند بود باید اطمینان حاصل کنند که دانشجو مفاهیم ارائه شده را به خوبی دریافته اند. در مقابل، بعضی از استادان نیز بر این عقیده اند که همه گیری ویروس کرونا هم در کشور های توسعه یافته و هم در کشورهایی با درآمد کم منجر به آموزش های آنلاین بیشتر و بهتر از قبل خواهد شد.

استاد دانشگاه شیراز درباره تاثیر کرونا بر آموزش های مجازی دانشگاههای ایران تصریح کرد: وقتی دانشگاه ها در ایران برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا تعطیل شدند، خیلی از استادان فاقد ابزار های لازم برای آموزش های مجازی بودند. از طرف دیگر، دانشجویان نیز به اینترنت خانگی قابل اعتماد دسترسی نداشتند. با این شرایط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کوشیده اند آموزش های آنلاین را استاندارد کرده و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات  نیز اعلام کرده است که بسته های اینترنتی ارزان قیمتی را در اختیار دانشجویان قرار دهد.

وی افزود: آشکار است که انجام این کارها در شرایط فعلی مطلوب نظر است، اما در کشور هایی با درآمد متوسط و یا کم همه گیری ویروس کرونا دانشگاه ها را ناچار و ناگزیر به سویی سوق می دهد که تسهیلات لازم را برای طرح های بلند مدت فراهم آورند که نهایتش کیفیت آموزشی است. با وجود این، تمام موسسات آموزش عالی با مشکلات مالی جدی مواجه اند. دانشگاه های ثروتمند غیر دولتی در ایالات متحده آمریکا مانند دانشگاه جانز هاپکینز یا مریلند در سال پیش رو صدها میلیون دلار متضرر شده اند. در انگلستان دانشگاه های این کشور بر روی هم با کاهش شدید درآمدها و تداوم کسر بودجه برابر با ۲/۵ میلیارد پوند ( ۳ میلیارد دلار ) مواجه شده اند. علت عمده افت بودجه مربوط به کاهش تعداد دانشجویان بین المللی است.

استاد دانشگاه شیراز گفت: پیش بینی می شود که کاهش درامد در دانشگاه های استرالیا نیز حداقل به ۳ میلیارد دلار استرالیایی (۱/۹ میلیارد دلار ) برسد. در این دانشگاه ها نیز دانشجویان بین المللی منبع مهم کسب درآمد به حساب می آیند. در نتیجه این کاهش، در دانشگاه های استرالیا تخمین زده می‌شود که تعداد ۷۰۰۰ پژوهشگر طی شش ماه آینده مشاغل خود را از دست بدهند. دانشگاه ها تقریبا از نصف ظرفیت  ۱۶۴/۰۰۰ پژوهشگر تمام وقت استفاده می کنند. یکی از بزرگترین مشکلاتی که دانشگاه های استرالیا در کسب درآمد دارند ناشی از دانشجویان بین المللی است. دانشگاه های استرالیا عمدتا بر شهریه دانشجویانی وابسته اند که از چین جهت تحصیل به این کشور وارد می شوند. در این ارتباط، پیش بینی می شود که دانشگاه های استرالیا بین ۳ تا ۵ میلیارد دلار استرالیایی که از شهریه های دانشجویان بین المللی حاصل می شود خسارت ببینند. بخش عمده خسارت های مالی متوجه دانشگاه های پژوهش محور مانند دانشگاه سیدنی است.

وی افزود: کاهش منابع مالی دانشگاه ها در سراسر جهان به این معنی است که بعضی از دانشگاه ها به ویژه دانشگاه های کوچک تر ممکن است به طور دائم بسته شوند.

دکتر مهراد درباره دانشگاههای آزاد و پیام نور گفت: سایر دانشگاه ها مانند واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور ممکن است در هم ادغام شوند. اخیرا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصمیم دیگری را برای حمایت از دانشگاه های کوچک تر اتخاذ کرده است. بر این اساس، واحد های کوچک تر در شهرستان ها تحت نظارت کلی دانشگاه های بزرگ استان قرار می گیرند. تعداد این دانشگاه ها به صورت عنوانی کاهش یافته و به مراکز پردیس تبدیل می شوند.

وی در پایان گفت: حتی بعد از گذر از بحران مالی چشم انداز اقتصادی ممکن است برای تعداد زیادی از دانشگاه ها عواقب ناخوشایندی به همراه داشته باشد. در این راستا، شاید یکی از روش های مهم برای خروج از بحران های مالی تمرکز فعالیت های دانشگاهی بر روی پروژه های تحقیقاتی و زیر ساخت هایی باشد که در دوران پسا کرونا با حفظ منافع ملی ارتباط مستقیم دارد.