فرو رفتن در نقش در بین کتابداران و اطلاع رسانان

لیزنا، حسن اشرفی ریزی، استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان: امروزه کشورها و حتی سازمان ها در یک کشور در ابعاد مختلف با همديگر رقابت می کنند و این رقابت ناشی از ترس از بین رفتن و یا به حاشیه رفتن از صحنه عرضه و فروش محصولات و خدمات است. جدای از اينکه کیفیت محصولات و خدمات مهم است؛ نقش نیروی انسانی بسیار اساسی و پر رنگ است. اما نیروی انسانی که بی یا کم علاقه به کارش باشد و باری به هر جهت در سازمان فعالیت نماید، نه تنها در ارائه خدمات مطلوب به مشتریان دچار مشکل می شود، بلکه اثر منفی نیز بر انگیزه و عملکرد سایر کارکنان می گذارد. اگر بخواهیم دقیق تر این مساله را بررسی و موشکافی کنیم باید گفت کتابداران و اطلاع رسانان نیز همانند برخی بازیگران سینما، تئاتر و تلویزیون که محبوبیت فراوانی در بین مردم دارند باید در نقش خود فرو روند تا بتوانند اثرگذار باشند. در عرصه بازیگری اینکه فرد در نقش خود فرو رود را «مِتُد اَکتینگ» می نامند. 

اگر دقت کرده باشید در سینمای ایران و جهان برخی شخصیت ها چنان در نقش خود فرو می روند؛ گویی که شخصیت واقعی آنها همان چیزی است که بازی می کنند‌؛ در حالی که ممکن است چنین نباشد.کتابداران در کتابخانه ها با الگوگیری از این روش علمی که جهان بازیگری به دنیا عرضه کرده است، باید در راستای عملکرد بهتر و افزایش رضایت کاربران با نیازهای امروز قدم بردارند. در واقع آنها باید بر اساس رسالت و اهداف کتابخانه، نگرش، تفکر و نیز عملکرد فعلی خود را بازبینی و اصلاح نمایند و نقش خود را بازتعریف نمایند.

امروزه جایز نیست که کتابداران و اطلاع رسانان فقط متمرکز بر امور روزمره باشند و از خلاقیت و نوآوری و دستاوردهای سایر کتابداران جهان بهره مند نباشند و در عین حال همان وظایف روزمره را نیز در حالت رخوت و سستی انجام دهند. کتابدار باید عاشق کارش و مراجعانش باشد و این عشق به کار زمانی موثرتر خواهد بود که با افزایش دانش و مهارت و نیز خلاقیت و نوآوری همراه باشد. البته برجسته سازی این موضوع و توقع داشتن از کتابداران و اطلاع رسانان نباید مدیران را از توجه به خواسته های به حق کتابداران در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و... دور نگه دارد.

کتابداران و اطلاع رسانان باید به گونه ای در کتابخانه کار و فعالیت کنند که گذشت زمان را احساس نکنند و محیط کتابخانه را بسیار پویا و فعال نمایند. هر کدام از ما ممکن است با چنین افراد علاقه مند در محیط ما، تحصیل وغیره سروکار داشته یا داریم. یادم هست در مقطع کارشناسی ارشد با زنده یاد دکتر عباس حری دو درس «نمایه سازی و چکیده نویسی» و نیز «روش تحقیق» داشتم. سبک تدریس ایشان به گونه ای بود که گذر زمان را احساس نمی کردیم. یک دفعه  اعلام می کردند زمان کلاس تمام شد و ما باور نمی کردیم که یک ساعت و نیم از کلاس گذشته است. همیشه حس خوبی نه تنها من، بلکه سایر همکلاسی ها و دانشجویان دیگر نسبت به ایشان داشتیم؛ چرا که واقعا به حوزه تخصصی شان بسیار علاقه مند بودند و این علاقه و عشق را به دیگران نیز انتقال می دادند و حرفه ای بودن را دائم به ما یادآوری می کردند.

بنابراین کتابخانه ها برای موفقیت ابتدا باید بر نیروی انسانی علاقه مند و عاشق حرفه سرمایه گذاری کنند و تا این امر محقق نشود انتظار چندانی برای افزایش کیفیت خدمات و حضور در عرصه های رقابت با سایر ارائه دهندگان اطلاعات به وجود نخواهد آمد. به نظر می رسد اساتید محترم گروه های علم اطلاعات و دانش شناسی و نیز کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی به طور ویژه باید بر مباحث فلسفی رشته و ارزش ها و جذابیت های رشته و نیز انگیزه های دانشجویان بیشتر کار کنند تا شاهد تربیت کتابداران و اطلاع رسانان جوان با انگیزه و حرفه ای باشیم که خدمت کردن به دیگران را مهم ترین و بزرگ ترین وظیفه خود در زندگی شغلی بدانند. در واقع جدی گرفتن مباحث نظری و رفع شبهات، معرفی افراد تاثیرگذار  و تبیین پیامدهای داشتن علاقه به کار در کتابخانه، هر یکدام می توانند نقش مؤثری در پویایی و رونق بیشتر کتابخانه ها داشته باشند؛ البتههمان طور که قبلا نیز اشاره شد تامین نیازهای مختلف نیز می تواند این مسیر را سرعت و بهبود بخشد.

اشرفی ریزی، حسن  (۱۴۰۳). «فرو رفتن در نقش در بین کتابداران و اطلاع رسانان». سخن هفته لیزنا، شماره ۶۹3، 31 اردیبهشت ماه ۱۴۰۳