فرهنگ صدری افشار از آثار ماندگار زبان فارسی است

به گزارش لیزنا، بر اساس اعلام  روابط عمومی خانه کتاب، مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب در ابتدای این نشست، ضمن خیرمقدم به افراد حاضر در مراسم گفت:‌ ما دانش و اطلاعات‌مان را مدیون بزرگانی مانند غلامحسین صدری افشار هستیم. من نمی‌توانم کتابخانه‌ای را بدون کتابی از صدری افشار تصور کنم و فکر نمی‌کنم دانشجو یا استادی باشد که به مدد کتاب‌های وی پیشرفت نکرده باشد.

وی ادامه داد: این مراسم خیلی دیر برگزار شد و شاید باید 20 سال پیش و زمانی که وی برنده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد، از او تجلیل می‌شد. البته باعث افتخار ماست که این مراسم در راستای سلسله نشست هاي «عصر کتاب»‌ و در موسسه خانه کتاب برگزار شد و ما توانستیم به بهانه رونمایی از جدیدترین اثر وی، تا حدودی قدردان زحمات این استاد برجسته باشیم.

حسن انوری، دیگر سخنران این مراسم بعد از اشاره به تعدادی از فرهنگ‌نامه‌های منتشر شده در تاریخ فرهنگ‌نویسی ایران گفت:‌ افشار ذهن منضبطی دارد و این به دلیل کار کردن با علم تاریخ است. فرهنگ‌نویسی در ایران سابقه طولانی دارد و از دوران ساسانیان آغاز شده و تا به امروز ادامه یافته است. در این بین می‌توان به کتاب‌های «فرهنگ اسدی»، «فرهنگ برهان قاطع»، «فرهنگ عباسی»، «فرهنگ معرفت»، «فرهنگ نوبهار»، «فرهنگ معاصر» و «فرهنگ پزشکی»‌ اشاره کرد.

وی افزود: فرهنگ صدری افشار یکی از بهترین فرهنگ‌هایی است که در زبان فارسی نوشته شده و از آثار ماندگار ماست. متاسفانه نویسندگان درباره پیکره حرفی نزدند اما در گفت‌وگوها معلوم می‌شود که حدود 30 سال مطبوعات و کتاب‌های مدرسه و دانشگاه را ملاک قرار داده‌اند.

این چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی در توضیح ویژگی‌های اثر صدری افشار اظهار کرد:‌ فرهنگ معاصر برخلاف فرهنگ معین و فرهنگ دهخدا به زبان روز توجه کرده و به گذشته کاری نداشته است. از طرفی فرهنگ معاصر به ریشه کلمات نپرداخته اما هویت دستوری مدخل‌ها به شکل خوبی آمده است.

او ادامه داد: نویسندگان فرهنگ معاصر به دستور زبان تسلط داشتند. مهم‌ترین ویژگی این فرهنگ تعریف کلمات است و مانند سایر فرهنگ‌ها به آوردن مترادف‌ها نپرداخته است. حدود 250 فرهنگ در زبان فارسی در حوزه حکومت عثمانی نوشته شده است که 20 درصد به وسیله ایرانیان بوده و مابقی توسط فارسی زبانان هند و عثمانی نوشته شده است.

محمد باقری، مترجم نیز در این نشست باتوجه به سابقه همکاری با غلامحسین صدری افشار اظهار کرد:‌ یکی از نعمت‌های بزرگ من آشنایی با غلامحسین صدری افشار بود چراکه در کنار آموزش روش تحقیق، به یک نظم کاری رسیدم. فکر می‌کنم در روزهای پرهیاهوی انقلاب اسلامی با وی آشنا شدم و نخستین همکاری ما از مجله «هدهد» آغاز شد.

وی افزود: بعدها و در سال‌های ابتدایی انقلاب کمی به وی بی‌مهری شد و به کار او را در وزارت علوم خاتمه دادند. او با همه ناملایمتی‌ها به کارش ادامه داد و از وضعیت گله نمی‌کرد. شاید او دوست نداشته باشد که من این حرف‌ها را بزنم اما دوست دارم برای جوانان بگویم که زندگی آدم سالم نیز پر از موانع مختلف است اما این افراد خسته نمی‌شوند و به راه‌شان ادامه می‌دهند.

این مترجم با اشاره به ویژگی‌های صدری افشار گفت: صدری افشار در طول زندگی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرد و مشکلات روح سرسختی به او داده است. انگیزه عمیق داشتن، انسان دوستی، رعایت نظم و مشوق دیگران بودن از ویژگی‌های وی است.

وی ادامه داد: فرهنگ‌نامه فارسی که در سه جلد و با همکاری نسرین حکمی و نسترن حکمی در انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده، یکی از آثار ارزشمند صدری افشار است. کتاب «زندگینامه علمی دانشمندان اسلامی» نیز جدیدترین کتاب صدری افشار است که از مجموعه‌ای 24 جلدی، گزیده، ترجمه و در دو جلد منتشر شده است.

باقری در توضیح کتاب «زندگینامه علمی دانشمندان اسلامی» اظهار کرد:‌ جلد اول این کتاب در سال 1365 به ویراستاری دانشمند تاریخ علم، دکتر حسین همدانی و جلد دوم به ویراستاری غلامحسن صدری افشار و بنده حقیر، توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

او افزود:‌ جلد دوم شامل 63 مقاله است که 12 مقاله از آن در سال‌های گذشته و تحت نظارت شادروان احمد بیرشک ترجمه و در زندگینامه علمی دانشوران منتشر شده بود و اینک در جلد دوم با اندک ویرایش مجدد باز نشر شده است. 51 مقاله دیگر را 38 نفر از مترجمان علاقه‌مند به تاریخ علم ترجمه کرده‌اند.

داود موسایی، مدیر انتشارات فرهنگ معاصر نیز در این برنامه پشت تریبون آمد و گفت:‌ زندگی صدری افشار مانند فرهنگش است و به هر کجای آن که بپردازیم، سرشار از نکات آموزنده است. حدود 40 سال پیش با صدری افشار آشنا شدم و این منشاء خیری برای فرهنگ‌نویسی فارسی شد.

وی ادامه داد: بدون شک هر انسانی اشتباهاتی در زندگی داشته است و من نیز کم کار اشتباه انجام نداده‌ام. یکی از این کارهای اشتباه، زمانی بود که صدری افشار نسخه اول فرهنگش را برای چاپ به من داد اما ما چاپ نکردیم و او این کتاب را به ناشر دیگری داد و الحق که آن ناشر هم خیلی خوب کتاب را منتشر کرد. با همه این تفاسیر سال 79 جلد بعدی این اثر را انتشارات فرهنگ معاصر چاپ کرد که این باعث افتخار نشر ماست.

مدیر انتشارات فرهنگ معاصر با اشاره به ویژگی‌های اخلاقی صدری افشار اظهار کرد:‌ این مرد یکی از شریف‌ترین انسان‌هایی است که من در تمام دوران کار حرفه‌ام دیدم و با او کار کرده‌ام. شاید جالب باشد که بدانید یکی از دعواهای ما همیشه بر سر پول بوده است اما نه از آن دعواهایی که بین ناشر و مولف رواج دارد چراکه او همیشه از حقش کم‌تر می‌خواست.

 در پایان این مراسم و با حضور مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب، حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی و اهالی نشر از سال‌ها تلاش غلامحسین صدری افشار تقدیر و تجلیل کردند. صدری افشار در هنگام دریافت جوایز در سخنان کوتاهی گفت:‌ دوستان 120 سال عمر برای من آرزو کردند اما من از خدا می‌خواهم که قبل از آنکه زمین‌گیر شوم، از دنیا بروم. من انسان خوشبختی هستم چراکه دوستانی مثل شما دارم.

همچنین در حاشیه برگزاری این مراسم از جدیدترین اثر غلامحسین صدری افشار با نام «زندگینامه علمی دانشمندان اسلامی» رونمایی شد.