«درآمدی به قرآن» در سرای اهل قلم بررسی شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی موسسه خانه كتاب، در ابتدای این نشست، سعید شفیعی اظهار كرد: همواره به دنبال منبعی بودم كه هم به روز باشد و هم اكثر مباحث مرتبط با قرآن را در برداشته باشد. تا این كه با كتاب «درآمدی به قرآن» مواجه شدم و متوجه شدم كه اكثر آن چه كه نیاز دارم و برای تدریس لازم است، در این اثر موجود است.

وی با بیان این كه دانشجویان رشته الهیات و علاقه مندان به قرآن مخاطبان كتاب «درآمدی به قرآن» هستند، گفت: قرآن از سه جنبه زبان شناسی، تاریخی و تفسیر مورد بررسی قرار می گیرد؛ این اثر هر سه جنبه را تقریباً پوشش می دهد و زبانش نیز كاملاً امروزی است و به صورت درسی باب  بندی نیز شده است.

مترجم كتاب «درآمدی به قرآن» بیان كرد: بافت اجتماعی ـ تاریخی نزول قرآن، توجه به جنبه های مختلف وحی، تدوین قرآن، اعجاز، روابط متقابل قرآن با كتاب های مقدس، مضامین اصلی قرآن، قرآن در زندگی روزانه، ترجمه های مختلف قرآن به ویژه ترجمه های انگلیسی، تفاسیر مختلف، روش ها و جریان های تفسیری و مباحث فقهی از جمله ویژگی های این اثر را شامل می شوند.

شفیعی عنوان كرد: در پایان هر فصل، منابع برای مطالعه بیشتر كه اكثر انگلیسی هستند، ارائه شده است. همچنین اصطلاح نامه و نمایه دقیق نیز در این اثر مشاهده می شود.

وی توضیح داد: نگاه مولف به مسائل قرآن و جهان اسلام، یك نگاه واقع گرایانه است. علی رغم این كه نظرات مختلف مستشرقانه دارد اما نگاه همدلانه ای دارد. مولف در كنار آرایه های سنتی، هر جا كه صلاح دانسته، دیدگاه نوگرایان مسلمان را نیز مطرح كرده است.

مترجم كتاب «درآمدی به قرآن» اظهار كرد: مولف معتقد است كه قرآن با شخصیت پیامبر (ص) و بافت تاریخی ـ اجتماعی كه قرآن در آن نازل شده است، ارتباط دارد. وی از طرح سوالات انتقادی گریزان نیست و سعی می كند یك پاسخ مختصری نیز به آن ها بدهد. مولف بحث تجربه دینی در كتابش نكرده اما درباره این كه قرآن كلام خداست، بحث كرده است.

شفیعی با بیان این كه كتاب «درآمدی به قرآن» علاوه بر جنبه آموزشی، حالت پژوهشی و نوآوری نیز دارد، توضیح داد: از متن كتاب چنین برمی آید كه مولف با محققان روشنفكر ایرانی آشنا نیست و خیلی مختصر از علامه طباطبایی و شهید مطهری نام برده است.

وی ادامه داد: مولف معتقد است اگر قرآن با روش های جدید هرمنوتیك بررسی شود می توان برداشت های كارآمدتری از قرآن داشت. در این اثر نوعی از علوم قرآنی مطرح شده است كه در سایر كتب دیده نمی شوند.

در ادامه این نشست، شادی نفیسی با بیان این كه دغدغه اصلی كتاب، ارائه تصویری جامع و تصویری مثبت از آموزه های قرآن است، گفت: از نقاط قوت كتاب، روش سامان بندی آن است. این اثر، كاملاً كلاسیك و مناسب برای كلاس درس است.

وی ادامه داد: همانطور كه می دانید درباره یك موضوع، دیدگاه های مختلف موافق و مخالفی وجود دارد؛ كاری كه مولف انجام داده این است كه به جزئیات اختلاف مباحث، زیاد اشاره نكرده است و بیشتر دنبال آن بوده است كه دیدگاه غالب سنتی را كه در جوامع اسلامی حاكم است، حكایت كند.

نفیسی عنوان كرد: تقریباً مستند سازی مولف در این كتاب ناچیز است؛ بیشتر به خطابه می ماند تا به یك كتاب تخصصی كه برای هر جزء آن مستندسازی دارد.

وی اظهار كرد: مولف سعی كرده در همه موارد، دیدگاه اهل سنت را بیاورد اما در كنار آن، به فرقه های اقلیت، شیعه و خوارج هم اشاره كرده است.

این منتقد بیان كرد: این كتاب برای دو نوع مخاطب ایرانی یعنی دانشجویان لیسانس علوم قرآنی و علاقه مندان به مباحث قرآنی مناسب است اما برای مخاطبان تخصصی ایرانی رشته علوم قرآنی فقط یك نمایه كلی از مباحث را مطرح كرده است و بسیار كوتاه و سطحی به معرفی دیدگاه های متفاوت پرداخته است.

نفیسی با بیان این كه كتاب «درآمدی به قرآن» از منظر جامع شناسی قرآنی برای مخاطب ایرانی مناسب نیست، عنوان كرد: یكی از مباحث چالش برانگیز این اثر، كتابت قرآن است؛ به قرآن زمان ابوبكر و عثمان پرداخته در صورتی كه در این زمینه به دیدگاه های عالمان شیعه و اهل سنت نپرداخته است.

وی بیان كرد: در این كتاب كلمه «دِوِلوپ مِنت» به معنای كامل آمده است در صورتی كه اصلاً معنای تكامل ندارد بلكه معنای تحول دارد.

طباطبایی در بخش دیگر این نشست، اظهار كرد: در نگاه نخست شاید این به نظر برسد كه كتاب برای مخاطب عام غربی نوشته شده است اما به جهت كثرت عاملات مسلمانان و غیرمسلمانان، به طور طبیعی مسلمانان نیز این كتاب را می خواندند چرا كه احساس می كردند كه مدخل هایی كه در این اثر مطرح شده است ممكن است چه برای مسلمانان و چه برای غیرمسلمانان خطرناك باشند.

وی ادامه داد: احساس می كنم آن چه كه مولف را به نگارش این اثر وادار كرده ویژگی خاص آن است؛ تمام مسلمانانی كه درآمدی به قرآن نوشته اند، هیچ كدام آكادمیك به معنای غربی نیستند. به این جهت معتقدم كه مخاطب كتاب فقط غیرمسلمان انگلیسی زبان نیست بلكه مسلمان انگلیسی زبان و علاقه مندان به قرآن نیز مخاطب این اثر هستند. بنابراین باید توقع داشته باشیم كه این كتاب، خودش را آماده كرده باشد كه به مخاطبان مسلمان انگلیسی زبان اطلاعات دقیق تری ارائه دهد كه به نظر می آید، موفق بوده است.

این ویراستار بیان كرد: ساختار كتاب به جهت استفاده از جدول و تصویر، بسیار متنوع است و در كمترین زمان ممكن، بیشترین اطلاعات را در اختیار مخاطبان قرار می دهد.

طباطبایی با بیان این كه كتاب «درآمدی به قرآن» تفاوت چندانی با مدخل های پیش از خود ندارد، گفت: خواننده ایرانی در ۵ فصل ابتدایی چندان داده جدیدی به دست نمی آورد. بیشتر برای آشنا كردن مطالب كاملاً بیگانه با موضوع، نوشته شده اند. با این وجود مخاطب ایرانی اگر این كتاب را در دست بگیرد با خواندن فصل اول، آن را زمین نمی گذارد. از فصل ۶ به بعد، مطالب بسیار جذاب برای مخاطب عمومی پیدا می شود كه می تواند جرقه  های خوبی برای تحقیق و مطالعه بیشتر باشد.

وی افزود: توصیه می كنم مخاطب فارسی زبان در سطح عمومی و حتی بسیاری از دانشجویان علوم قرآن و حدیث، این كتاب را بخوانند و از نگاه های جدیدی كه در آن مطرح شده است، استفاده كنند.

این ویراستار بیان كرد: نویسنده آشنایی خوبی با سنت غربی پیدا كرده است بنابراین دانشجویان ما كه ممكن است اطلاعات ناقصی درباره غرب و قرآن دارند، از این اثر فقط به عنوان نقطه شروع بهره بگیرند و سپس به سراغ سایر مدخل ها بروند.