داخلی
»برگ سپید
درباره نویسنده
یوناس یوناسن، روزنامه‌نگار و نویسنده سوئدی، در سال 2009 اولین رمانش را تحت عنوان «پیرمرد صدساله‌ای که از پنجره بیرون پرید و ناپدید شد» نوشت و با همین رمان هم به شهرت رسید. این کتاب دومین رمان این نویسنده است که در سال 2013 نگارش شده و سومین کتاب وی به نام «قاتلی که در آرزوی جایی در بهشت بود» هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است.
نگاهی به کتاب
کتاب «دختر بی‌سوادی که حساب و کتاب بلد بود» به قلم یوناس یوناسن و در سال 1394 با ترجمه شادی حامدی‌آزاد توسط نشر قطره روانه بازار نشر شد. این کتاب با نام‌های «دختر بی‌سوادی که پادشاه سوئد را نجات داد» یا «بی‌سوادی که حساب و کتاب سرش می‌شد» نیز منتشر شده است. داستان درباره نومبکو مایکی، دختری سیاه‌‌پوست و نابغه ریاضیات، است که در شهر ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی زندگی می‌کند. دست تقدیر موجب می‌شود تا با فریب دادن جاسوس‌های موساد خودش را به کشور سوئد برساند و از یک دختر چاه بازکن به نجات‌دهنده دولت سوئد تبدیل شود. ناگفته نماند که نومبکو همواره به مطالعه کتاب‌ها علاقه دارد ولی اینکه چگونه به مرور اکثر کتابهای کتابخانه «پرتوریا» را مطالعه و اطلاعات گوناگونی را در زمینه‌های مختلف کسب می‌کند؛ خود سوالی است که در خلال داستان به مخاطب پاسخ داده می‌شود.
کتاب «دختر بی‌سوادی که حساب و کتاب بلد بود» کتابی است با درون‌مایه طنز که به مسائل سیاسی و اجتماعی جهان و به‌خصوص آفریقای جنوبی می‌پردازد. این کتاب تلفیقی از سیاست، تاریخ و تخیل است. از تفاوت سفیدپوست‌ها و سیاه‌پوست‌ها، پایمال شدن حقوق سیاه‌ها، چپاول ملت‌ها، نظام‌های جمهوری‌خواه و پادشاهی می‌گوید تا ادعا و تظاهر دولتمردان نظام سلطنتی و نقش آن‌ها در عشق یا نفرت ورزیدن مردم به خاندان سلطنتی. نژادپرستی را هم به کلی زیر سوال می‌برد.
جالب آنجاست که کشور سوئد در این کتاب کشوری عاری از هرگونه سلاح هسته‌ای و کشتار جمعی و هم‌چنین حامی صلح و طرفدار حقوق بشر و بین‌الملل معرفی می‌شود! البته ملیت نویسنده، سوئدی بودنش، در تأکید بر این مسئله چندان هم بی‌تأثیر نبوده است.
تحلیل کتاب
همواره در طول تاریخ شاهد تبعیض‌های فراوان بین سفیدپوست‌ها و سیاه‌پوست‌ها، استثمار کشورهای آفریقایی، غارت منابع طبیعی این کشورها، سرکوب روحیه آزادگی در بین مردم آفریقا و همین‌طور سلطه‌طلبی سیاسی و اقتصادی کشورهای غربی بر کشورهای آفریقایی و چپاول آن‌ها بوده‌ایم. به همین منظور نویسنده در ورای جملات طنزآمیز این کتاب نژادپرستی و عدم برابری حقوق انسان‌ها را به‌کلی زیر سوال می‌برد. در شرایطی که رسانه‌های جهان سعی در پوشاندن ظلم و ستم تحمیل شده به سیاه‌پوست‌ها را دارند؛ نویسنده‌ای دغدغه‌مند دست بر قلم می‌شود و چنان تاریخ و طنز و سیاست را در قالب یک رمان درهم می‌آمیزد که مخاطب را شگفت‌زده می‌کند و به تحسین وامی‌دارد.
در بسیاری از کشورهای آفریقایی ذخایر معدنی باارزش و منابع طبیعی بسیاری وجود دارد که در این کتاب هم به آن اشاره شده است و کشورهای غربی از این امکانات و این ثروت غنی سوء استفاده کرده و در جهت تدارک جنگ اقتصادی و سیاسی با خود ملت آفریقا به‌کار می‌گیرند که این امر قطعا بر استقلال، پیشرفت و رفاه مردم آفریقا تأثیرگذار است و چه‌بسا این چپاول به همکاری دولتمردان این کشورها با غربی‌ها و سلطه‌ی نظام‌های سلطنتی پیوند خورده است. در این کتاب در ارتباط با مسئله چپاول ملت‌ها نیز چهره‌ی واقعی اسرائیلی‌ها و جاسوس‌های آن‌ها به‌خوبی به معرض نمایش گذاشته می‌شود.
در خلال داستان نویسنده نشان می‌دهد که نومبکو، این دختر جسور، به مرور تبدیل به نابغه‌ای با معلومات فوق‌العاده بالایی می‌شود به‌طوری که مشکل یا مسئله‌ای نیست که نتواند برای آن پاسخی بیابد و با مطالعات فراوان، در علم ریاضیات به شکوفایی می‌رسد که به نظرم این امر نشان دهنده فرهنگ غنی مردم آفریقا و استعدادهای نهفته در دل این ملت همیشه مظلوم است و هم‌چنین بیانگر این مسئله است که مردم آفریقا با تلاش و کوشش برای دستیابی به آزادی بیان و عمل و دفاع از حقوق خود می‌توانند استعدادهای باالقوه خود را به فعلیت برسانند.
حرف آخر!
این کتاب اولین اثری بود که با قلم یوناس یوناسن مطالعه کردم و بسیار هم به آن جذب شدم. به‌خصوص که در صفحات پایانی کتاب نام کشور عزیزمان «ایران» به‌عنوان یک کشور صلح دوست آورده شده است و کمی هم به روابط ایران و اسرائیل اشاره شده است. به‌طور کلی کتاب پرکشش و پرماجرایی است. به نظرم ارزش خواندن را دارد.
قسمت‌هایی از کتاب
- باختن به حریفی قدر تحمل‌پذیر است، ولی وادادن پیش از سوت پایان نه!
- برادر که آماده‌ی عشق و عاشقی بوده، شروع می‌کند به تحسین زیبایی زن که البته با مشتی در دماغش جواب می‌گیرد. این کار در عوض باعث می‌شود که او دیوانه‌وار عاشق شود: هیچ چیز به‌اندازه زنان پردل و جرأت برایش مقاومت‌ناپذیر نبود.
مشخصات کتاب
یوناسن، یوناس. دختر بی‌سوادی که حساب کتاب بلد بود/ ترجمه شادی حامدی‌آزاد. تهران: نشر قطره، 1394.
درباره نویسنده این متن
ملیکا خرمشکوه، دانش‌آموخته مقطع کارشناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) و دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اطلاعات دانشگاه علامه طباطبایی و علاقه‌مند به مطالعه.
تشکر از نگارنده متن ولیزنا...