هر جشنواره‌ای در حوزه کتاب، در پالایش و رشد اندیشه موثر است

به گزارش لیزنا، در حاشیه مراسم تجلیل از شایستگان تقدیر سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که روز دوشنبه، ۱ مرداد ماه در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری تهران برگزار شد، برخی مسئولان و نویسندگان با خبرنگار لیزنا در رابطه با این مراسم به گفتگو پرداختند.

مهدوی راد درمورد مراسم تجلیل از شایستگان تقدیر سی و چهارمین دوره جایزه کتاب سال توضیح داد: این مراسم، بخش دوم کتاب سال است. کتاب سال جمهوری اسلامی دو بخش دارد که یک بخش آن برگزیده ها هستند که تعداد آنها کم است و یکی از دهه های روزهای بهمن ماه با حضور رئیس جمهور برگزار می شود. مراسم امروز بخش تقدیری ها هستند که طبیعتا جمعیت زیادی دارند و ما متاسفانه در برگزاری آن تاخیر هم داریم.

وی افزود: هر جشنواره ای، چه جایزه کتاب سال و چه فارابی و چه کتاب سال حوزه، مطمئنا در پالایش، رشد و گسترش اندیشه و پژوهش موثر است. مهم این است که نویسندگان و محققان حس کنند که دیده می شوند و جامعه به آنها توجه دارد. از این نظر جشنواره ها بسیار مهم هستند.

نیکنام حسینی پور، مدیرعامل خانه کتاب از دلایل برگزاری این گونه مراسم گفت: ما دنبال بهانه هستیم که شایستگان اهل قلم را دور هم جمع کنیم و چه بهانه ای بهتر از تقدیر کتاب سال؟ خوشبختانه این نویسندگان افراد خلاق و فکوری هستند و باید در صدر بنشینند. موقعی جامعه ما پیشرفت می کند که فرهنگ بر سیاست سروری کند. فرهنگ می تواند همه افراد جامعه را هم وزن کند. ما دنبال این موضوع بودیم و بهانه ای شد که بتوانیم اهل قلم را دور هم جمع کنیم و تقدیری از همه آنهایی که به تولید اندیشه و آگاهی در جامعه می پردازند، نماییم.

محمدرضا زائری، استاد دانشگاه و حوزه در خصوص اهمیت جشنواره های حوزه کتاب توضیح داد: صرف توجه به پدیدآورندگانن کتاب در مراسمی مثل جایزه کتاب سال و همایش و نشست و جلسه ای که تقدیر و قدرشناسی از تلاش های آنها صورت بگیرد، کار مبارکی است. در کنارش همین دید و بازدیدها و آشنایی ها و گفتگوهایی که اتفاق می افتد و ارتباط هایی که بین پدیدآورندگان آثار، ناشرین، فعالان عرصه کتاب و فرهنگ صورت می گیرد، منشا برکات و آثار بسیار دیگری نیز است. در حاشیه این جلسات معمولا اتفاقات خجسته ای مثل یادکردِ درگذشتگان این عرصه -که طبیعتا شاید در فضای دیگری یادی از آنها نشود- نیز رخ می دهد. باید چنین مراسم و نشستی برگزار شود و تلاش خانه کتاب این است و در شکل گسترده تر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که حوزه کتاب و حوزه نشر و فرهنگ، زنده و پویا و بانشاط حفظ شود که این مراسم هم طبیعتا یکی از ابزارهایی است که این هدف را محقق می کند.

وی مشکلات ناشرین را متنوع دانست و افزود: بخشی از این مشکلات به شرایط قیمت بازار و کاغذ، فضای نشر، مسائل اقتصادی و عمومی جامعه، بخشی نیز به مقدار توان مخاطب برای دسترسی به آثار برمی گردد. حتی با وجود همه آن مشکلات هنوز هم مخاطبانی هستند که اگر از انتشار برخی کتاب ها مطلع شوند و دسترسی به آن کتاب ها داشته باشند، ممکن است کتاب ها برایشان مفید باشد. فکر می کنم حداقل کاری که در این شرایط می شود انجام داد اطلاع رسانی بایسته و سزاوار و ایجاد دسترسی برای علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی است.

حمیدرضا یوسفی، نویسنده حوزه کودک اظهار داشت: هر اتفاقی در حوزه کتاب رخ دهد، قابل تقدیر است. متاسفانه طی سال های اخیر یک سری جشنواره ها کودک و نوجوان مثل سروش تعطیل شدند. یکی از عوامل خودشناسی نویسنده های جوان که تازه وارد این عرصه می شوند، این گونه جشنواره هاست. امیدوارم که آنها تکثیر پیدا کنند و لااقل جوان های ما جوایز بیشتری بگیرند زیرا تیراژ آنچنانی نداریم.

یوسفی در مورد مشکلات نویسندگان حوزه کودک گفت: ما نویسنده های بسیار توانایی داریم اما امکان نشر آثارشان را نداریم. در سال های اخیر تقریبا نصف ناشران کودک و نوجوان ورشکست شدند و از میدان بیرون رفته اند. خوشبختانه دارای فرهنگ بسیار غنی متون کهن هستیم، برای نویسنده کودک و نوجوان انقدر منابع فراوان است که می توانند آن مشق های اولیه خود را با بازنویسی متون کهن شروع کنند. هر نویسنده پیشکسوت در یک مقطع اولیه این کار را کرده است. این خود ورودی خیلی خوبی است.

اکرم کشایی، شاعر گروه کودک و نوجوان درباره نحوه کمک جشنواره ای مثل کتاب سال گفت: جشنواره هایی که در حوزه ادبیات و کتاب برگزار می شود مسلما تاثیر خود را دارد و باعث می شود بهترین آثار به جامعه معرفی شوند. این گونه مراسم ها شاعران و کتاب ها خوب را معرفی می کند اما باید به گونه ای برنامه ریزی شود که گروه ادبیات کودک و نوجوان بازخورد آنها در جامعه ببیند. به این ترتیب که به عنوان مثال کتاب خود من در سال 1395 چاپ شد و تمام شد و در فروشگاه های کانون فکری پیدا نمی کنم این کتاب را. توقع من از دست اندرکاران این برنامه یا گروه های دیگر که در حوزه کتاب هستند این است که کتاب های منتخب را شناسایی کنند و آنها به چاپ دوم و سوم برسند. اگر کتابی ارزش این را داشته که در جشنواره ای معرفی شود، نشان دهنده این است کتاب خوبی بوده پس چرا نباید تیراژ آن آنقدری نباشد که بتواند در دسترس همه قرار گیرد. متاسفانه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان شاهد این هستیم که خیلی از کتاب فروشی ها و دکه های روزنامه فروشی پر شده از کتاب های کودک که اصطلاحا به آنها بازاری گفته می شود و بسیار از نظر ادبی ضعیف هستند.  

زهرا محمودزاده یکی از نویسندگان شایسته تقدیر در این مراسم گفت: بنظر این گونه مراسم مثل جایزه کتاب سال تاثیر مثبتی در حوزه نشر دارد و نقد و داوری خوبی از کتاب ها می شود. بنابراین باعث ایجاد انگیزه و تشویق نویسندگان می شود که به کارهای جدی در زمینه کتاب بپردازند.