ساختمان سابق کتابخانه ملی ایران

(لیزنا، گاهی دور/گاهی نزدیک 133): دکتر محسن جعفری مذهب، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران:

اصلأ خود تاريخ چه ارزشي دارد كه تاريخ كتابخانه ملي ايران ارزشي داشته باشد؟ زماني كه در سال 1314 خورشيدي دكتر مهدي بياني برياست كتابخانه ملي معارف در طبقه دوم مدرسه دارالفنون رسيد و پيشنهاد تأسيس كتابخانه ملي ايران را داد، مكاني براي برقراري كتابخانه ملي ايران نبود و او ساختمان باستيون ارتش در خيابان سپه (اكنون فروشگاه مركزي اتكا) را براي احداث كتابخانه ملي ايران پيشنهاد داد. اما نهادهاي نظامي كه جان به عزرائيل نميدهند چه برسد مكاني نظامي براي فعاليتهاي ضد نظامي (فرهنگي). از بد حادثه ساختماني كه براي كتابخانه موزه ملي ايران (ايران باستان) در ضلع شمالي آن ساخته شده، آماده شده بود. نظاميان آن ساختمان را نشان داده و گفتند كه: "موزه كه كتابخانه نميخواهد، كتابخانه ملي بيايد اينجا". هم موزه بي كتابخانه ماند و هم كتابخانه ملي به جايي رسيد و هم نظاميان، نگاهبان ميراث عزيزتر از جان. كتابخانه ملي آنقدر در ساختمان خيابان رفائيل ماند تا در سال 1383 به ساختمان آبرومند بزرگراه حقاني كوچيد. اين خيابان رفائيل هم پس از مرگ قوام السلطنه نام او را بخود گرفت اما با گذشت زمان، به خيابان 30 تير نام برگرداند.

كتابخانه ملي كه بساختمان بزرگراه حقاني كوچيد (كه اينك نام بزرگتر و پر طمطراق‌تر "سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران" را بخود گرفته بود) ظاهرأ يكسر گذشته خود را فراموش كرده بود. اصل ساختمان را كه پيشنهاد داده بودم به "موزه كتاب و كتابت" تبديل شود همانطور ماند.گاه مصاحبه مي كردند كه قرار است كتابخانه عمومي شود و گاه رئيسان بخشنده سازمان كه از اصل و نسب كتابخانه ملي بي اطلاع بودند، گاه به اين دوست و گاه به آن رفيق مي بخشيدند. ساختمان كهنه گاهي انبار بود و گاه مثلأ آرشيو اسناد راكد. گاه انبار دستگاه هاي موزه مرحوم چاپ كتابخانه مجلس شد و سرانجام طبقه اي به موزه علوم و فناوري وزارت علوم جمهوري اسلامي ايران سپرده شد البته ده ساله، تا آنان نيز جايي براي خود بسازند. همانگونه كه ما ساختمان موزه ملي را گرفتيم و پس از هشتاد سال پس نداديم. بماند كه ادعاي موزه ملي ايران همچنان پابرجاست و قفلش هم نشانه. صندوق پستي منطقه 11 را كه هنوز و گهگاه نامه هاي دكتر مهدي بياني از دور و نزديك عالم (كه متوجه اينگونه تغييرات سريع در ايران نبودند) به همان نشاني مي آمد ببهانه هزينه اضافي پس دادند و من در بسته های پستی خیابان رفائیل درباره اش نوشته ام.

اينك نشاني گالري موزه علوم و فنآوري را بر سايت آنان ميخوانيم:

تهران - خیابان امام خمینی - خیابان سی تیر - بالاتر از موزه ایران باستان –

ساختمان سابق کتابخانه ملی ایران

خر برفت و خر برفت و خر برفت.