شهاب الدين عادل چالش های تولید کتاب های سینمایی را بررسی کرد

به گزارش خبرنگار لیزنا، گفت‌وگو اختصاصی خانه کتاب با عنوان «سينما و كتاب» با حضور  شهاب‌الدين عادل استاد دانشگاه هنر تهران، روز سه‌شنبه 19 ارديبهشت ماه برگزار شد.

در این گفت و گو وضعيت و چالش‌های تهيه و توزيع كتاب‌های سينمايی در كشور بررسی شد.

شهاب‌الدين عادل در ابتدای سخنان خود بر گستردگی موضوع‌های سينمايی و شاخه های گوناگون هنر در سینما اشاره کرد و گفت: هيچ‌گاه اين توقع وجود ندارد كه ناشران، مولفان و مترجم‌های هنری به همه موضوع‌ها موجود در اين عرصه ورود كنند. آثار منتشر شده، بايد بتواند به بالا رفتن سطح كيفی آثار و انديشه نيروهای فعال در بدنه توليد فيلم و همچنبن كسانی كه در رشته‌های مختلف هنرهای دراماتيك تحصيل می‌كنند كمك كند.

عادل از عملكرد سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط با بخش مديريتی فرهنگ در عرصه سينما انتقاد كرد و توضیح داد: متاسفانه ارگان، نهاد يا بخش مشخصی برای نظارت بر آثاری كه مترجم‌ها و مولف‌ها می‌خواهند در حوزه سينمايی كار كنند وجود ندارد و همين نارسايی باعث بروز بسياری از پراكندگی ها و البته انتشار آثار غير كاربردی در حوزه سينما شده است.

وی با بیان اینکه كتاب‌های هنری، مخاطب خاص خود را دارد، بر دقت در انتخاب آثار مورد توجه نويسند‌گان و مترجم‌ها و  حذف كتاب‌های غیر ضروری از چرخه توليد و انتشار تاکید کرد.

او در مورد نقش معاونت‌های پژوهشی در موسسه‌های آموزش عالی در تولید آثار کاربردی این حوزه گفت: كاركرد معاونت‌های پژوهشی در دانشگاه‌ها آن است كه با توجه به طرح درس در رشته‌های مختلف، فهرستی از دروس تهيه نمایند و در اختيار مترجم‌ها و مولف‌ها قرار دهند. اين اقدام در تهيه آثار كاربردی، نه فقط در دانشكد‌های هنری بلكه در  دانشگاه‌های مختلف اثرگذار است.

به گفته عادل در حال حاضر ناشران خصوصی و موسسه‌های انتشاراتی كه با سازمان‌های مختلف سينمايی ارتباط دارند، آثاری را توليد و منتشر می‌كنند و تا حدودی كمبود موجود در معاونت‌های پژوهشی دانشگاه‌ها را پوشش می‌دهند.

 این استاد دانشگاه بر لزوم سرمايه‌گذاری موسسات آموزش عالی در حوزه پژوهش تاکید کرد و با ابراز تاسف از عدم سرمايه‌گذاری كافی در این حوزه گفت: استادان دانشگاه در رشته سينما امكان تخصيص زمان برای انجام فعاليت‌های پژوهشی در دانشگاه را ندارند و نمی‌توانند آموزش را رها كنند و به پژوهش بپردازند.

عادل با اشاره بر سابقه بیست ساله خود در تدریس افزود: خود من بخش‌های مورد نياز از منابع روزآمد در حوزه سينمای جهان را ترجمه می‌كنم و به‌صورت جزوه در اختيار دانشجويانم قرار می‌دهم.

وی تاکید کرد که وظيفه دانشگاه تربيت فيلم‌ساز حرفه‌ای نيست بلکه دانشگاه يك محيط فرهنگی است و بايد با در اختيار داشتن سرمايه‌گذاری‌های لازم، در زمينه آكادميك فعاليت كند؛ و ادامه داد: ناگفته نماند كه همواره فارغ التحصيلان دانشگاه به بدنه اصلي سينما وارد شده‌اند.

او بر لزوم  پيوند ميان موسسه‌های آموزش عالی و سازمان‌ها، نهادها و شركت‌های سينمايی دولتی و خصوصی تاکید کرد و با ابراز تاسف از عدم پیوند این موسسات و شرکت ها در حوزه سینما گفت: البته بخش پژوهش‌های سينمايی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌طور جداگانه با دانشگاه تهران، مراكز آموزشی و سازمان‌های مرتبط جلسه‌های هم‌انديشی برگزار كرده است.

این نویسنده خواستار برگزاری جلساتی با هدف بررسی مشکلات و مسائل این حوزه  از سوی فعالان عرصه‌های مختلف نظری و عملی هنر سينما و با مركزيت بخش پژوهش‌های سينمايی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.

عادل تسلط به زبان انگليسی برای استفاده از منابع مرجع، دسترسی و امكان استفاده از فضای مجازی، بهره‌گيری از منابع سينمايي و مطالعه كتاب‌ها و جزوه‌های تخصصی در عرصه سينما را از جمله ويژگی‌های دانشجویان موفق رشته سينما برشمرد.

او ادامه داد: امروزه به دليل برخورداری از منابع و امكانات، بخش زيادی از دانشجويان سينمايی به لحاظ اطلاعات از افراد فعال در بدنه سينما، جلوتر هستند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بهتر است دولت‌ها بپذيرند که برای سرمايه‌گذاری روی قشر جوان (به خصوص جوانان فعال در حوزه هنر) بايد سوبسيت بدهند تا جوان‌های تلاش‌گر در رشته‌های هنری با بهره‌گيری از امكاناتی كه در دانشگاه در اختيار آن‌ها قرار مي‌گيرد، تجربه كنند، سياه‌مشق‌هايشان را بنويسند و مباحث نظری را به‌طور عملی بياموزند.

 او با انتقاد از مشکلات دانشجویان در ساخت فيلم، بهره‌گيری از امكانات سخت‌افزاری و تهيه كتاب‌های اين حوزه افزود: گاهی دانشجويان علاقه‌مند به كتاب‌های حوزه سينما به دليل قيمت بالای آثار اين حوزه مجبور می‌شوند در كتابخانه‌های عمومی و كتابخانه‌های دانشگاه از منابع مورد نيازشان استفاده كنند.

 شهاب الدین عادل با اشاره بر انتشار کتاب هایی ارزشمند در زمينه صدابرداری، تدوين، فيلم‌نامه‌نويسی و فيلم‌برداری، از عدم انتشار کافی کتاب مفید و کاربردی درزمينه كارگردانی خبرداد و افزود: اغلب مترجمان فعال در اين حوزه، به دليل بی‌اطلاعی از تكنيك‌های سينمايی و تنها به واسطه توانايی ترجمه آن هم به شكل عمومی اقدام به انتشار كتاب كرده‌اند و همين رويكرد باعث شده است تا كتاب‌هايی كه در زبان مرجع ساده و سرراست بوده‌اند، دچار پيچيدگی زيادی شوند و حتی يك خواننده علاقه‌مند و نه متخصص متوجه پيچيدگی در ترجمه خواهد شد.

عادل با غيرقابل گذشت خواندن این نوع ترجمه ها ادامه داد: مترجمی كه تسلط ندارد، بهتر است وارد اين عرصه نشود چون به ذهن مخاطب صدمه می‌زند. چنين افرادی بهتر است در صورت اصرار بر انجام كار حتماً با يك متخصص مشورت كنند و به طور تيمی كار را پيش ببرند.

او تسلط به زبان مادری، اشراف به زبان مقصد، توانايی در برقراری تعامل بين اين دو زبان و تخصص در رشته موردنظر را از ويژگی‌های يك مترجم موفق برشمرد و گفت که چنين مترجمی عموماً دست به واژه‌سازی می‌زند و اين كار را به خوبی انجام می‌دهد.