از محمدرضا سنگری و موسی حقانی تجلیل شد +عکس

به گزارش خبرنگار لیزنا، طرح چهل قلم استان تهران با تجلیل از محمدرضا سنگری و موسی حقانی روز چهارشنبه، ۲۴ بهمن ماه در کتابخانه عمومی سیدمرتضی و با همت اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران برگزار شد.

در ابتدای این جلسه علی نیکنام رئیس اداره کتابخانه های عمومی استان تهران 40 سالگی انقلاب اسلامی ایران را تبریک گفت و افزود: در همین راستا نهاد کتابخانه ها طرحی را برای تقدیر و تجلیل از 40 نویسنده در سراسر ایران اجرا می کند. امروز نیز در خدمت دو تن از اساتید و نویسندگان برجسته کشورمان هستیم که در طول سال های انقلاب قلم زده اند.

وی ادامه داد: در طول 40 ساله عمر پربرکت انقلاب در حوزه کتابخانه ها رشد کمی و در کنار آن رشد کیفی خوبی داشته ایم و شاهدیم که کتابخانه ها به کارکرد اصلی خود نزدیک می شوند.

وی به برنامه هایی مانند جشنواره کتابخوانی رضوی، جشنواره خاطره نویسی، قصه گویی، نشست های کتابخوان در کتابخانه های عمومی، نشست های کتابخانه مدرسه ای و تخصصی همچنین جلسات متعدد مثنوی خوانی، حافظ خوانی و شاهنامه خوانی که توسط نهاد کتابخانه های عمومی برگزار می شود اشاره کرد و گفت که در دهه فجر امسال ۲۹ برنامه نقد کتاب با موضوع انقلاب اسلامی برگزار شده است.

نیکنام همچنین به ورود نهاد کتابخانه ها به مسئله آسیب های اجتماعی و برگزاری کارگاه های روانشناسی در همین راستا اشاره نمود و طرح جدید نمایشنامه خوانی را از طرح‌های عنوان کرد که در حال حاضر به برنامه‌های قبلی نهاد در کتابخانه های عمومی اضافه شده است. او اجرای این برنامه‌ها را نشانه ای از رشد کمی و کیفی برنامه نهاد کتابخانه های استان تهران نیز دانست و گفت: ما حضور نویسندگان در کتابخانه های عمومی را نیز داشته ایم و آنان با حضور در کتابخانه ها با اعضای آنها و کتابداران گفتگو کردند و این یکی از افتخاراتی است که نهاد در دوره اخیر با آن دست یافته است.

در بخش بعدی این برنامه خسرو معتضد، تاریخ نگار و پژوهشگر با ابراز خوشحالی از حضور در کتابخانه سید مرتضی گفت: جایی که کتابخانه و کتاب وجود دارد من مثل ماهی در میان دریا هستم. لذت کتاب خواندن را با هیچ لذت دیگری معاوضه نمی کنم. کتاب دوست واقعی انسان است. وقتی در سال‌های دور اولین کتاب خود را در کلاس سوم ابتدایی کرایه کردم دنیای عجیبی پیش روی من  گسترده شد و  به یاد دارم اولین کتابی که خواندم کتابی از جک لندن بود.

وی با انتقاد از قیمت بالای کتاب ادامه داد: یکی از کارهای خوب آن زمان چاپ کتاب در قطع جیبی بود؛ چیزی که الان بسیار کم شده و من فکر می کنم چطور می توان کتاب ها را با این قیمت خرید. می گویند چون کاغذ نیست  و گران شده قیمت کتاب نیز گران تمام می شود.

 این پژوهشگر در ادامه سخنان خود به سابقه چاپ کتاب در ایران اشاره کرد و گفت: قبل از اسلام ۶۰۰ کتاب نوشته شده است. آن زمان کاغذ کالایی گران محسوب می شد و کاغذهایی مخصوص برای نوشتن کتاب از چین می‌آمد. به همین دلیل  کتاب ها گران و با ارزش بودند. برای مثال در دوره ساسانیان کتابی وجود داشت که شامل هزار ماده حقوقی  می شد. بعد از اسلام ۵۵۰ کتابخانه وجود داشت که کتابخانه هایی خانوادگی، سلطنتی یا دولتی بودند.  دهقانان نیز اهل کتاب بودند چنانچه فردوسی از خانواده خرده مالک و دهقان برآمده است.

 معتضدی در ادامه سخنان خود در مورد فعالیت‌های موسی حقانی و «مؤسسه‌ مطالعات تاريخ معاصر» بیان کرد :قبل از انقلاب اسناد در ایران جمع‌آوری نمی‌شد. منشی ها و مستوفی ها در دوران های مختلف از دوره صفویه تا به بعد اسناد، مقابله ها و قرارداد ها را روی کاغذهای بلندی می نوشتند که بسیاری از آنها گم می‌شد. کتاب تاریخ اجتماعی نوشته عبدالله مستوفی به زیبایی این موضوع را توضیح داده است. این کاغذها اغلب به منزل منشی ها و مستوفی ها می رفت و یا به منزل وزرا. مثلا کل جریان بانک ملی و اسناد مربوط به آن در خانه حسین اعلا جمع شده بود. بعد از انقلاب برخی از این اسناد به سازمان اسناد و برخی به موسسه مطالعات تاریخ معاصر رفت که در سال ۱۳۶۵ ایجاد شده بود. چند سال طول کشید تا اسناد مهم تاریخ ایران در این موسسه جمع شود. جواهری، طهوری، شهبازی، طارمی و خرازی در آن زحمت کشیدند و بیشتر از همه موسی حقانی که از روز اول به این مسئله علاقه نشان داد و بیش از ۲۰ سال است فعالیت می کند. او ۱۰۰ نفر محقق و پژوهشگر را جمع کرد تا در رابطه با اسناد کار کنند.

او افزود:  از جمله کارهای خوب این موسسه انتشار مجموعه ای است که در ابتدا به شکل کتاب بود و سپس به شکل مجله درآمد و دایرة المعارفی از تاریخ معاصر ایران محسوب می شود و ۱۶ جلد آن منتشر شده است. از دیگر کارهای خوب موسسه سری کتاب هایی است که در مورد شهریور ۲۰ به قلم وزارت خارجه آمریکا منتشر شده و شامل اسنادی فوق العاده می شود. کتاب دیگر آنها «دوران قحطی» است همینطور کتاب «نفت و قتل کنسول آمریکا» در تهران .

 او گردآوری اساتید تاریخ را از دیگر کارهای خوب موسسه برشمرد و گفت که این موسسه حق بزرگی بر گردن تاریخ ایران دارد.

 معتضدی به نوجوانان حاضر در جلسه توصیه کرد که کتاب بخوانند و توضیح داد:  کتاب شخصیت افراد را مستحکم می‌کند و علاوه بر آن با خواندن کتاب هیچ وقت احساس تنهایی نخواهید کرد.

او گفت: قبلا اطلاعات عمومی مردم زیاد بود در حالی که اکنون کم است. قبلا در روستاها نیز مردم شاهنامه حافظ و سعدی را از بر بودند. اگر به مجلسی بروید وقتی اطلاعات کافی نداشته باشید احساس پایین بودن خواهید کرد.

در ادامه مراسم موسی حقانی سخنان خود را با بیان خاطره ای از ملک الشعرای بهار آغاز کرد. به گفته او رضاخان در ابتدا مثلا می خواست که رئیس جمهور شود اما بعدها بر اریکه قدرت تکیه زد. زمانی که او برای ریاست جمهوری تلاش می کرد (در حالی که بعدها معلوم شد قشون و عوامل خارجی پشت این ادعای دروغین رضا شاه هستند) روز دوم فروردین ۱۳۳۰ مردم زیادی از مناطق مختلف تهران به راه افتادندو  یکباره بساط جمهوری رضاخان را برهم زدند. بهار می گویند ملت ایران دارای هوش جالبی هستند آنان ابتدا رصد می کنند و به یکباره تصمیم می گیرند.

به گفته حقانی آنچه در ۲۲ بهمن امسال رخ داد دقیقا مانند همان ماجرا بود که مردم ابتدا  فعالیت های آمریکا را رصد کردند و بعد به یکباره روز ۲۲ بهمن در راهپیمایی حضور یافتند و ساط آنان را برچیدند.

وی در ادامه گفت: آنچه باید از آن تجلیل شود جریان تاریخ نگاری انقلاب استو او عضو کوچکی از آن محسوب می شود و کارهای بزرگی توسط دیگر دوستان در آن انجام شده است. کارهایی که توسط افراد و یا سازمان های مختلف انجام می شود و از دستاوردهای انقلاب است.

 حقانی جریان تاریخ نگاری را  وظیفه ای  دشوار توصیف کرد که هم باید در آن بازخوانی کرد، هم بازنگری، هم بازنگاری و هم واکاوی. واکاوی همان بیان ناگفته ها و پرداختن به مسائلی است که به هر دلیلی مانند نبود اسناد، منعطف نبودن ذهنیت افراد به آن و یا نبود امکانات بیان نشده اند. قبل از انقلاب این امکان وجود نداشت و کار بزرگی که تاریخ نگاری در این ۴۰ سال انجام داده، شایسته تقدیر است.

وی با اشاره به وجود جریان تطهیر پهلوی در جامعه گفت: نویسندگان و تاریخ نگاران انقلاب کارهای مهمی در این زمینه انجام می دهند و من نیز دوگانه ای دارم که به زودی رونمایی خواهد شد. یکی از آنها کتاب «قاعده جمهوریخواه ای» است که  بر اساس اسنادی منتشر نشده  در مورد ادعای جمهوری خواهی رضاخان تدوین شده و دیگری کتاب «تقلب بزرگ» در مورد مجلس پنجم در عصر پهلوی که ادعا می شود سالم ترین مجلس ایران بوده است در حالی که  انتخابات آن با تقلب و دست بردن در آرا و زور فشار انجام شده بود.

حقانی به نوجوانان گفت: قدر این کتابخانه و کتابداران را بدانید. زمانی که من نوجوان بودم در منطقه ۱۷ کتابخانه وجود نداشت. فقط یک مرکز کانون پرورش فکری باز شده بود. برخورد بد متصدی آن در اولین باری که به کانون رفتم باعث شد تا هرگز دلم نخواهد با آنجا بازگردم.  در حالی که در حال حاضر کتابداران ما خوب و صاحب تخصص شده‌اند قدر این نعمت را بدانید و از آن استفاده کنید.

محمدرضا سنگری،  نویسنده و شاعر نیز در سخنانی چند نکته را مطرح کرد. به گفته او بر اساس روایتی از ابوذر ما ۱۲۴ هزار پیامبر داریم که ۳۱۳ نفر از آنها رسول بودند و پنج پیامبر نیز اولوالعزم. در قرآن ۱۷ نفر از این پیامبران نام برده شده اند. هر کدام نیز معجزه ای داشتند. اما آخرین پیامبر با کتاب آمد یعنی هر کسی که به کمال می رسد به کتاب می‌رسد و کسانی که کتاب را نمی شناسند هرگز به قلعه فتح نمی رسند.

 او افراد حاضر را به خواندن چند کتاب دعوت کرد که اولین کتاب، کتاب خویشتن است.   طبق گفته او امام علی علیه السلام می فرماید: برای اثبات جهالت یک انسان همین بس که ارزش‌های خود و کتاب خود را نداند. همچنین می فرماید: آیا شما فکر می کنید جرم کوچک هستید. خدا جهانی بزرگ را در شما خلاصه کرده است و تو آن کتاب بزرگی هستی که در درونت با حروف، عظیم ترین مسائل را پنهان کرده اند.

وی گفت: قبل از اینکه کتابمان را به دست ما بدهند بهتر از خودمان آن را بخوانیم  و بهترین زمان آن پایان روز است که  که خود، خویشتن را مرور کنیم.

 سنگریادامه داد کتاب دیگری که قرآن سفارش می‌کند آن را بخوانیم کتاب آفرینش است. نیل پستمن در کتاب «تکنوپولی» می‌گوید: اگر من موسی بودم به جای ده فرمان ۱۱ فرمان می‌آوردم و می گفتم تقلید مکانیکی از طبیعت ممنوع! ما اسیر سقف های کوتاه خود شده ایم ولی باید به طبیعت برویم و آن را ببینیم.

 او کتاب سومی را که باید خواند، کتاب تاریخ عنوان کرد و گفت: قرآن می‌گوید گذشته ها را بخوانید و تاریخ را مطالعه کنید و ببینید سرانجام کسانی که بدروش بودند به کجا رسیدند. وی همچنین از انتشار ۴۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون نسخه کتاب و  ۳۱ میلیون و ۶۰۰ عنوان کتاب و چندین برابر شدن مطالب علمی و حضور زنان در عرصه نویسندگی و شعر در سال های پس از انقلاب ابراز خوشحالی کرد و آن را از دستاوردهای انقلاب دانست.

 حسین قرایی  نیز در سخنانی از سیستم آموزش و پرورش و همچنین دیگر نهادهای کشور به دلیل عدم ضریب دهی به ادبیات انقلاب و عدم توجه کافی به کسانی مانند حقانی و سنگری انتقاد کرد و خواستار ساخت مستند پرتره هایی از  آنان شد.

 وی در کتابی که در مورد سنگری نوشته فعالیت‌های او را در حوزه عاشورا پژوهی، ادبیات معاصر، نثر ادبی، ادبیات کودک و نوجوان، کاریکماتور  و غیره بررسی کرده است.

همچنین در پایان این مراسم از دو عنوان کتاب «قلم های قد بلند» اثر محمدرضا سنگری و «آخرین شاه آخرین دربار» اثر موسی حقانی رونمایی و از این نویسندگان تجلیل شد.