برگزیدگان جشنواره کارتون کتاب معرفی شدند

به گزارش خبرنگار لیزنا، آیین گرامیداشت پانزدهمین سالروز تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با حضور سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد؛ نیکنام حسینی پور، مدیر عامل خانه کتاب؛ هوشنگ مرادی کرمانی، عضو هیات امنای نهاد کتابخانه های عمومی و جمعی از هنرمندان داخلی و خارجی شرکت کننده در جشنواره کارتون کتاب و به میزبانی علیرضا مختار پور، دبیر کل نهاد کتابخانه ها برگزار شد.

نهاد کتابخانه ها نهادی چندساحتی و فرابخشی است

سید عباس صالحی با بیان اینکه می توان تعبیر و تفسیرهای مختلفی از نهاد کتابخانه ها به عنوان یک نهاد فرهنگی و تاثیرگذار داشت، عنوان کرد که برخی نهادها تک ساحتی و برخی نهادها چندساحتی هستند. نهاد های چند ساحتی نیز یا در یک بخش فعالیت می کنند و یا به صورت میان بخشی و فرا بخشی فعال هستند. او نهاد کتابخانه ها را نهادی چندساحتی میان بخشی و فرابخشی دانست که کتاب و کتاب خوانی هسته اصلی آن است و کارهای متعددی در این زمینه انجام می دهد.

صالحی با اشاره بر وجود بیش از 3 هزار کتابخانه در کشور که 1 میلیون و 400هزار متر مربع فضا در اختیار دارد، گفت: تعداد کتاب های این کتابخانه ها قابل مقایسه با تعداد کتاب های ما در چهل سال گذشته نیست. در سال ۵۸ میزان 1میلیون کتاب داشته ایم که امروز به ۴۲میلیون رسیده است. این تغییرات به وجود آمده نشان می دهد که اتفاقات خوبی در این مسیر افتاده و تکامل قابل توجهی مشاهده می شود؛ هرچند با قله کار فاصله داریم.

او نهادکتابخانه ها را یک نهاد موثر در حوزه کودک و نوجوان نیز برشمرد و با اشاره بر اهمیت کودکان به عنوان آینده سازان کشور، بر نقش این نهاد در کنار مدرسه و دیگر مجموعه های مرتبط با کودکان تاکید کرد. او گفت:  برای داشتن آینده ای مطمئن، نهاد کتابخانه ها حوزه ای بسیار مهم برای این قشر از جامعه محسوب می شود.

صالحی با بیان لزوم وجود بخش کودک در همه کتابخانه ها (که در حال حاضر وجود دارد) و ایجاد کتابخانه های تخصصی برای کودکان تصریح کرد: در گام دوم انقلاب که رهبر معظم انقلاب به عنوان نقشه راه ارائه کردند، نیازمند نوسازی و تحولات بیشتر در حوزه کودکان و نوجوانان هستیم تا تاثیرگذاری بیشتری در آینده جامعه داشته باشیم.

وی نهاد کتابخانه ها را به عنوان یک باشگاه فرهنگی نیز دانست و تاکید کرد که این نهاد باید بتواند به عنوان یک کلوب و باشگاه فرهنگی ایرانی، فراتر از هر  قوم، زبان، سن، جنس و غیره و با محوریت کتاب عمل کند. صالحی با اشاره بر اجرای برنامه های متنوع در کتابخانه های عمومی و تقدیر از آنان تاکید کرد که هر چه بیشتر در این مسیر جلوتر رویم، درمیابیم که کارهای انجام نشده بیشتری پیش رو داریم.

صالحی با بیان اینکه کمتر جایی با این گستره جغرافیایی شهر و روستا وجود دارد که بتواند به عنوان یک باشگاه با محور کتاب عمل کند، گفت: نهاد کتابخانه ها چنین ظرفیتی را دارد و کارهای خوبی در این بخش رخ داده است، البته ایده های موثرتر می تواند به تکمیل این راه کمک کند.

وزیر ارشاد نهاد کتابخانه ها را یک نهاد اجتماعی نیز دانست. او توسعه هر کشور را وابسته به توسعه انسانی آن عنوان کرد و توسعه انسانی را مقدمه هر نوع توسعه ای در هر زمینه برشمرد. وی مقولاتی مانند مشارکت اجتماعی با کار جمعی، حسن روابط با همسالان، بزرگ سالان و کوچکتر ها و آموزش مهارت های اجتماعی فراتر از محفوظات ذهنی را از معیارهای توسعه انسانی عنوان کرد که نهاد می تواند در آنها تاثیرگذار باشد.

وزیر ارشاد همچنین بر نقش نهاد کتابخانه ها در بهبود آسیب های اجتماعی نیز تاکید کرد و گفت که نهاد کارهای خوبی نیز در این زمینه انجام می دهد. به گفته وی نهاد کتابخانه های عمومی کشور باید به کمک نهاد خانواده و  مدرسه بیاید. او نهاد کتابخانه ها را مکمل مدرسه و خانواده عنوان کرد که با ایجاد گپ و گفت می تواند گسست ایجاد شده در خانواده ها را از بین ببرد و باید خانواده ها را با کتابخانه ها آشتی دهد.

صالحی گفت: امروز گرفتار یک خاموشی نگران کننده در خانواده ها هستیم که باید با کلمات مفید آنها را پرکنیم و بخش بزرگی از این کلمات از حوزه کتاب بر می خیزد. او تاکید کرد که نهاد کتابخانه ها صرفا یک نهاد کتابخوانی نیست بلکه این نهاد چندساحتی است که در بخش های مختلف زندگی اجتماعی و شخصی انسان ها کاربرد دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی  در بخش دیگری از سخنان خود «کارتون کتاب»  را یک ظرفیت قابل توجه توصیف کرد که از دو ظرفیت هنر و رسانه به طور همزمان بهره می برد. او گفت: هنر و رسانه هر کدام ظرفیت خود را دارند. وقتی یک هنر، رسانه  هم می شود ظرفیت هردو را با خود ترکیب می کند و این اتفاق در هنر کارتون کتاب رخ داده است.

او گفت: همانطور که ما گرفتار یک تغذیه فست فودی ساده و سریع هستیم که سیری کاذب و حتی زیان به بار می آورد، در حوزه دانش نیز دارای یک دانش فست فودی ساده و آسان و در عین حال کاذب شده ایم. کارتون یک هنر رسانه ای است که می تواند بدون کلام و فقط با تصویر مضرات عدم خواندن کتاب را به ما نشان دهد. این هنر همه را به فکر فرو می برد تا بیشتر با آسیب های عدم کتابخوانی روبرو شویم.

کسی که همدم من شد، کتابخانه من بود

علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه ها نیز  سخنان خود را با شعری از پیمان طالبی آغاز کرد:

برای بهره ام از لحظه ها، بهانه من بود / درخت بودم و او آخرین جوانه من بود

چنان پرنده بی بال روی شانه شاخه / برای لذت پرواز، آب و دانه من بود

همیشه راه مرا پا به پای قلب من آمد / همیشه دست عزیزش به روی شانه من بود

تنفسم همه دم بود در حوالی «خواندن» / اگر هوای «نوشتن» درون خانه من بود

همین که معجزه بهترین رسول، کتاب است / همین برای یقین بهترین نشانه من بود

زمان حسرت و غم، جای دوستان مجازی / کسی که همدم من شد، کتابخانه من بود

وی ادامه داد: اولین قانون مستقل مربوط به کتابخانه های عمومی در سال ۱۳۴۴ به تصویب مجلس رسید اما ابهامات و اشکالات اجرای آن قانون سبب شد تا عملا در سال ۱۳۵۲ با وضع برخی مواد در قوانین دیگر، عملا آن قانون کارکرد خود را از دست بدهد. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران اداره کتابخانه های عمومی عملا تحت مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. اما علیرغم گسترش کمّی کتابخانه ها، برخی نواقص و کمبودها، اداره کتابخانه های عمومی کشور را با مشکل روبرو ساخت و سرانجام به پیشنهاد دولت قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی کشور در هفدهم اسفند ۱۳۸۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از آن تاریخ دوره جدید کتابخانه های عمومی کشور آغاز شد.

مختارپور در ادامه آماری از کتابخانه های عمومی کشور ارائه داد و گفت: تعداد کتابخانه های عمومی در سال ۱۳۵۶، ۳۷۳کتابخانه، و در سال ۱۳۸۲ که لایحه دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه می شود ۱۴۵۹ کتابخانه و در پانزدهمین سالگرد تصویب قانون جدید کتابخانه ها در سال ۱۳۹۷ به ۳۴۴۵ کتابخانه عمومی رسیده است. رشد تعداد کتابخانه های عمومی نسبت به سال قبل از پیروزی انقلاب رشد ۹برابری را نشان می دهد. و در ۱۵ سال گذشته رشد ۱۳۶ درصدی در تعداد، ۱۳۱ درصدی در زیر بنا و ۳۷۷ درصدی در کتابداران و ۷۳ درصدی مراجعان دستاوردهای دوره ۱۵  ساله این نهاد است.

محورهای اصلی فعالیت نهاد کتابخانه ها

دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور محورهای اصلی فعالیت نهاد را به شرح زیر اعلام کرد:

۱- تبدیل کتابخانه از مرکز امانت کتابخانه به پایگاه فرهنگی اجتماعی با محوریت کتاب و کتابخوانی، و استفاده از ظرفیت گسترده کتابخانه های عمومی به عنوان مرکزی برای تعامل و گفتگو، رشد آگاهی های اجتماعی-فرهنگی و نقش آفرینی به عنوان مرکز تبادل اطلاعات و آگاهی های فردی و اجتماعی.

۲- نقش آفرینی مثبت و موثر کتابخانه ها در ارتقای سلامت اجتماعی خصوصا با توجه به برخی آسیب های اجتماعی موجود با اولویت مناطق دارای ویژگی های خاص.

۳- توجه ویژه به کودکان و نوجوانان به عنوان نسل آینده و امید کشور که در گام دوم انقلاب اسلامی منابع اصلی انسانی کشور را در عرصه های مختلف تشکیل می دهند.

۴- مبتنی ساختن تمام فعالیت های نهاد کتابخانه های عمومی در عرصه ساخت و تاسیس، تجهیز ، تامین منابع، برنامه های فرهنگی و مانند آن به پژوهش ها و تحقیقات علمی صورت گرفته در داخل و خارج کشور و ارزیابی برنامه ها و عملکرد ها با شاخص های علمی دقیق و نیز بومی ساختن برخی دستاوردهای جهانی در عرصه کتابداری و کتابخانه ها برای اثر بخشی بهتر و بیشتر در کشور.

۵- تاکید بر ارتقای سطح علمی، فرهنگی و مهارتی کتابداران به عنوان، رکن اصلی در کتابخانه های عمومی کشور و برگزاری دوره ها و جلسات حضوری و غیر حضوری مهارت های کتابداران.

۶- شکستن ساختارهای اداری و دست و پاگیر و روی آوردن به فعالیت های جهادی برای تحقق برنامه های فرهنگی و رسیدگی به مناطق محروم کشور از جمله در برنامه مدرسه جهادی خواندن ، رسیدگی به شهرهای دارای اولویت از نظر ارتقای سلامت و کاهش آسیب های اجتماعی.

۷- مشارکت و همکاری با دستگاه ها و نهادهای مهم اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصاد، عمرانی و نیز خیرین عزیز برای تسریع در گسترش کتابخانه ها و امکان دسترسی عادلانه همه مردم شریف کشور به کتابخانه های عمومی.

۸- تلاش برای تحقق تاسیس کتابخانه در شهرهای فاقد کتابخانه.

دبیر کل نهاد در ادامه سخنان  خود گفت: از ۱۲۴۵ شهر کشور در سال ۱۳۹۳ ، ۲۵۶ شهر به کلی فاقد کتابخانه عمومی بوده اند که با تلاش نهاد کتابخانه ها عمومی در سال ۱۳۹۷ این تعداد به ۱۳۰ شهر کاهش یافته و امیدواریم با همکاری همه نهاد های دولتی و عمومی و نیز مجلس شورای  اسلامی تا سال ۱۴۰۰ تعداد شهرهای فاقد کتابخانه به صفر برسد.

وی همچنین سالروز تاسیس نهاد کتابخانه های عمومی کشور را به همه کتابداران و کارکنان کتابخانه های عمومی به هیات امنا و مخصوصا وزیر محترم که همواره پشتیبانی این نهاد بوده اند ، به اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و به همه اهالی حوزه کتاب و کتابخوانی و کتابداری تبریک گفت.

وی در ادامه به اختتامیه چهارمین جشنواره دوسالانه کارتون کتاب اشاره کرد و افزود: استفاده از ظرفیت این هنر که از زمان پیدایش مطبوعات نقش مهمی در انتقال مفاهیم ایفا کرده و با ظهور رسانه های مجازی تاثیر آن به مراتب از نظر کمی و کیفی گسترش یافته در حوزه ترویج فرهنگ کتاب  و کتابخوانی نیز قابل توجه است.

مختارپور از فعالان عرصه فضای مجازی و نیز نهادهای موثر در تبلیغات محیطی شهرها و اماکن و مراکز فرهنگی کشور درخواست نمود تا نسبت به ترویج و انتشار آثار برجسته این جشنواره مساعدت نمایند و از سید مسعود شجاعی طباطبایی که دبیری این جشنواره را بر عهده داشت تقدیر کرد.

برنامه های نهاد در طول سال گذشته

مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه ها و کتابخوانی نهاد به برخی از فعالیت های نهاد در طول سال گذشته اشاره کرد.

وی  در این زمینه افتتاح چند کتابخانه از جمله کتابخانه مرکزی مشهد و بجنورد، برگزاری طرح چهل قلم و تقدیر از اهالی قلم در این طرح، جشنواره قصه گویی در هشت منطقه کشور، برگزاری جشنواره کتابخوانی رضوی، جشنواره خاطره نویسی کتابداران، جشنواره مدال هدهد سفید و انتخاب بهترین کتاب ها در این جشنواره از سوی اعضای کودک و نوجوان کتابخانه ها، نشست های نمایشنامه خوانی، برگزاری دوره های آموزش کتابداران، ارسال بسته های ویژه مناسبتی به کتابخانه ها، تولید و انتشار کتاب هدهد سفید، کنگره شعر دفاع مقدس، برگزاری طرح کتابخانه گردی و هچنین دوسالانه کارتون کتاب را برشمرد.

حضور ۷۳۳ هنرمند از ۷۳ کشور دنیا در جشنواره کارتون کتاب

سید مسعود شجایی طباطبایی، دبیر چهارمین دوره جشنواره دوسالانه کارتون کتاب نیز با اشاره بر اینکه بیش از هزار کاریکاتوریست حرفه ای در ایران فعالیت می کنند، حضور هنرمندان ایرانی در جشنواره های بین المللی را باعث افزایش اعتبار این جشنواره ها عنوان کرد. به گفته او در حال حاضر کارتونیست های ایرانی هم به عنوان شرکت کننده، هم داور و هم طراح و برنامه ریز در جشنواره های مهم بین المللی حضور دارند و دوسالانه کارتون کتاب ایران نیز از جشنواره های معتبر جهانی محسوب می شود که از بیشتر کشورها هنرمندانی مطرح در آن شرکت می کنند.

طبق توضیحات او در چهارمین «دوسالانه بین المللی کارتون کتاب» ۷۳۳ هنرمند از ۷۳ کشور دنیا شرکت کردند. تعداد کل آثار ارسالی ۲ هزار و ۴۹ اثر بوده است. هنرمندان ایرانی شرکت کننده ۲۳۷ نفر و هنرمندان خارجی شرکت کننده ۴۹۶ نفر بودند و بیشترین شرکت کنندگان خارجی از کشور ترکیه با ۸۰ نفر، اندونزی با ۵۴ نفر،  چین با ۳۹ نفر،  هند با ۳۲ نفر و  برزیل با ۳۱ نفر هستند.

برگزیدگان چهارمین دوسالانه کارتون کتاب 

در پایان این مراسم برگزیدگان چهارمین دوسالانه کارتون کتاب نیز معرفی و تقدیر شدند.

نفرات اول تا سوم چهارمین دوسالانه کارتون کتاب

نفر اول: عارف نیازی از جمهوری اسلامی ایران

نفر دوم: سجاد رافعی از جمهوری اسلامی ایران

نفر سوم: آندرزژ کراوژاک از جمهوری لهستان

جایزه  ویژه

بیلیگ با از جمهوری خلق چین

اسپیرو رادولوویچ از جمهوری صربستان

جیتت کاستانا از جمهوری اندونزی

باقر همتی از جمهوری اسلامی ایران

ولادیمیر کازانفسکی از اوکراین

همچنین در این مراسم از بهمن عبدی، سامان ترابی و علیرضا پاکدل داوران این دوره از دوسالانه کارتون کتاب تقدیر شد.

گفتنی است تقدیرشوندگان چهارمین دوسالانه کارتون کتاب به ترتیب ۱هزار و ۸۰۰ یورو به نفر اول، ۱هزار و ۳۰۰ یورو به نفر دوم، ۹۰۰ یورو به نفر سوم و همچنین پنج جایزه ۴۰۰ یورویی دریافت کردند.

 خبرنگار: زهرا شریفی