جاده ابریشم؛ مسیر توسعه فرهنگی

به گزارش خبرنگار لیزنا، در این نشست که با حضور نمایندگانی از دو کشور چین و ایران برگزار شد، اساتید و محققین هر دو کشور دربارۀ تعاملات فرهنگی برای توسعه طرح یک کمربند- یک جاده سخنان خود را ارائه کرده و تفاهم نامه‌هایی در این خصوص به امضا رساندند.

هدف اصلی از برگزاری این نشست توسعه فرهنگی عنوان شد و با بخش‌های گوناگونی شامل خوشامدگویی شیخ الاسلامی، رئیس دانشکده روابط بین الملل و سخنرانی‌های اساتید مختلف برگزار شد. همچنین از دستاوردهای مرتبط با ایدۀ یک کمربند- یک جاده رونمایی شد؛ مجموعه دستاوردهای انتشاراتی (آقای وانگ ون، مدیر اجرایی مؤسسه چونگ یانگ)، امضای توافق نامه حق انتشار کتاب‌های رونمایی شده و امضای بیانیه همکاری‌های دو جانبۀ انتشاراتی از جمله این دستاوردها بود.

ایده‌های مشترک را باید درون کتابخانه‌ها و اسناد یافت

اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران درخصوص جنبه‌های فرهنگی این طرح گفت: این طرح بار اقتصادی دارد اما همه ما می‌دانیم هرگاه یک امر اقتصادی یا اجتماعی بخواهد ماندگار شود نیازمند پذیرش آن طرح  توسط مردمی که با آن ارتباط دارند، است. اگر مردم طرحی را بپذیرند در اجرای آن همکاری می‌کنند. این پروژه نیز هرچند اقتصادی است اما بار فرهنگی آن اجتناب ناپذیر بوده و کشورهای حوزۀ جاده ابریشم باید نسبت به مباحث فرهنگی و اصالتهای فرهنگی با هم بحث و تبادل نظر داشته باشند.

وی جمع آوری و حفظ میراث مکتوب، دیداری و شنیداری  را از وظایف اسناد و کتابخانه‌های ملی دانست و افزود: وقتی چنین مسئولیتی به عهدۀ کتابخانه‌های ملی و مراکز اسناد است، رویکرد ما در این طرح باید به این سمت برود که از این ظرفیت برای تعامل بیشتر استفاده کنیم. کتابخانه ملی ایران آمادگی این را دارد که با کشورهای مسیر جاده ابریشم تعامل داشته باشد.

رئیس کتابخانه ملی دربارۀ نقش کتابخانه‎‌ها گفت: کتابخانه‌ها به عنوان پایگاهها و مراکز علمی ذخیره کننده اطلاعات دانشمندان، همه ایده‌ها را در خود دارد. باید از درون کتابخانه‌ها و اسناد یک ایده مشترک با کشورهای عضو این طرح  را یافته و برای توسعه این ایده باید با ادبیات و فرهنگ این مناطق آشنا شویم. فهم مشترک به معنای این است که هویت و اصالت فرهنگی همه ملت‌ها  شده و سراغ  یکسان سازی فرهنگی با نادیده گرفتن خرده فرهنگ‌ها  نرویم.

وی راه‌اندازی کتابخانه‌های دیجیتال را در سطح منطقه لازم و ضروری دانسته و همچنین ایجاد تورهای گردشگری فعال را به عنوان زمینه‌ای برای تعامل بیشتر و شناخت بهترکشورها را امری مهم قلمداد کرد. همچنین در پایان گفت: درجهت توسعه فهم کتاب و منابع کتابخانه‌ای برای نسل امروز باید کار مشترکی انجام دهیم. علاوه بر اینها می‌توان از همه ابزارهای فرهنگی اعم از فیلم، تئاتر و موسیقی برای ایجاد همکاری مشترک استفاده کرد. کتابخانه ملی آماده‌ایم  تا پنجره‌هایی برای کشورهای مختلف باز کنیم، البته کشورهای دیگر نیز باید مشابه این کار را برای ایران انجام دهند تا بتوانیم فرهنگ اصیل خود را توسعه دهیم. هرچند که کرسی ایران شناسی یا چین شناسی در دانشگاهها وجود دارد اما کتابخانه ملی با منابع اصیل و غنی خود می‌تواند بهترین پایگاه باشد.

اعتماد راهبردی همکاری ایران و چین را تسهیل می‌کند

محسن شریعتی نیا، استاد دانشگاه شهید بهشتی اعتماد راهبردی را مهمترین پیش‌شرطی دانست که می‌تواند همکاری میان چین و ایران را تسهیل کند و بیان کرد: بحث تحریمها مهمترین مانع برای همکاری بین دو طرف است، برای حل این مشکل باید همکاری بین بنگاههای کوچک و متوسط را تسهیل کنیم.

وی افزود: باید نوعی تفاهم فرهنگی مشترک به‌وجود بیاوریم، اما با توجه به اینکه ایران و چین هر دو دارای تمدن قوی و کهنی هستند و تفاوت‌های فرهنگی زیادی با هم دارند این تفاوتها مشکلاتی را ایجاد می‌کند. مسأله دیگر در این راه مربوط به هماهنگ سازی سیاستگذاریها است. به دلیل اهمیت طرح جاده بحث هماهنگی در سیاستگذاری بسیار مهم است. ایجاد نوعی اعتماد استراتژیک  پیش‌شرط اصلی برای بهبود همکاریها به شمار می‌آید.

تکنولوژی می‌تواند مشکلات تحریم را تسهیل کند

چن دینگ دینگ، استاد روابط بین الملل دانشگاه جینان چین درباره اهمیت بحث زبان گفت: بزرگترین مانع تبادل فرهنگی بحث زبان بوده که بسیار اهمیت دارد. اگر کتابی دربارۀ ایران در چین منتشر و با ترجمه فارسی در ایران عرضه شود، می‌تواند اولین گام برای تبادل فرهنگی باشد. در چین مراکز ایران شناسی وجود دارد که تمام مباحث در خصوص شناخت ایران را در بر می‌گیرد اما باید تخصصی‌تر به این مباحث پرداخت. همچنین اگر در زمینۀ تکنولوژیهای پیشرفته خود را تقویت کنیم میزان اثرگذاری تحریم‌ها کاهش می‌یابد. از این رو باید بحث تکنولوژی را به شدت جدی گرفت.

توسعه بدون تحولات زیرساختی اتفاق نمی‌افتد

مصطفی محمدی،  رئیس کمیته جوانان انجمن دوستی ایران و چین، توسعه ملی را فرایند همه جانبه‌ای محسوب کرد و اظهار داشت: هدف آرمانی کشورها توسعه است و توسعه ملی به عنوان فرایندی همه جانبه مسائل مختلفی را در‌بر‌می‌گیرد. در بعضی موارد توسعه یک مسیر قلمداد می‌شود. رشد اقتصادی به  معنای تغییر تولید ناخالص ملی است، از طرفی توسعه نیز رشد اقتصادی با تحولات کیفی و کمی معنی می‌شود، بنابراین توسعه از رشد اقتصادی نشأت می‌گیرد. توسعه بدون تحولات زیرساختی اتفاق نمی‌افتد. داشتن یک تمدن غنی و کهن به همان قدر که در مسیر توسعه عامل پیشرونده است، به همان نسبت نیز می‌تواند عامل بازدارنده باشد. الگوی توسعه باید بومی بوده و متناسب با فرهنگ و سنت‌های یک کشور باشد، در عین حال در آن از تجارب دیگر کشورها نیز استفاده کرد. چین پیشتاز رشد اقتصادی است و این جهش ریشه در گشایش‌های سیاسی و فرهنگی دارد. نقطۀ آغازین این تحول مربوط به تغییر رویکرد و استفاده از سیاست درهای باز است.

وی در ادامه گفت: ابتکار یک کمربند یک راه یکی از جهتگیریهای راهبردی چین در عرصه بین المللی را نمایان می‌کند. این طرح فراتر از زیربناهای کشورهای منطقه بوده و توسعه ملی با نگاه منطقه‌ای و بین المللی و بهره‌گیری از همه اعضا مورد توجه چین است. وقتی مجموعه‌ای از کشورها در سایه همکاری با یکدیگر توسعه یابند، توسعه در همه کشورهای این مجموعه تسریع می‌یابد. این امر با شناخت ملت‌های عضو، ارزش‌ها، نهادها و ریشه‌های فرهنگی آن ملت‌ها به‌دست می‌آید. ایران با فرهنگ خود نقش مهمی را در منطقه ایفا می‌کند و با تکیه به توانایی‌ها و قابلیت‌های مردم خود راه توسعۀ ویژۀ خود را ادامه می‌دهد. ایجاد گشایشهای مدیریت شده می‌تواند مسیر توسعه را هموارتر کند.

از نظر اساتید و کارشناسان حاضر در این نشست،  تسهیل توسعه همه جانبه با محوریت انسان از طریق شناخت ملت‌ها امکان‌پذیر است. برای اجرای این طرح باید تمام کشورهای عضو از این طرح حمایت کرده و با تبادل نظر به راه حل واسطی به عنوان قانون حاکم بر آن دست یابند.