بررسی فعالیت اعضای هيأت علمی علم اطلاعات در شبكه های اجتماعی علمی

 به گزارش لیزنا، نشست انديشگاه رضوي در  روز پنج شنبه 30/3/1398 با عنوان «مطالعه وضعيت فعاليت اعضاي هيئت علمي علم اطلاعات و دانش شناسي ايران در شبكه هاي اجتماعي علمي» با حضور دکتر هادی شریف مقدم، استاد تمام رشته علم اطلاعات و دانش شناسی  دانشگاه پیام نور، دکتر زهرا جعفرزاده استادیار دانشگاه غیر انتفاعی امام رضا(ع)  و تعدادی از کارشناسان سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی،  در محل تالار شيخ بهائي (تالار مديريت اسناد و مطبوعات) برگزار شد

در آغاز این نشست، سمیه جلالیان، کارشناس پژوهش سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، ضمن بیان اهمیت  یافته های علمی  پایان نامه های دوره های کارشناسی ارشد و دکترا، هدف برگزاری این نشست را استفاده از یافته های علمی رساله دکترای  دکتر انیس میری، کتابدار آستان قدس رضوی در رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و نیز، استفاده از محضر اساتید این رشته دانست. سپس دکتر هادی شریف مقدم،  موضوع  رساله را از موضوعوعات جدید رشته و یکی از نیازهای کشور برای توسعه و پیشرفت علمی دانست. در ادامه جلسه،  دکتر انیس میری ضمن تشکر از اساتید مدعو، به ارائه سخنرانی پرداخت.

وی در ابتدا به معرفی، شبکه های اجتماعی علمی پرداخت و گفت: شبکه های اجتماعی علمی:  ابزاری قابل استفاده برای معرفی، برقراری ارتباط، اشتراک دانش تخصصی و تجارب و مدیریت تولیدات علمی هستند. این شبکه ها نه تنها ارتباط بین اعضا را امکانپذیر می سازند؛ بلکه با از بین بردن محدودیت های مکانی و زمانی دسترس پذیری و تعامل منابع دانش را نیز سهولت می بخشند. فعالیت در شبکه هاي اجتماعی علمی به افزایش تبادل اطلاعات تخصصی و بهره گیری از خرد جمعی و در نتیجه ارتقاي علم منتهی می شود. از دیگر مزایای فعالیت در این شبکه ها، رویت پذیری مقالات و تولیدات علمی اعضاست.

وی با بیان ضرورت  حضور در مجامع علمی و به ویژه  فضاهای مجازی بر توسعه علمی کشور افزود؛  انتظار می رود؛ پژوهشگران و اساتید رشته هایی که عهده دار ذخیره، سازماندهی و اشاعه علوم مختلف هستند؛ از جمله  رشته علم اطلاعات و دانش شناسی بیش از سایر رشته ها در این عرصه فعال باشند و پژوهشگران و اساتید این رشته با حضور فعال در شبکه های اجتماعی علمی زمینه حضور پژوهشگران سایر رشته ها را در این شبکه ها فراهم آورند.

 در ادامه سخنرانی چهار شبکه اجتماعی علمی (ریسرچ گیت، لینکدین، آکادمیا و مندلی) به عنوان پر کاربردترین شبکه های اجتماعی علمی معرفی شد.  

میری  در بیان هدف انجام این رساله گفت؛ ما در پی آن بودیم که بدانیم ؛ دیدگاه اساتید کشورمان  درباره حضور در شبکه های اجتماعی علمی چیست؟ به  همین دلیل با تعدادی از اعضاي هیئت علمی  رشته علم اطلاعات و دانش شناسی که در شبکه های اجتماعی علمی فعالیت دارند؛ مصاحبه کردیم.  برای بررسی روند فعالیت اعضای هیئت علمی در شبکه های اجتماعی، باید بدانیم آنها در چه زمینه هایی از این شبکه های استفاده می کنند. تعامل ارتباطی، جستجوی دانش و اشتراک دانش  نیازهایی است که آنها را به سمت فعالیت در شبکه های اجتماعی می کشاند؛ اما فعالیت در این شبکه های اجتماعی  برای آنها چندان آسان نیست و با موانعی همراه است؛  که این موانع عبارت بودند از؛ کمبود وقت، عدم آگاهی، کمبود مهارت های لازم. و دریافتیم که آنها برای غلبه بر این موانع به  الزاماتی نیازمندند که  این الزامات عبارتند ازمهارت های مدیریت دانش شخصی ،حمایت دانشگاه, فعالیت تشکل های علمی، حمایت دولت. همچنین دریافتیم؛  شبکه های اجتماعی علمی بسیار زیاد و متنوعند و استفاده کنندگان باید این شبکه ها  را گزینش کنند؛ یافته ها نشان داد؛  اساتید شبکه های اجتماعی علمی  را بر اساس قابلیت های شبکه های اجتماعی، درک نیازو اطلاع رسانی و معرفی شبکه انتخاب می کنند.  

وی در ادامه این سخنرانی، افزود: اساس کد گذاري انتخابی، یافتن مفهوم مرکزي است که سایر کدها و طبقات به آن وصل می شوند. در این مرحله پژوهشگر با مرور کدها، طبقات، یادداشت ها و نوشتن خط داستان براي کشف اندیشه مرکزي تلاش نمود.برهمین اساس در نهایت از بین طبقات انتزاعی به دست آمده جامعه پذیری علمی به عنوان اندیشۀ مرکزي  ومرتبط با سایر طبقات شناخته شد. افراد انسـانی در طـول زنـدگی در جریـان جامعه پذیری، هویت شغلی، هویت فراغتی و... را کسـب مـی کننـد. در مدل های جامعه پذیری علمی شناخت جامعه علمی و افزایش مهارت ها تاثیر به سزایی دارد.

در ادامه پیشنهادات و راهکارهایی برای افزایش فعالیت اعضای هیئت علمی و پژوهشگران کشور در شبکه  های اجتماعی علمی،  بر اساس یافته های این رساله  مطرح شد.

در پایان این سخنرانی پرسش و پاسخ انجام شد.

 دکتر جعفر زاده، استادیار دانشگاه امام رضا(ع) در این زمینه پرسیدند؛  به طور کلی وضعیت حضور اساتید  علم اطلاعات و دانش شناسی کشور در شبکه  های اجتماعی علمی  چگونه ارزیابی شد؟ در پاسخ به این سوال ؛  میری گفت؛ در بخش یافته های کمی این پایان نامه این مورد بررسی شد و نتایج نشان داد که متاسفانه اساتید حضور جدی و فعالی در این شبکه  ها ندارند.

 دکتر شریف نیز افزود؛ همان طور که فناوری در عرصه زندگی افراد جامعه به صورت الزام در آمده است و مثلا برای انجام کارهای بانکی مردم پذیرفته اند؛ باید کارت بانکی داشته باشند. اساتید کشور باید برای ارتقاء  و دریافت امتیاز ملزم به حضور در شبکه های اجتماعی علمی باشند. وی همچنین افزود؛ در کشورهای پیشرفته امروزه بالاترین مقامات سیاسی حضور در شبکه های اجتماعی را به عنوان یک وظیفه پذیرفته اند؛ چرا که حضور در شبکه های اجتماعی و ارائه اطلاعات موثق و شفاف از لازمه پیشرفت و رشد اجتمای و سیاسی جهان امروز است. در پایان این جلسه،  سرکار  جلالیان، کارشناس محترم پژوهش سازمان کتابخانه  ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از اساتید و شرکت کنندگان این جلسه تقدیر و تشکر کرد.

گزارش: سمیه جلالیان، کارشناس پژوش سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی