آخرین اخبار از میزان تولیدات علمی کشور در روزهای پایانی سال 2016

جعفر مهراد در گفتگویی با خبرنگار لیزنا آخرین خبر تولیدات علمی کشور در روزهای پایانی سال 2016 را تبیین کرد.

تعداد مدارک ثبت شده ایران در سال گذشته چقدر است؟

در طی سال 2016 میلادی تعداد 35 هزار و 907 مدرک در موسسه تامسون رویترز از سوی پژوهشگران و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور به ثبت رسیده است

البته این آمار حالت تکمیلی ندارد و طی ماه‌های آینده رقم مزبور تکمیل و گزارش آن منتشر می‌شود. علت هم آن است که مجلات همواره با تاخیر منتشر می‌شوند و با تاخیر نیز ثبت و نمایه‌سازی می‌شوند. این همیشه وجود داشته و باید منتظر ماند تا رقم واقعی گزارش شود.

میزان تولید علم در ایران در سال‌های گذشته چگونه بود؟

در سال 2010 تعداد 22 هزار و 447 مقاله، در سال 2011 تعداد 28 هزار و 731 مقاله، در سال 2012 تعداد 30 هزار و 511 مقاله، در سال 2013 تعداد 31 هزار و 151 مقاله، در سال 2014 31 هزار و 407 مقاله و  در سال  تعداد2015 37 هزار و 957 مقاله علمی در کشور تولید شده است.   

به طوری که مشاهده می‌کنیم افزایش و رشد قابل توجهی در تولیدات علمی کشور از سال 2014 تا 2015 صورت گرفته است  که بالغ بر 5000 رکورد علمی است.

در سال 2005 تولیدات علمی پژوهشگران کشور تنها 6 هزار و 914، در سال  2000 تعداد هزار و 746 و در سال 1995 تعداد 604 مدرک بود.

شما دلایل این توسعه علمی کشور را در چه می‌بینید؟

توجه به آیین نامه‌ها و توجه به اسناد بالا‌دستی مانند ایران 1404 و سیاست‌های کلی علم و فناوری

میزان تولید مقالات در موضوعات و رشته‌های تخصصی چقدر است؟

در سال 2016 مقوله‌های مهندسی برق و الکترونیک با 2 هزار و 465 مدرک، مهندسی مواد چند رشته‌ای با 2 هزار و 83، شیمی چند رشته‌ای با 2 هزار و 14، مهندسی شیمی با هزار و 766 مدرک و شیمی فیزیک با هزار و 625 مدرک در راس جدول تولیدات علمی کشور قرار دارند.

در این بین، از کل انواع مدارک تعداد32 هزار و 270 مقاله،هزار و 182 مرور،هزار و 90 مقاله کنفرانسی و 624 چکیده همایش تولید و منتشر شده است.

آیا آماری از میزان استناد به مقالات ایرانی وجود دارد؟

تعداد مقالات پراستناد ما در سال 2016 میلادی 221 مقاله و تعداد مقالات داغ دانشمندان کشور 34 مقاله است.

در ایران بیشتر در چه حوزه‌هایی تحقیق و مقاله‌نویسی انجام می‌شود؟

حوزه‌های تحقیق گوناگون و متنوع هستند. مهندسی با تولید 8 هزار و 131 مدرک رتبه اول تولیدات علمی کشور در این سال را به خود اختصاص داده است. شیمی با 5 هزار و 355 مدرک، علم مواد با 3 هزار و 411 مدرک، فیزیک با 3 هزار و 204  مدرک و علوم کامپیوتر هزار و 860 مدرک رتبه‌های دوم تا چهارم تولیدات علمی را در اختیار دارند.

کدام دانشگاه‌های ما بیشترین تولید علم را داشته‌اند؟

تولیدات علمی در قالب مقاله‌های پژوهشی توسط دانشگاه‌های کشور ارقام متفاوتی را از خود نشان می‌دهد. بیشترین تولید علم توسط دانشگاه آزاد بود با 5 هزار و 973 مقاله. بعد از آن دانشگاه تهران با 2 هزار و 976 مقاله، دانشگاه پزشکی تهران با 2 هزار و 797، دانشگاه امیر کبیر با هزار و 706، تربیت مدرس با هزار و 519، دانشگاه پزشکی شهید بهشتی هزار و 504، دانشگاه شریف با هزار و 432، دانشگاه صنعتی اصفهان با هزار و 287، دانشگاه علم و صنعت ایران با هزار و 193 و فردوسی مشهد با هزار و 143 مدرک در رتبه‌های دوم تا دهم تولید مقالات پژوهشی در ایران قرار گرفته‌اند.

 کدام سازمان‌ها یا موسسات داخلی پشتیبان‌کننده تولیدات علمی در کشور هستند؟

تولیدات علمی حاصل برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری در تحقیق و حمایت از پژوهشگران است. موسسات و دانشگاه‌ها به روش‌های متفاوت در این حوزه از تحقیقات علمی پشتیبانی می‌کنند.

بنیاد ملی علوم با حمایت از3 هزار و 720 پروژه در راس سازمان‌های پشتیبانی کننده مالی قرار دارد. در این سال، با وجود تحریم‌ها و بودجه اندک دانشگاه‌ها از اعتبارات پژوهشی که رقمی در حدود 45 صدم درصد از تولید ناخالص داخلی است از تحقیقات علمی حمایت کرده و تعداد طرح‎های مورد حمایت قابل توجه است. دانشگاه تهران با حمایت از هزار و 747 طرح، علوم پزشکی تهران از هزار و 733 طرح، تربیت مدرس از 969 طرح، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از 904 طرح، فردوسی مشهد از 866 طرح، کاشان از 846 طرح، پزشکی شیراز از 570 طرح، شورای فناوری نانو از 539 طرح و پزشکی اصفهان با حمایت از 532 طرح رتبه‌های دوم تا دهم را به خود اختصاص داده‌اند.

جایگاه جهانی ایران در تولید علم کجاست؟

آمار تولیدات علمی کشور در سال 2015 تعداد 37 هزار و 957 مدرک است. آنگونه که بیان کردم در این مرحله نمی‌توان به طور قطعی درباره رقم تولیدات علمی سال 2016 اظهار نظر کرد. لذا، در سال 2015 ایران در بین 20 کشور اولی قرار دارد که تولیدات علمی این کشورها چشمگیر و قابل توجه است.

ترکیه در سال 2015 در تامسون رویترز تعداد 43 هزار و 936 مدرک به ثبت رسانیده است. تعداد تولیدات علمی آمریکا 669 هزار و 355 مدرک، چین 388 هزار و 355 مدرک، انگلستان 176 هزار و 173 مدرک، آلمان 161 هزار و 991 مدرک، و ژاپن 116 هزار و 374 مدرک است که به ترتیب رتبه های اول تا پنجم را در اختیار دارند. سپس، فرانسه با 110 هزار و 812 مدرک، ایتالیا با 107 هزار و 414 مدرک، کانادا با 105 هزار و 466 مدرک، هند با 105 هزار و 356 مدرک و استرالیا با 95 هزار و 650 مدرک رتبه‌های ششم تا دهم را از آن خود کرده‌اند.

آیا میزان تولیدات علمی ایران در پایکاه اسکوپوس نیز افزایش یافته است؟

 رقم نولیدات علمی پژوهشگران ایران در سال 2016 میلادی در این پایکاه 45 هزار 395 مدرک است که نسبت به سال 2015 تعداد 2 هزار 751 مدرک بیشتر است. در سال 2015 میلادی ایران دارای 42 هزار و 644 مدرک در پایگاه استنادی اسکوپوس است.

کدام دانشگاه ایزان بیشترین تولید علم را در پایکاه اسکوپوس داشته است؟

در این پایگاه هم دانشگاه آزاد اسلامی با تولید 4 هزار و 951 مدرک علمی در راس دانشگاه‌ها و مراکز تولید کننده علم کشور قرار دارد. سپس، دانشگاه‌های تهران 3 هزار و 761، علوم پزشکی تهران 3 هزار 669، امیرکبیر 2 هزار و 46، و تربیت مدرس 2 هزار و 25 مدرک تولید کرده‌اند و رتبه‌های دوم تا پنجم به این دانشگاه‌ها تعلق دارد. بعد از آن، پزشکی شهید بهشتی، شریف، صنعتی اصفهان، واحد علوم و تحقیقات آزاد تهران و علم وصنعت به ترتیب با  هزار و 944، هزار و 673، هزار و 503، هزار و 470 و هزار و 446 مدرک رتبه‌های ششم تا دهم را بدست آورده‌اند.

آیا ایران در تولید علم با پژوهشگران سایر کشورها همکاری دارد؟

 پژوهشگران ایران در تولید 45 هزار 395 مدرک علمی ثبت شده در اسکوپوس در سال 2016 میلادی  با کشورهای آمریکا، کانادا،  مالزی و انگلستان بیشترین همکاری علمی داشته و این کشورها به ترتیب در تولید 2 هزار و 384، هزار و 19، 928 و 904  مدرک علمی با ایرانیان همکاری کرده‌اند.

کدام پژوهشگران مقالات علمی بیشتری تالیف نموده‌اند؟

 پرتالیف‌ترین پژوهشگران سال 2016 میلادی مسعود صلواتی نیاسر از دانشگاه کاشان در رشته شیمی،  امیر حسین صاحبکار از دانشگاه علوم پزشکی مشهد رشته زیست فناوری پزشکی و  مجتبی محمدی نجف آبادی از پژوهشگاه دانشهای بنیادی، پژوهشکده ذرات و شتابگرها به ترتیب با 100، 97 و 95 مقاله علمی است.