شمارۀ 158 فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت منتشر شد

به گزارش لیزنا، شمارۀ 158 فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت، ویژۀ فصل بهار 1400، با عنوان «تنهایی و دیگری» به دبیری راضیه زینلی منتشر شد. در بخشی از سخن دبیر آمده است: « تنهایی مسئله‌ای است که دامنه‌ای گسترده دارد و هر فردی که از هستی بهره جسته، ناگزیر از تجربه کردن آن است. لحظات بی‌شماری در زندگی ما وجود دارد که از فرط تنهایی سر در  گریبان فرو می‌آوریم. حال پرسشی که در این میان مطرح می‌شود این است که آیا تنهایی بذاته امری مثبت و سازنده است یا رنجی دریغناک که باید برای برون‌رفت از آن چاره‌اندیشی کرد.» تنهایی ابعاد گسترده‌ای دارد که علاوه ‌بر روان‌شناسان و جامعه‌شناسان، ذهن فلاسفۀ بسیاری را به خود مشغول داشته است. در این ویژه نامه تلاش شده برخی ابعاد تنهایی را از دیدگاه برخی از فیلسوفان و روان‌شناسان بررسی شود.

بخش ویژه‌نامه مشتمل بر 7 نوشتار است. نخستین نوشتار با عنوان «انسان در عصر تنهایی» میزگردی با حضور دکتر محمدرضا سرگلزایی، روانپزشک، دکتر حسین محمودی مدرس و پژوهشگر فلسفۀ دین و دکتر محمود مقدسی مدرس،‌ مترجم و پژوهشگر  فلسفه است.

دومین نوشتار با عنوان «سه نوع تنهایی عمیق» به قلم ایرا جی کهن و با  ترجمه محسن ربیعی است. ایرا جِی کُهِن در مقالۀ تنهایی عمیق، ابتدا تعریفی از تنهایی به دست می‌دهد و سپس با تکیه بر نگرشی علمی می‌کوشد انواع مختلف این نوع تنهایی را، بر اساس شباهت‌ها و تفاوت‌های خاستگاهی و روش‌های آن‌ها، از هم تفکیک کند و کارکرد هر یک را نشان دهد. در این مسیر او تنهایی را از حیث علت به سه دسته تقسیم می‌کند: عزلت دینی، عزلت هنری، و عزلت شخصی. این سه نوع تنهایی عمیق وجه اشتراک چندانی ندارند؛ هرچند، هر سه به‌منظور پیشگیری از فروپاشی روانی بر رویه‌هایی یکسان متکی‌اند.

سومین نوشتار با عنوان «رابطۀ خود و دیگری در اخلاق و زندگی نامۀ خودنوشت سیمون دوبووآر» به قلم اورسلا تید است که حسین کاظمی‌یزدی به فارسی برگردانده است. در این مقاله اورسلا تد به اهمیت دیگری نزد دوبوار می‌پردازد و اینکه آثار دوبوار به طریقی ترجمۀ این جملۀ داستایوفسکی در برادران کارامازوف است که: «هر کدام از ما مسئول همه‌چیز و همۀ بشریت‌ایم». دوبوار به ما توصیه می‌کند که مسئولیت بی‌کران‌مان را نسبت به دیگری به‌رسمیت بشناسیم. در بحث پیرامون رابطۀ خود و دیگری در پیروس و سینه‌آس اولین جستار فلسفی سیمون دوبووآر که در 1944 به‌چاپ رسید، برخلاف سارتر که به جنبه‌های ستیزه‌جویانۀ روابط خود و دیگری پرداخته بود، بر رابطۀ متقابلreciprocity  تأکید شده است.

نوشتار چهارم با عنوان «تنهایی وجودی و مراقبت آخر عمری: مروری نظام مند» به قلم اریک جی.اتما، لوییز دی. درکسن، اورت فن لیوون و ترجمه ایمان آقابابایی است.

نوشتار پنجم با عنوان «دیگری در اندیشۀ سارتر» به قلم راضیه زینلی است. سارتر دیگری را جهنم می‌خواند و نگاه دیگری را سلب‌کنندۀ آزادی فردی ما قلمداد می‌کند؛ چراکه از منظر وی روابط انسان بر اساس ستیزه شکل می‌گیرد و به همین علت محکوم به شکست است. ارتباط انسان با دیگری در فلسفۀ سارتر در سه حوزه برجسته می‌شود: رابطۀ فرد با پدر و مادر، رابطۀ عاشقانۀ مبتنی بر رابطۀ جنسی و رابطۀ انسان با خدا؛ که سارتر تمام این روابط را از مظاهر خودفریبی دانسته و همه را محکوم به ناکامی می‌داند. در مقالۀ «دیگری در اندیشۀ سارتر» تلاش شده با توجه به کتاب هستی و نیستی و نمایش‌نامه‌های وی حضور دیگری بررسی شود.

نوشتار ششم با عنوان «تنهایی تصور ناپذیر» به قلم هنریک هوینگراد میکلسن است و  مریم بهریان به فارسی برگردانده است. میکلسون در این مقاله با به چالش کشیدن مفهوم زبانی واژۀ تنهایی در الگوی« پیر شدن موفق» امروز جامعه دانمارک، درصدد است نشان دهد که مفهوم تنهایی تا چه اندازه در زبان امروز بازنمایی نشده است و از این رو اجرای چنین الگوهایی می‌تواند با ناکامی مواجه شود.

هفتمین و آخرین مطلب ویژه‌نامه با عنوان «صور فلکی: فلسفۀ دیگر بودگی نسبی مارسل» به قلم برایان ترینور و فاطمه سعیدی است. ترینور در مقالۀ «فلسفۀ دیگربودگی نسبی مارسل» می‌کوشد با واکاوی فلسفۀ مارسل به این مسئله دست یازد که چگونه دیگربودگی نسبی مارسل می‌تواند از پس دغدغه‌هایی که فیلسوفان پست مدرن را به اندیشه‌های دیگربودگی مطلق کشاند، برآید. دغدغه‌های فلسفه‌های دیگربودگی مطلق را می‌توان در دو مورد خلاصه کرد. یکی دغدغۀ اخلاقی که با توصیف دیگری در اصطلاحات مطلق سعی در حفظ یکتایی دیگری و فراخواندن من به مسئولیتی نامتناهی دارد. دغدغۀ دیگر، دغدغۀ معرفت‌شناسی است که با توصیف دیگربودگی در اصطلاحات مطلق سعی در نشان دادن محدودیت شناخت بشری دارد که همواره ناقص، ناکامل، سیاق‌مند و از منظری خاص است.

بخش دوم نشریه با عنوان «اندیشه و نظر» مشتمل بر یک نوشتار با عنوان «عصر سوم: مصالحۀ جدید اخلاق و الهیات» به قلم لنارت اشکوف است که جواد طاهری به فارسی ترجمه کرده است.

بخش سوم با عنوان «گزارش» نوشتاری است در بزرگداشت یاد و خاطره دکتر موسی ملایری در مجمع فلاسفه ایران که تنظیم و ویرایش آن را فاطمه محمد به عهده داشته است.

بخش پنجم با عنوان «کتاب» به دبیری منیره پنج‌تنی مشتمل بر سه نوشتار است. نوشتار نخست مقاله‌ای با عنوان «شعر مدرن: در هم آمیزی خیال و واقعیت (هم‌کناری آسمان و زمین، روزمره و امر متعالی)» به قلم دبیر این بخش در بررسی کتاب جدید سودابه فضایلی با عنوان «کدام شبح گناه، بی‌آوا و بی‌زبان»(نشر نقره) است. نوشتار بعدی گفت‌وگوی دبیر این بخش با  سودابه فضایلی با عنوان «انگاره های ذهنی جهان» با محوریت چاپ جدید فرهنگ نمادها(کتاب‌سرای نیک) و کتاب «کدام شبح گناه، بی‌آوا و بی‌زبان»(نشر نقره) است. سومین نوشتار نیز به معرفی کتاب «نشانه شناسی کهن الگوها»(نشر شورآفرین) اختصاص دارد.

شمارۀ 158 نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت، ویژۀ بهار 1400، با مدیر مسئولی و سردبیری دکتر انشاءالله رحمتی با بهای 15 هزار تومان در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.