داخلی
»کتابخانه و کتابداری
یازدهمین کارگاه آموزشی آردی‌اِی برگزار شد
به گزارش لیزنا، یازدهمین کارگاه آموزشی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آردی‌اِی) توسط کارگروه مشترک پياده‌سازی استاندارد آردی‌اِی در کتابخانه‌های دانشگاه‌های علامه طباطبائی و شهید بهشتی ساعت 13روز سه‌شنبه 19 فروردین ماه به صورت مجازی برگزار شد.
این کارگاه مجازی که با تدریس دکتر سید مهدی طاهری رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی و با شرکت اعضای کارگروه و علاقمندان حوزه سازماندهی برگزار شد، به ادامه بحث و نیز پرسش و پاسخ با موضوع فرانماهای رمزگذاری بستر نحوی/رشته‌های ارزش و فرانماهای رمزگذاری واژگانی مورد نیاز برای ثبت داده‌های مبتنی بر آردی‌اِی اختصاص داشت.
دکتر طاهری در ابتدا با اشاره به اینکه حوزه سازماندهی اطلاعات و دانش، برای دستیابی به کارکردهای اصلی خود و ایجاد و حفظ یکدستی در تولید فراداده (metadata) که محصول نهایی آن است، از قواعد و قوانین بسیاری بهره می‌برد، با قیاس این حوزه با دو حوزه فقه و حقوق اظهار داشت: همان‌گونه که کتاب‌های قانون و رساله‌های عملیه مرجع حقوق‌دانان و مقلدان است، رهنمودها و دستورالعمل‌های حوزه سازماندهی نیز به عنوان ابزار و راهنمایی برای چگونگی توصیف صفات و روابط موجودیت‌ها در جهان کتابشناختی ضروری بوده، و شناخت جامع و کامل رویکردها و استانداردهای این حوزه برای متخصصان آن از دو جنبه مورد توجه است:
رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبائی افزود: متخصصان سازماندهی با فراگیری دانش این حوزه در مقاطع تحصیلی دانشگاه‌ها و با شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی آموزش دیده، و با توجه به زمان محدود آموزش و گستردگی قواعد و قوانین، و استانداردهای این حوزه، با دانش محدودی وارد عرصه تجربی شده، و از دیگر سو امکان استفاده از فهرست‌نویسی نسخه‌برداری و فهرست‌های ملی و بین‌المللی بدون توجه به بومی‌سازی و متناسب‌سازی فراداده‌ها با بافت محلی، مانعی برای کسب دانش و تجربه و شناخت کامل این حوزه است.
وی افزود: مسئله آموزش در فرایند پیاده‌سازی استاندارد آردی‌اِی با توجه به ساختار و ماهیت پیچیده و نظام‌مند این استاندارد حائز اهمیت بوده، و از سویی این استاندارد برای پاسخ‌گویی به نیازهای دنیای دیجیتالی و افزایش کاربردپذیری خود در بافت‌های اطلاعاتی مختلف از تنوع و انعطاف‌پذیری زیادی برخوردار است، به طوری‌که در بسیاری از رهنمودها، استنباط و قضاوت فهرست‌نویس(catalogers’ judgement) و یا خط‌مشی موسسات فهرست‌نویسی(cataloguing agency policies) مرجع تصمیم‌گیری است و این مهم تنها با دانش، تجربه، مطالعه و تفکر انتقادی به گام‌های عملی درست نزدیک خواهد شد.
وی در ادامه افزود: مهم‌ترین ابزار برای توصیف اشیای محتوایی یا موجودیت‌های داده‌ای ، استانداردهای محتوایی هستند، و آردی‌اِی به عنوان یک استاندارد محتوایی که کاربردپذیرتر و دقیق‌تر از قواعد انگلو‌امریکن عمل می‌کند، روش‌های ثبت محتوا یا همان ارزش‌های عناصر موجودیت‌ها در جفت‌های نام/ ارزش (name/value pair) را تعیین می‌نماید، و منابع و فرانماهای رمزگذاری واژگانی (VES)، و فرانماهای رمزگذاری بستر نحوی/ رشته‌ها (SES) را برای توصیف ارزش‌های لفظی (literal value) و ارزش‌های غیرلفظی یا رمزگذاری شده (non-literal value) در اختیار قرار می‌دهد.
دکتر طاهری در ادامه به توضیح انواع فرانماهای رمزگذاری واژگانی محلی (LVES)، و فرانماهای رمزگذاری بستر نحوی/ رشته‌های محلی (LSES) که با توجه به نیازهای بومی ایجاد و در ساخت پروفایل کاربردی محتوایی مورد استفاده قرار می‌گیرند ، باید از نظر پوشش و دامنه با بستر معناشناختی و نیز فرانماهای رمزگذاری واژگانی استاندارد آردی‌اِی همخوانی و سازگاری داشته باشند، پرداخت.
وی در پایان، انواع روش‌های رونویسی (Transcription) متناسب با ماهیت ارزش‌های عناصر داده‌ای، ویژگی‌های بافت بومی هدف و سیاست‌های موسسات فهرست‌نویسی را به ترتیب ذیل تبیین نمود:
لازم به ذکر است، فایل دیداری کارگاه از طریق صفحه وب کارگروه برای علاقمندان حوزه سازماندهی در دسترس است.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.