جایزه ادبی جلال آل احمد ظرفیت بین‌المللی‌شدن را دارد

به گزارش لیزنا، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عصر روز گذشته (3 آذر) در آیین پایانی هفتمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در تالار وحدت با بیان این مطلب گفت: به نظر می‌رسد این همایش در ستایش و اهمیت روایت مشترک برگزار شده است، روایتی که با جان و روان آمیخته است، به خاطر داریم که از کودکی وقتی می‌خواستند درستی کار ما را گوشزد کنند سعی می‌کردند آن را به زبان داستان و روایت بیان کنند نه با استدلال‌های منطقی و فلسفی، این نحوه ارتباط خود اصالت دارد و قرآن مجید نیز از همین روش استفاده شده است.

وی ادامه داد: داستان‌ها تاثیر شگرفی در شکل‌گیری شخصیت و روند زندگی ما داشتند، به ما همدردی، برادری، انسان‌دوستی و عشق به همنوعان را آموخته‌اند، ما از طریق داستان‌ها با غم‌ها و رنج‌های دیگران آشنا می‌شویم و در شادی‌ها و کامیابی‌هایشان شریک و همراه. داستان­ها به ما آرامش، شور، هیجان و شکیبایی می‌بخشد، قصه‌ها به ما می‌آموزد که انسان خطا پذیر است، خطاها را باید بخشید و لذت عفو بیشتر از انتقام است.

جنتی گفت: بدون شک یکی از راه­های آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم  و تاریخ هر جامعه، آشنایی با متون داستانی و شناخت و کشف سنت­های غنی داستان­نویسی است.

به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیاهه‌های متفاوت و حتی متباین از آثاری که باید پیش از مرگ خواند، بیانگر این موضوع است که ادبیات به اندازه شگفت‌آوری پیشرفت کرده و از میان کوشش‌های فردی نویسندگان داستان های کم مانندی نوشته شده است.

جنتی افزود:  این نوع بودن تا آنجا پیش‌رفته که بجز شکست زمان و به هم ریختن منطق رویدادها در داستان در سال‌های اخیر خواننده داستان‌هایی بوده‌ایم که در آن یک شیء معمولی تبدیل به یکی از شخصیت­های اثر شده است، مانند رمانی که در آن یک دشت یا یک رود یا یک تخت شخصیت اصلی داستان بوده است، این اندازه از تنوع در ادبیات داستانی نشانگر تبدیل شدن ادبیات داستانی به یک گونه هنری قدرتمند است که بدون وجود آن، ساخته شدن یک فیلم داستانی یا مستند هم متصور نیست.

عضو کابینه دولت یازدهم ادامه داد: امروز ما با انبوهی از آفرینش­های زیبا در حوزه ادبیات داستانی مواجه هستیم و در این میان جایگاهی که بتواند آثار ارزشمند نویسندگان فارسی زبان را معرفی و در معرض قضاوت قرار دهد وجود نداشت و اینک جایزه جلال مهم­ترین رویداد فرهنگی با موضوع ادبیات داستانی در ایران به آن مهم می­ پردازد.

وی با بیان اینکه هرچند جایزه جلال آل احمد از هنگام تولد تاکنون با افت و خیزها و حاشیه‌هایی همراه بوده، اضافه کرد: اینک با توجه به ساختار پشتیبان و اجرای آن به جایگاه شایسته، نام و اعتبار جلال آل احمد رسیده است و مهمتر از جایزه مادی آن کوشش پدیدآورندگان خوش ذوق این حوزه و توجه به ساختار علمی ادبیات داستانی است که این بخش را قابل ترجمه و ارائه در گستره بین‌المللی کرده است.

جنتی هدف جایزه جلال را ارتقای زبان و ادبیات ملی و دینی از رهگذر بزرگداشت پدیدآورندگان برجسته آثار ادبی، رویدادی در خور تقدیر دانست و گفت: داوری و انتخاب هر اثر طی دو مرحله با ضوابط و دقایق ویژه و مستند و از معیارهایی چون تاثیرگذاری در ارتقای سطح ادبی کشور، تازگی، نوآوری در ساختار، پرداخت و نگاه ویژه، ارزشمندی محتوا، استحکام، تاثیرگذاری عمیق بر مخاطب و ... صورت می‌پذیرد و از این باب در انتخاب آثار برگزیده کمتر شائبه سیاسی کاری و سطحی‌نگری به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: این دوره از جایزه ادبی جلال آل احمد نسبت به شش دوره پیشین ویژگی­هایی دارد که آن جمله می­توان به شفافیت و صراحت در کار برنامه­ریزی  و اجرا به نحوی که پیش از برگزاری مراسم اختتامیه اسامی همه اعضای هیات داوران و هیات علمی اعلام شده است و اعلام عنوان همه آثار حاضر در این جایزه پیش از آغاز داوری اشاره کرد.

وزیر فرهنگ گفت: در این دوره تلاش شد از همه ظرفیت­های ادبی و فرهنگی کشور و بهترین­های شخصیت­های این حوزه در ترکیب هیات علمی و هیات داوران استفاده شود که این موضوع با نگاهی به اسامیاعضای هیات علمی و هیات داوران روشن می­ شود.

جنتی یادآور شد: همه‌گیر شدن این جایزه با دعوت از همه تشکل‌های ادبی برای معرفی آثار مورد نظر به دبیرخانه و اصلاح شیوه نامه اجرایی آن به نحوی که برگزار کنندگان با فراغ دستی همه آثار را مورد بررسی و قضاوت قرار دهند، امکان حضور همه گرایش‌ها و سبک‌ها بر گستره رقابت این جایزه را فراهم ساخت.

وی با اشاره به موضوع نقد دادمه داد: نقد در بخشی از گردونه جایزه جلال وجود دارد اما هنوز در گستره ادبیات داستانی آنچنان که باید درک نشده و در جایگاه خویش قرار نگرفته است و اساسا نقد در کشور ما، چه در حوزه فرهنگ و چه در حوزه­های سیاسی و اجتماعی هنوز پذیرفته شده نیست.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نقد در لغت به معنی جدا کردن سره از ناسره و تمیز دادن خوب از بد و برگزیدن بهترین­ها است و روشی برای سنجش اعتبار یک اثر است و در اصطلاح ادبیف تشخیص محاسن و معایب سخن و نشان دادن خوب و بد اثر ادبی در کنار تشریح جوانب پیچیده آن است.

جنتی گفت: نقد ادبی امکان درک نکته­های بدیع و لطیف آثار را فراهم و ارزش واقعی آثار ادبی را آشکار می­کند و م­گوید چه قواعد و اصولی سبب شده تا اثری مورد قبول واقع شود یا چه عاملی سبب شده تا اثری مورد بی اعتنایی قرار گیرد. پس نقد، گذشته از اینکه سازنده و دارای اهمیت فراوان است، نوعی آفرینش هنری نیز به شمار می ­آید.

وی افزود: منتقد ادبی، اثر را دقیق­تر و هوشیارانه­تر از دیگران مطالعه می­کند و هنرهای نعفته در آن را باز مینمایاند. نقد ادبی کاری خلاقانه است و گاه منتقد به اندازه صاحب اثر باید دارای ذوق و خلاقیت باشد با این تفاوت که نویسنده ضرورتا و به صورت خودآگاه آشنا به همه فوت و فن­های علوم ادبی نیست، حال آنکه منتقد ادبی باید دقیقا به علوم ادبی آشنا باشد تا از آنها به عنوان ابزاری در تجزیه و تحلیل عوامل ارتقای آن اثر ادبی بهره گیرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: امیدوارم نقد ادبی با تمام مولفه­ها و داشته­های خویش بیش از پیش در جامعه فرهنگی ما شناخته شود و مورد بهره­برداری قرار گیرد و دیگر گونه­های ادبیات داستانی از داستان کوتاه گرفته تا رمان نیز در مسیری تخصصی و آگاهی بخش به تعالی خود ادامه دهند.

در پایان، برگزیدگان این دوره از جایزه ادبی جلال احمد از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تقدیر شدند، که اسامی آنان در ادامه آمده است:

بخش داستان بلند و رمان:
ابوتراب خسروی برای کتاب «ملکان عذاب» و محمدکاظم مزینانی برای کتاب «آه باشین» در میان یک هزار و 644 اثر حاضر در این بخش داستان بلند و رمان به عنوان برگزیدگان این دوره از جایزه جلال آل احمد انتخاب شدند.

بخش مستندنگاری و تاریخ‌نگاری:
محمد مهدی بهداروند و علی اصغر گرجی‌زاده برای کتاب «زندان الرشید» و محمدرضا توکلی صابری برای کتاب «سفر برگذشتنی» از میان یک هزار و 333 اثر حاضر در این بخش به عنوان برگزیدگان این دوره از جایزه جلال آل احمد انتخاب شدند.

بخش نقد ادبی:
دکتر حسین پاینده برای کتاب  «گشودن رمان» از میان 375 اثر حاضر در این بخش نقد ادبی به عنوان برگزیدهاین دوره از جایزه جلال آل احمد انتخاب شد.

بخش داستان کوتاه:
مردعلی مرادی برای کتاب «رازهای سانتیمتری» در میان 192 اثر حاضر در این بخش به عنوان شایسته تقدیراین دوره از جایزه جلال آل احمد انتخاب شد.