گزارش یازدهمین همایش ملی ادکا

به گزارش لیزنا،چهارشنبه، 8 اسفند ماه دانشگاه پیام نور واحد تهران مرکز، پذیرای اساتید و دانشجویانی بود که در یازدهمین همایش ملی ادکا تحت عنوان رسالت‌های اجتماعی علم اطلاعات و دانش شناسی در ارتقا رفتارهای شهروندی، حضور یافتند. همایش با قرائت آیاتی از قرآن کریم و پخش سرود ملی ایران رأس ساعت 8:40 در سالن همایش دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب آغاز شد.

 مرتضی کوکبی اولین سخنران همایش، بعد از قرائت مطالبی در مورد اهمیت موضوع همایش یازدهم ادکا و نقشی که کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی در ارتقا رفتارهای شهروندی دارند، بیان کر: بیاییم به سوی جامعه باز گردیم، نیازهای آن را بشناسیم و با تمام توانمان فناوری اطّلاعات را در راستای خدمت به جامعه و نیازهای آن به‌کار گیریم. باور کنیم که هر چه جنبه اجتماعی رشته نیرومندتر شود امکان بقای آن هم بیشتر خواهد شد. به فناوری اطّلاعات به‌عنوان ابزاری برای خدمت به جامعه نگاه کنیم و آن را هدف نگذاریم.

وی ادامه داد: با توجّه به پیچیدگی‌های روزافزون جامعه، مسؤولیّت ما سنگین‌تر از گذشته است. درک این پیچیدگی‌ها و آمادگی برای پاسخگویی به آن‌ها کاری بس دشوار است امّا باید انجام شود. فناوری را در راستای شناخت این پیچیدگی‌ها و پاسخگویی به آن‌ها به‌کار بگیریم.

کوکبی اظهار کرد: در تاریخ 19 مرداد سال 1397 ایمیلی از جناب آقای مهدی رحمانی دریافت کردم که در آن از بنده درخواست شده بود که دبیری یازدهمین همایش ملی اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطّلاعات و دانش‌شناسی ایران (ادکا) را بپذیرم. از آن جایی که همواره برای قشر دانشجو و فعّالیّت‌های این قشر احترام ویژه‌ای قائل هستم در پذیرفتن این درخواست درنگ نکردم و در ایمیلی آمادگی خود را اعلام کردم. در پیام آقای رحمانی سه موضوع جدا با عنوان «موضوعات پیشنهادی» و بیست و نه موضوع جدای دیگر با عنوان «پیشنهادات ارسال شده برای همایش یازدهم تاکنون» ارائه و از بنده خواسته شده بود که درباره آن‌ها نظر بدهم. در کلِّ موضوعات، تنها رگه‌هایی از علاقه‌مندی به موضوعات اجتماعی دیده می‌شد. امّا سرانجام پس از گفت‌وگوهایی پیرامون موضوع همایش، عنوان آن «رسالت اجتماعی علم اطّلاعات و دانش‌شناسی در ارتقاء رفتارهای شهروندی» و با پنج موضوع فرعی زیر عبارت «نقش علم اطّلاعات و دانش‌شناسی در: 1. ارتقاء فرهنگ جامعه، 2. ارتقاء رفتارهای فرهنگی و اجتماعی، 3. ترویج فرهنگ حفظ محیط زیست، 4. آموزش و ارتقاء حقوق شهروندی و 5. تحکیم بنیان خانواده» انتخاب شد.

آن چه که در این میان به‌راستی شایسته تقدیر است اقبال نسل جوان کتابدار به مسائل اجتماعی در این همایش، البتّه نه با تأثیر از بنده، است؛ اقبالی که دیدگاه بنده را پیرامون دلبستگی بیش از اندازه این نسل را به فناوری اطّلاعات که در سخن سردبیر در بالا مطرح شد زیر سؤال می‌برد. این نسل نیک دریافته است که جذّابیّت‌های فناوری اطّلاعات نباید او را از رسالت اجتماعی که با پذیرش این رشته بر عهده گرفته است باز دارد و به همین دلیل است که یازدهمین همایش ادکا با استقبالی چنین رو به رو شده است.

وی ادامه داد: اکنون که این همایش به همّت همکارانی که زحمت عضویّت در کمیته علمی این همایش را پذیرفتند و جوانان کوشا و صمیمی که در کنار این‌جانب این امر مهم را به انجام رساندند به پایان خود رسیده است از این که سهمی بس ناچیز در این رویداد علمی مهم داشته‌ام به خود می‌بالم. در کنار جوانانی کار کرده‌ام که روشن‌بینانه به رسالت اجتماعی خود به عنوان کتابدار آگاه‌اند و در انجام این رسالت اندکی خستگی به خود راه نداده‌اند.

کوکبی عنوان کرد که در ابتدا تعداد 78 چکیده برای همایش ادکا ارسال شده بود. بعد از بررسی‌های انجام گرفته تعداد 38 چکیده پذیرفته شد. چون در حوزه تحکیم بنیان خانواده مقاله کافی برای همایش ارسال نشده بود امکان ارسال متن کامل جدید در حوزه تحکیم بنیان خانواده مجدد میسر شد. در مرحله دوم 40 مقاله متن کامل برای دبیرخانه همایش ارسال شد. که از آن میان تعداد 27 مقاله به سه صورت شفاهی، پوستر و چاپ در مجموعه مقالات ارائه شده است. دکتر کوکبی همچنین اشاره‌ای به دو جشنواره جانبی همایش ادکا کردند و بیان کرد که در کنار همایش ادکا دو جشنواره انتخاب پایان نامه برتر در حوزه ارتقا رفتارهای شهروندی و جشنواره ایده‌ها و تجربیات فناورانه برگزار شد. برای جشنواره انتخاب پایان نامه‌ها تعداد 23 پایان نامه ارسال شده بود که از میان آن‌ها یک پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد به عنوان پایان نامه برتر و یک پایان نامه در مقطع دکتری به عنوان پایان نامه شایسته تقدیر انتخاب شدند. همچنین برای جشنواره ایده‌ها و تجربیات نوآورانه تعداد 23 ایده و تجربه ارسال شده بود که از میان آن‌ها 7 ایده و تجربه ارائه شدند.

کوکبی در پایان گفت: بر خود فرض می‌دانم که از عزیزانی که از آغاز تا پایان همراه بنده بوده‌اند سپاسگزاری کنم. در میان اعضای هیأت علمی که صمیمانه با حضور مادّی و معنوی خود ما را همیاری نمودند دو تن برجسته‌اند: دکتر سعید رضایی شریف‌آبادی و دکتر نرگس نشاط. سپاس فراوان خود را نثار این بزرگواران می‌کنم و برای آنان آرزوی نیک‌بختی دارم. چهار جوان کوشا و صمیمی نیز از همان آغاز در انجام این کار مهم، یاریگر بنده بوده‌اند: اینان به ترتیب الفبا عبارت‌اند از دکتر امیررضا اصنافی، خانم مریم انصاری، دکتر مریم پاکدامن و آقای مهدی رحمانی. بی‌گمان اگر اینان نبودند کار بزرگ یازدهمین همایش اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطّلاعات و دانش‌شناسی ایران (ادکا) به سرانجام نیکی که اکنون رسیده است نمی‌رسید. در میان این چهار جوان صمیمی و کوشا، باید سپاس ویژه‌ای از جناب آقای مهدی رحمانی داشته باشم که خستگی‌ناپذیر بخش عمده این کار را بر عهده داشتند و در انجام وظیفه خود ذرّه‌ای کوتاهی نکردند.

سپس از دبیر ادکا، مهدی رحمانی برای سخنرانی دعوت شد که ایشان نیز بعد از عرض خیر مقدم و خوش آمدگویی به مهمانان همایش، از دبیر علمی همایش، مرتضی کوکبی؛ مدیر علمی همایش، مریم انصاری و دبیر اجرایی همایش، ریحانه دوستی تقدیر کرد و در ادامه از حضور کلیه اعضای شورای سیاستگذاری همایش قدردانی کرد و اشاره داشت که بدون حمایت استادان، دانشجویان و پژوهشگران برگزاری چنین همایشی مقدور نبود.

رحمانی در ادامه ضمن تشکر از دانشگاه پیام نور برای میزبانی شایسته همایش از تمامی حامیان مالی و معنوی همایش تقدیر کرد و ابراز امیدواری کرد که همایش یازدهم ادکا مورد توجه شرکت کنندگان قرار گیرد.

در ادامه به مناسبت ایام میلاد حضرت فاطمه، مقام مادر را پاس داشته شد و کلیپی زیبا در باب مادر پخش شد.

مرتضی موسویان، رئیس هیات مدیره انجمن سواد رسانه‌ای ایران و رئیس سابق مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سخنران بعدی مراسم بود. محور سخنان ویانقلاب تمدنی و فراروندهای آن بود. او پنج فراروند مهم را برای انقلاب تمدنی مطرح نموده و به تفصیل به شرح آن‌ها پرداخت. این پنج فراروند عبارت بودند از: هوش مصنوعی، شبکه و زیر ساخت، قدرت پردازش، شبیه سازی محیط و شبیه سازی حواس پنج گانه انسانی.

 در ادمه اورکی، رئیس دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب، به عنوان میزبان همایش، ضمن خوش آمد گویی به حاضران، پویش دانشجویی ادکا را تحسین نموده و از خداوند برای ادامه راه فعالان اتحادیه، موفقیت را خواستار شدند. وی کتابخانه را قلب تپنده هر سازمان خواند.

همچنین پیام‌های نوید بخش رحمت‌اله فتاحی، نوش‌آفرین انصاری، یزدان منصوریان، فریبرز خسروی در قالب کلیپ در همایش پخش شد.در این بین رحمت اله فتاحی عنوان کرده بود: رسالت علم اطلاعات و دانش شناسی، کمک به جامعه است برای بهتر فکر کردن، بهتر تصمیم گرفتن و سرانجام بهترین زیستن.

در ادامه، مژگان‌کارخانچی به ارائه مطالبی در مورد عدم وجود امنیت مطلق در فضای دیجیتال و راه کار پیام حنانی پرداخت.  کلیپ سخنرانی فریبرز خسروی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی پنل اول ارائه مقالات شفاهی شروع شد.

پنل ها:

پنل اول با ارائه شفاهی 4 مقاله با داوری رضایی شریف آبادی،  علیرضا نوروزی، عصمت مؤمنی و مریم پاکدامن برگزار شد. جزئیات این پانل به شرح زیر است:

1. جلسات توجیهی بدو عضویت، کلوپ دختران و ارائه مشاوره توسط کتابداران به عنوان راهکاری در دستیابی به شاخص‌های تحولات فکری، بینشی و رفتاری نوجوانان (عطیه سادات باغستانی و زهره منجمی)

2. تعیین نقش کتابخانه‌های عمومی بر سلامت اجتماعی سالمندان و معلولین (آزاده حاجیان حسن آبادی و میترا پشوتنی زاده)

3. نقش کتابخانه‌های عمومی در ارتقای فرهنگ حفظ محیط‌زیست از دیدگاه کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان زنجان (طاهره ابوالقاسم مسلمان و مهناز کریم زاده)

4. بررسی رابطه میان کیفیت زندگی کاری بر رفتار شهروندی وفاداری کارکنان اداره کتابخانه‌های عمومی استان ایلام (کبری انصاریان مقدم)

 کلیپ همایش یازدهم ادکا، توجه حاضران را برای ادامه برنامه به خود جلب نمود. در ادامه دو پایان نامه برتر در مقطع ارشد و دکتری، به صورت شفاهی، در بازه زمانیٍ، هر کدام ده دقیقه، ارائه شدند.

ارائه اول مربوط به پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد فرخ الدین قاسمی تحت عنوان «طراحی الگوی ارائه خدمات کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به سالمندان»  به راهنمایی مریم ناخدا، استاد دانشگاه تهران بود که براساس نظرات داوران به عنوان پایان نامه برتر در حوزه ارتقا رفتارهای شهروندی انتخاب شده بود. ارائه دوم نیز مربوط به پایان نامه مقطع دکتری محبوبه قربانی تحت عنوان «ارزیابی مدیریت پایدار در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران به منظور ارائه الگویی از کتابخانه سبز» به راهنمایی فهیمه باب الحوائجی بود که با نظر کمیته علمی و داوری همایش به عنوان پایان نامه شایسته تقدیر انتخاب شد. بعد از ارائه پایان نامه از هر دو اثر برگزیده تقدیر به عمل آمد.

در ادامه همایش مقصود فراستخواه، برگزیده جایزه مطالعات میان رشته‌ای جشنواره بین المللی فارابی در سال 1397، برگزیده جایزه ترویج علم سال 1396 و برگزیده نشان دهخدا در سال 1397صحبت کرد.

فراستخواه بیان کرد که ما همه درگیر معیشت شده‌ایم، جامعه‌ای رو به جلو حرکت می‌کند که فضیلت مدنی داشته باشد و از دل آن حقوق شهروندی نشأت می‌گیرد. فضیلت مدنی، مبتنی بر فضیلت ذهنی است و اولین فضیلت ذهنی، اندوختن اطلاعات است.

سپس  پنل دوم شروع شد. در این پنل 5 مقاله با حضور خویشوند، مریم صراف زاده وحمید کشاورز ارائه شدند. اطلاعات تکمیلی این پانلبه شرح زیر است:

1. یرحالات خلقی کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان قم بر میزان مراجعه کاربران به کتابخانه و کاهش آسیب‌های اجتماعی (فائزه فرهودی)

2. کتابخانه‌های عمومی و بررسی کارکردهای اجتماعی آن از منظر حوزه عمومی هابرماس (نرگس نشاط و احمد کریم خانی)

3. سنجش رابطه بین سازگاری فرهنگی اجتماعی کاربران و حفاظت و نگهداری آن‌ها از منابع کتابخانه (محدثه زارع زاده مهریزی و نجلا حریری)

4. مطالعه سواد اطلاعاتی در توسعه کتابخانه‌ها با استفاده از نظریه یادگیری شناخت گرایی (معصومه سیدی نیاکی و عصمت مؤمنی)

5. نقش و جایگاه کتابخانه‌های عمومی در تقویت جامعه ایرانی براساس نظریه تعلیم و تربیت مرزی هنری گیرو (سکینه قاسم پور)

بعد از پنل دوم، کلیپ روز همایش ادکا پخش شد و بعد از کلیپ  یزدان منصوریان به عنوان سخنرانی مجازی به بیان نکاتی در مورد اهمیت موضوع همایش پرداختند.

پس از آن، آخرین پنل ارائه مقالات نیز به داوری میترا صمیعی، مرتضی کوکبی و مریم پاکدامن برگزار شد. در این پانل نیز 5 مقاله هر کدام در مدت زمان 10 دقیقه ارائه شد جزئیات پنل به شرح زیر است:

1. جایگاه علم و دانش در تحکیم بنیان خانواده از منظر قرآن و روایات (فریبا خاقانی)

2. نقش و جایگاه کتابخانه‌های عمومی در تقویت پیوند بین اعضای خانواده (فهیمه صبوری و هانیه وهابی)

3. نقش کتابخانه‌های عمومی در بازسازی فرهنگی شهری (شیما حجازی و الهام کریمی منصورآباد)

4. ترویج فرهنگ حفظ محیط‌زیست با آموزش سواد اطلاعاتی سبز درکتابخانه های دانشگاهی (میترا صمیعی، الهام هوشمند و ایمان نریمانی)

5. سنجش دانش، نگرش و چالش­های پیش روی متخصصان علم اطلاعات و دانش­شناسی در پیشبرد رسالت خود در حوزه محیط زیست (شهلا لطفی)

بعد از پذیرایی گروه موسیقی صبا، که اعضای آن را دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران تشکیل می‌دادند به اجرا پرداختند.

در ادامه، نشست تجربیات و ایده‌های برتر برگزار شد. از میان 22 تجربه و ایده ارسالی به همایش ادکا، 2 تجربه و 6 ایده به مرحله نهایی راه یافت. هر ارائه دهنده در روز همایش می‌بایست ایده و تجربه خود را در 7 دقیقه برای حاضران پرزنت می‌کرد. جزئیات این بخش:

تجربه‌ها:

کاهش بزهکاری با تزریق کتاب (ارائه دهنده: الهام خدایی)

کتابخانه بامداد (فاطمه ترابی)

ایده‌ها

استفاده از شبکه‌های اجتماعی در ترویج فرهنگ کتابخوانی (ایمان نریمانی)

سلفی با طعم شرین کتابخانه (الهام خدایی)

آموزش معضلات و رفع آسیب‌های اجتماعی با قصه گویی تجربیات زیسته (خدیجه مرادی)

برنامه رادیویی یا تلویزیونی (مجموعه عروسکی مرتبط با کتاب) (مهران محمدپور)

هر کتاب یک استند آپ (میلاد روشنی)

در انتها الهام خدایی برای تجربه کاهش بزهکاری با تزریق کتاب و از  ایمان نریمانی برای ایده به عنوان نفرات برتر در این بخش از سمت سیویلیکا تقدیر به عمل آمد.

اختتامیه یازدهمین همایش ملی ادکا به شرح زیر برگزار شد: 

تقدیر از برترین‌ها، در بخش‌های مقاله، پایان‌نامه‌ها، ایده‌ها و تجربیات برتر.

 جایزه مقاله برتر به مقاله تعیین نقش کتابخانه‌های عمومی بر سلامت اجتماعی سالمندان و معلولین تألیف آزاده حاجیان حسن آبادی و میترا پشوتنی زاده رسید و پوستر خانم اعظم رستگار برای مقاله نقش علم اطلاعات و دانش شناسی در ارتقاء فرهنگ جامعه تعلق گرفت.

در این مراسم همچنین از  ملیکا خرمشکوه که به عنوان برنده گرنت ادکا انتخاب شده بود تقدیر به عمل آمد.

در پایان، ادکای یازدهم با قدردانی مدیر علمی همایش مریم انصاری از کادر اجرایی همایش و دبیر ادکا،  مهدی رحمانی، با قرائت بیانیه همایش و عکس‌های یادگاری به پایان رسید.