حوزه کتاب، پیشران فرهنگی کشور

به گزارش لیزنا، آیین پایانی «چهلمین جایزه کتاب سال و سی‌امین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» عصر چهارشنبه ۱۹ بهمن ماه با حضور رئیس جمهور، اهالی قلم و اصحاب فرهنگ و دانش برگزار و از پدیدآورندگان آثار برگزیده قدردانی شد.

التفات به مسائل فرهنگی در کنار معیشت؛ برنامه‌ دولت مردمی

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در این آیین ضمن تبریک اعیاد ماه رجب، دهه مبارک فجر و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و با درود بر ارواح مطهر شهدای انقلاب اسلامی و امام شهدا، برای ایثارگران و جانبازان طلب عافیت کرد و با ابراز خرسندی از حضور در این رویداد گفت: حضور عام مردم را در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و حضور خاص مردم را نیز در جایزه کتاب سال شاهد هستیم. چهلمین جایزه کتاب سال و سی‌امین جایزه جهانی کتاب سال در جمهوری اسلامی ایران رویدادی است که علاوه‌بر تجلیل مقام مولفان، مصنفان، اصحاب علم و دانش با چهره‌هایی از استادان و فرهیختگان آشنایی صورت می‌گیرد و همچنین صاحب‌نظرانی را معرفی می‌کند که ارتباط با این افراد می‌تواند برای جامعه ما و دیگر جوامع اثربخش باشد.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تاکید بر این مسئله که جایگاه و ارزش کتاب بر هیچکس پوشیده نیست، مطرح کرد: کتاب پل ارتباطی بین عصرها و نسل‌ها است و انتقال فرهنگ، آداب، رسوم، علم، دانش و فرهیختگی از منظر کتاب صورت می‌گیرد.

آیت الله رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به آیه شریفه «ن وَالْقَلَمِ وَمَا یَسْطُرُونَ» عنوان کرد: هر مسطوری مورد سوگند ذات مقدس پروردگار نیست، هر مسطور قلمی مورد توجه باری تعالی نیست که به آن سوگند بخورد. هر مسطوری که موضوع آن نجات، هدایت و گره‌گشایی انسان و در جهت رشد و تعالی انسان باشد مورد سوگند باری تعالی است.

رئیس جمهور تاکید کرد: اگر مسطور قلم امری هجو، وقت‌گیر و نامناسب یا یاددادن امور غیر مرتبط با زندگی انسان باشد طبیعتا ارزش و جایگاهی نزد حضرت حق ندارد و به کار انسان نیز نمی‌آید. از همین جاست که به موضوع علم نافع رسیدیم؛ علمی که برای اندیشه، انگیزه، اخلاق فاضله و کریمه و عمل صالح در انسان موثر باشد و بتواند پاسخگوی نیاز جامعه انسان معاصر باشد و این امر اهمیت دارد. ما امروز به کسانی می‌گوییم چهره‌های اثرگذار که جامعه خود را به خوبی بشناسند، نیاز جامعه را درک کنند، مسئولیت‌پذیر و خطرپذیر بوده، در عرصه‌های مختلف اجتماعی حضور پیدا کنند و برای رفع نیاز جامعه تلاش کرده و در این زمینه اندیشه‌ورزی کنند و سخن حق را بر قلم جاری کنند.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین ادامه داد: ما کسانی را روشنفکر می‌دانیم که از نورانیتی از اندیشه برخوردار باشند، بدانند قبل از اینکه دیگران بدانند، هشدار بدهند پیش از این که دیگران متوجه خطر بشوند؛ در جایگاه دیده‌بان تیزبین جامعه را رصد کنند و به‌موقع درباره اندیشه‌های ناپاک و خطرات به جامعه هشدار بدهند. همچنین به‌موقع اعلام نظر کرده و از فکر، اندیشه، علم، فرهنگ و هنر جامعه در مقابل هجوم بی‌رحمانه‌ای که نسبت به فرهنگ‌ها و تمدن‌ها وجود دارد، صیانت کنند.

آیت الله رئیسی عنوان کرد: کسانی در جهان حضور دارند که بدون توجه به داشته‌های یک ملت و همچنین فرهنگ، آداب و رسوم آن‌ها خود را نسل برتر و جامعه برتر معرفی کرده و با نگاهی سلطه‎گرانه و استکبارگرانه تلاش می‌کنند آنچه را که خود تشخیص می‌دهند به دیگر ملت‌ها تحمیل کنند. جوامع بشری باید به فرهنگ‌ها و تمدن‌های جوامع مختلف ارج بنهند. جامعه ایرانی از مدنیتی نبوی و رضوی برخوردار است و نام ایران اسلامی با یک تمدن کهن همراه است و ریشه‌ بسیار عمیق فرهنگی دارد؛ همچنین فرهیختگان بسیار و آثار تمدنی زیادی که در کشور و در عرصه شعر، معماری و هنر این ملت وجود دارد ریشه‌ای در تمدن کهن ما دارد. صیانت از این جایگاه کار اندیشمندان و روشنفکران جامعه است؛ کتاب اثری است که می‌تواند از فرهنگ جامعه صیانت کند و همواره باید به عنوان وسیله‌ای که می‌تواند تاریخ، فرهنگ، علم و دانش را برای یک ملت حفظ کند، مورد توجه قرار گیرد. 

رئیس جمهور با طرح این سوال که چرا مهاجمان در طول تاریخ یکی از مکان‌هایی که مورد حمله قرار می‌دادند کتابخانه‌ها بود، افزود: از این رو که این آثار تمدنی و فرهنگی ارزشمند را از بین ببرند. کتاب بهترین بستر برای انتقال اندیشه، علم و دانش است و باید همواره مورد توجه باشد. یکی از برنامه‌های ما در دولت التفات به مسائل فرهنگی است؛ توجه محوری دولت مردمی بر مسئله معیشت و اقتصاد جامعه است لکن پرداختن به این موضوع ما را از توجه به کتاب و مسائل فرهنگی بازنمی‌دارد. به برکت انقلاب اسلامی رویدادهای مختلفی به ویژه در حوزه کتاب همچون جایزه کتاب سال برگزار می‌شود که تکریم و تجلیل از مقام کتاب و مولفان آن است.

رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن اشاره به این که اگر کتاب نبود شناخت رجال بزرگ تاریخ نیز ممکن نبود، بیان کرد: اندیشه فلاسفه، حکما و مورخان همچون‌ شیخ انصاری، بوعلی، ملاصدرا و دیگر بزرگان با کتاب آن‌ها شناخته و منتقل شد. کتاب جلوه شناخت بزرگان است و برای اندیشه و اندیشه‌ورزان جاودانگی است و باید همیشه مورد توجه قرار گیرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) خود اهل نویسندگی و بزرگترین مشوق مولفان و مصنفان و شاعران هستند؛ محافل فرهنگی و شعری که با حضور ایشان برگزار می‌شود و تقریظ‌های پرمغز ایشان بر کتاب‌ها برای تشویق نویسندگان جهت ادامه نوشتن بسیار حائز اهمیت است.

آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در پایان سخنان خود گفت: دولت مردمی وظیفه دارد درخصوص کاغذ، چاپ، توزیع کتاب و... حمایت مالی و حقوقی انجام دهد و زمینه را فراهم کند تا مولفان بیشتر و بهتری در جهت تالیف کتاب و نشر آثار داشته باشیم. امیدوارم این رویداد بزرگ که در ایام پیروزی انقلاب اسلامی ایران برگزار شده و تکریمی از مقام ارجمند مولفان و مصنفان است ادامه پیدا کند. این رویداد حرکتی نمادین است و اصل، آن است که حمایت همیشگی نسبت به آن‌ها صورت گیرد.

انقلاب اسلامی ایران تماما فرهنگی است 

محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) در بخش دیگر آیین اختتامیه چهلمین جایزه کتاب سال و سی‌ُاُمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ضمن تبریک ایام گرامیداشت چهل‌وچهارمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران بیان کرد: اگر دلایل وقوع دیگر انقلاب‌ها در مسائل اقتصادی، سیاسی و... باشد انقلاب اسلامی ایران یک انقلاب تماما فرهنگی است و این امر یک امتیاز محسوب می‌شود. رهبران ایران اسلامی اهل کتاب و قلم هستند؛ بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی از سنین جوانی کتاب‌های ارزشمندی را نوشته‌اند که برای امروز و آینده چراغ راه هدایت است. مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) نیز اهل کتاب و یک نویسنده حرفه‌ای هستند که جریانات اصلی کتاب در حوزه‌هایی همچون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، مرهون توجه و پیگیری‌های شخص معظم له است.

وی با اشاره به آمارهایی از نشر کتاب در کشور افزود: در بخش‌ها و حوزه‌هایی از کتاب در منطقه و دنیا رتبه‌های ممتازی داریم. مجموع کتاب‌های تألیفی چاپ اول در کشور از ابتدای امسال بیش از ۸۰ هزار عنوان بوده و در مجموعِ چاپ‌های اول و مجدد نیز این عدد به بیش از ۱۰۰ هزار عنوان می‌رسد.

او با اشاره به اینکه بیش از چهار هزار کتابخانه عمومی در کشور وجود دارد، گفت: کتابخانه‌ها مهمترین شبکه‌های فرهنگی کشور هستند. کشور ما به واسطه مشی و سلوک رهبران خود در توجه به فرهنگ و کتابخوانی به این ویژگی آراسته شده و همه‌جا و حتی در شهرها و روستاهای دوردست، کتاب و کتابخوانی مسئله مهم مردم ایران است. امروز در کمتر سفر استانی ما اتفاق می‌افتد که کتابخانه‌ای افتتاح نشود. در بیشتر مناطق یا کتابخانه آماده شده یا در حال آماده‌سازی است.  

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: در جشنواره کتابخوانی رضوی بیش از یک میلیون نفر شرکت کردند و جشنواره کتابخوانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز بیش از چندصد هزار شرکت‌کننده داشت. ملت ما درخشش خاصی در حوزه کتاب و کتابخوانی دارد. در دولت مردمی هم از ابتدای فعالیت، تسهیلگری و کمک به حوزه نشر و کتاب در دستور کار قرار داشته است.

وی در بخش دیگری از سخنانش ضمن بیان اینکه قیمت کاغذ مرغوب ایرانی نصف قیمت کاغذ خارجی است به مسئله کاغذ در کشور اشاره و بیان کرد: در حوزه زیرساخت‌های مورد نیاز تأمین کاغذ در دولت سیزدهم اتفاقات مهمی افتاده است. با دستور و پیگیری رئیس‌جمهور محترم و معاون اول ایشان، کارخانه‌های تولید کاغذ داخلی فعال شده و ۷۰ درصد کتاب‌های درسی آموزش و پرورش در سال تحصیلی جدید با کاغذ ایرانی به چاپ می‌رسد. ماهیانه هزار تن کاغذ در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار می‌گیرد. با حمایت دولت، اتفاقات بهتری هم رقم خواهد خورد. مجموعه‌ها و کارخانه‌های دیگری نیز برای تأمین کاغذ در حال راه‌اندازی هستند که با این کار سال آینده تمامی نیاز کاغذمان را از تولیدات ایرانی تأمین خواهیم کرد.

محمدمهدی اسماعیلی در پایان سخنان خود گفت: از دیگر اقدامات خوب دولت سیزدهم در حوزه فرهنگ و کتاب، راه‌اندازی تلویزیون اینترنتی کتاب است. با حمایت قوی از حوزه کتاب به‌عنوان پیشران فرهنگی کشور در آینده اتفاقات خوبی را شاهد خواهیم بود.

تقدیر از کتاب، تقدیر از علم است

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید پارسانیا (دبیر علمی چهلمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران) نیز در این آیین گزارشی از فعالیت‌های چهلمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ارائه کرد و گفت: در این دوره از جایزه پس از غربالگری اولیه بیش از ۶۰ هزار عنوان کتاب تالیفی چاپ اول، بیش از ۲۰ هزارعنوان کتاب وارد چرخه داوری شد. این آثار از سوی ۱۵ گروه از اعضای هیأت علمی با مشارکت ۵۵۰ داور مورد بررسی قرار گرفت و بیش از ۲۵۰ اثر به مرحله دوم داوری راه پیدا کردند. از بین این آثار، ۹ اثر به عنوان برگزیده و ۵۱ اثر به عنوان شایسته تقدیر معرفی شدند. در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته ۱۲ هزار اثر وارد چرخه داوری شدند، اما در چهلمین دوره این جایزه ۲۰ هزار اثر بررسی و داوری شدند.

دبیر علمی چهلمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه تقدیر از کتاب، تقدیر از علم است، گفت: تقدیر از کتاب برای حفظ، ماندگار شدن و ورود حقیقت به عرصه زیست و زندگی است چرا که حقیقت از طریق قلم ماندگار می‌شود. ارزش هر فرهنگ، تاریخ و تمدنی به علم و نحوه مواجهه با علم و معرفت است و با کتاب است که می‌توان مسیر، حال و آینده را شناخت و دنبال کرد.  

حجت‌الاسلام‌والمسلمین حمید پارسانیا در پایان گفت: عالمان علم را در کتاب ماندگار می‌کنند و نشر اثر، علم را به قلمرو فرهنگ وارد می‌کند و تحقق عدالت را ممکن می‌سازد. با حضور عدالت رهایی از ستم و آزادگی و حریت در زندگی بشر ممکن است، حضور رئیس جمهوری و شکل نهادینه ۴۰ ساله تقدیر از علم، عالمان، کتاب و کتابت، بخشی از تلاش برای نشر علم و حراست از هویت علمی جامعه، فرهنگ و تاریخ جامعه اسلامی است.