نشست هماهنگی راه‌اندازی فهرستگان کتابخانه‌های دانشگاهی کشور برگزار شد

به گزارش لیزنا، نشست هماهنگی راه‌اندازی سامانه فهرستگان کتابخانه‌های دانشگاهی کشور با حضور دكتر محمد حسن‌زاده، رئیس پژوهشگاه و روسا و نمایندگان کتابخانه‌های دانشگاهی کشور، 29 خرداد 1403 در تالار آینده ایرانداک برگزار شد.

دکتر حسن‌زاده در ابتدای این نشست ضمن خیر مقدم به مدعوین، کتابخانه‌های دانشگاهی را از مهم‌ترین نهادهای اثرگذار در مرجعیت علمی دانست. وی چالش‌های مرجعیت علمی را در سه سطح ساختار، مدیریت و حرفه برشمرد و گفت: از منظر ساختاری یک واگرایی در سطوح مختلف را شاهد هستیم. ماموریت‌هایی که برای کتابخانه‌های دانشگاهی در نظر می‌گیریم به صورت مشخص، تعریف شده و رو به توسعه نیستند. عملکردها هم نشان‌دهنده این واگرایی است. کتابخانه‌ها به‌صورت یک واحد منفعل عمل و به‌صورت منفرد تصمیم‌گیری می‌کنند. در جایی کتابخانه به عنوان یک عامل تاثیرگذار تلقی می‌شود و در جای دیگر خیر. از مدیران کتابخانه‌ها به اندازه کافی حمایت نمی‌شود. کتابخانه‌های دانشگاهی زیر مجموعه وزارت بهداشت با کتابخانه‌های دانشگاهی وزارت عتف ارتباطی ندارند. هر کس درگیر مشکلات خودش است. انتظار می‌رود که یک مجموعه هدفمند و یک‌پارچه را مشاهده کنیم.

رئیس ایرانداک درباره مشکلات سطوح مدیریتی اضافه کرد: عدم روزآمدی و تناسب با استانداردها از مشکلات جدی در سطح مدیریت است. سالیان سال کتابخانه‌ها استانداردسازی نکرده‌اند. اگر حرکت‌هایی انجام شده تناسب‌سازی نشده و حمایت کافی از کتابخانه‌ها نشده است. سومین چالش مربوط به حرفه‌گری و توسعه است. با ضعف ارتباطات حرفه‌ای روبه‌رو هستیم. این چالش‌ها منجر به ضعف تامین منابع علمی در دانشگاه‌ها شده است. زمانی که در کتابخانه منابع روزآمد علمی را نمی‌توانیم تهیه کنیم و استاد و دانشجو نمی‌توانند از کتابخانه استفاده کنند، جایگاه کتابخانه تضعیف می‌شود و در نتیجه حمایت و پشتیبانی از آن کم می‌شود. کتابخانه‌ها فقط تامین‌کننده منابع علمی نیستند، کتابخانه‌ها آموزش دهنده اخلاق پژوهش، مشاوره دهنده استفاده از منابع اطلاعاتی، و محلی برای ارزیابی‌های علم‌سنجی هستند.

وی به با اشاره به خدمات ایرانداک افزود: ایرانداک تلاش کرده است که استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی را تدوین و با کمک اداره کل استاندارد استان تصویب و به دانشگاه‌ها ابلاغ کند. دومین کار ایرانداک مکانیزمی برای کتابخانه‌ها براساس استاندارد و آماده‌سازی زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است. طراحی سامانه آمار کتابخانه (آک)، سامانه اصطلاح‌نامه و فرااصطلاح‌نامه، سامانه پیکره زبانی، و سومین کار ایرانداک ایجاد شبکه ملی کتابخانه‌های دانشگاهی است که در نشانی aln.irandoc.ac.ir در گام نخست تمام اطلاعات کتاب‌شناختی کتابخانه‌های دانشگاهی را در یک جا داشته باشیم، در گام دوم امکان به اشتراک‌گذاری منابع تمام‌متن را فراهم و در گام سوم فراتر از موجودی کتابخانه‌ها منابعی را اضافه کنیم.

دکتر محمد حسن‌زاده در ادامه به سایر خدمات ایرانداک اشاره کرد و گفت: دومین آماده‌سازی ما سامانه انتشارات دانشگاهی است که در نشانی sad.iandoc.ac.ir فراهم شده است و کتاب‌های انتشارات دانشگاهی برای فروش در آن قرار می‌گیرد. سومین کار سامانه دوجی است که نشریات را هم مانند پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در مجموعه ایرانداک در دست داشته باشیم. در نهایت سامانه علم‌سنجی دانشگاه‌های کشور را در نشانی usid.irandoc.ac.ir  برای گردآوری اطلاعات تمام دانشگاه‌های کشور طراحی کرده است.

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، از مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی خواست از امکانات و زیرساخت‌های ایرانداک استفاده کنند. وی افزود: ایرانداک صدای کتابخانه‌های دانشگاهی است، در برنامه‌های توسعه‌ای ایرانداک مشارکت کنید تا ما بتوانیم برای کتابخانه‌های دانشگاهی حمایت مالی جلب کنیم. و در نهایت پیشنهادات و بازخوردهای سازنده خود را به ما ارسال کنید.

در ادمه دکتر سیدمهدی طاهری، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: خرسندم که بعد از ده‌ها سال با همراهی و حمایت دکتر محمد حسن‌زاده، فهرستگان کتابخانه‌های دانشگاهی کشور شکل گرفت. وی درباره مزیت‌های فهرستگان گفت: فهرستگان یک دروازه اطلاعاتی است که از طریق آن داده‌ها و فراداده‌های اطلاعاتی در محیط دانشگاهی را دسترس‌پذیر کنیم. در فهرستگان امکان جستجو در همه کتابخانه‌ها به‌صورت یک‌پارچه، همکاری‌های مشترک، امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع و ارائه خدمات مشترک فراهم می‌شود. دکتر طاهری فهرستگان را بستر انواع همکاری‌های کتابخانه‌ای عنوان کرد و افزود: ایجاد شبکه‌های دانشی و مرکز داده از دیگر مزایای این سامانه است. در فهرستگان با متادیتا روبه‌رو هستیم و هیچ نگرانی برای دانشگاه‌ها در مورد امنیت اطلاعات وجود ندارد.

همچنین دکتر فریبرز درودی، معاون اطلاعات علم و فناوری ایران، در مورد طراحی و اجرای سامانه فهرستگان گفت: در مرحله اول برای تولید فهرستگان کتابخانه‌های کشور، اشتراک اطلاعات کتاب‌شناختی سپس اشتراک‌گذاری منابع و در فاز سوم با مراکز خارج از کشور تعامل داشته باشیم.

در ادامه نشست دکتر نصراله پاک‌نیت، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی، در مورد حفظ امنیت داده‌ها در ایرانداک توضیحاتی ارائه داد.

در پایان نشست مدعوین نقطه نظرات و پرسش‌های خود را مطرح کردند و دکتر حسن‌زاده به آنها پاسخ داد.

 سامانه فهرستگان کتابخانه‌های دانشگاهی کشور در نشانیaln.irandoc.ac.ir در دسترس قرار گرفته است.