نوآوری در کانون برنامه پنج‌ساله سیزدهم چین

به گزارش لیزنا، دکتر جعفر مهراد استاد دانشگاه شیراز و موسس ISC گفت: وقتی نخستین برنامه پنجساله چین در سال ۱۹۵۳ به اجرا گذاشته شد در این کشور خبری از علوم و فناوری های نوین نبود. در حالی که اکنون این کشور دو ماه پیش یعنی در ماه مه 2020، یعنی درست در سال پایانی سیزدهمین برنامه پنجساله موفق شده است تا حامل راکت Long March-B5 را روانه فضا کند.

وی گفت: رشد سریع علم و فناوری در برنامه های پنج‌ساله سیزدهگانه چین حیرت اور و غیر قابل تصور است. دومین هدف نخستین برنامه پنج‌ساله چین (۱۹۵۷-۱۹۵۳) تبدیل اقتصاد این کشور را از کشاورزی به فناوری هدف گذرای کرده بود.

دکتر جعفر مهراد اظهار داشت: نخستین برنامه بلند مدت چین پیرامون علم و فناوری در سال ۱۹۵۶ به شکل یک برنامه ملی دوازده ساله ( ۱۹۹۷-۱۹۵۶) منتشر شد که در آن فصول برنامه های توسعه علم و فناوری به تفصیل تشریح شده است. از آن تاریخ به بعد، برنامه های علم و فناوری چین در قالب طرح های کوتاه مدت و بلند مدت اما در مقیاس های بزرگ مانند افتتاح کارخانه اتومبیل سازی شماره یک چانک چونگ، تولید نخستین هواپیمای چینی با عنوان CJ5 و نخستین رآکتور آب سنگین پیشرفت های قابل توجهی را تجربه کرده است.

 وی گفت: در ماه مارس ۱۹۷۸ یعنی در سومین برنامه پنجساله چین (۱۹۸۹-۱۹۷۶) بیش از ۶۰۰۰ هیات و نمایندگی در کنفرانس ملی علم شرکت کردند. در این کنفرانس، یک رشته از مسایل بسیار با اهمیت این کشور مطرح و در آن فصول توسعه علم و فناوری که حاکی از نوسازی جمهوری خلق چین بود، به تصویب رسید.

استاد دانشگاه شیراز گفت: تعداد پیشرفت های مهم علم و فناوری در سال ۱۹۷۹ به تنهایی بیشتر از کل میزان پیشرفت های دهه قبل بود. چین در سال ۱۹۸۵ اصلاح نظام علم و فناوری را اعلام و از آن به عنوان فرضیه نیروی محرکه توسعه چین یاد کرد.

وی افزود : در سال ۱۹۹۵چین ضرورت تسریع در توسعه برنامه های علم و فناوری را که در واقع دستورالعمل فعالیت علم و فناوری این کشور بود را اعلام و به مورد اجرا گذاشت.

موسس ISC تصریح کرد: در آخرین سال برنامه پنجساله نهم (۲۰۰۰-۱۹۹۶) بیش از ۲۹ میلیون نیروی کار فنی و حرفه ای در تشکیلات اقتصادی و موسسات سرمایه گذرای دولتی مشغول بکار بودند که از این تعداد نزدیک به ۳ میلیون نفر از جمله ۱/۵۶ میلیون دانشمند و مهندس در فعالیت های علم و فناوری مشغول بکار بوده اند.

وی گفت: در اوایل قرن ۲۱، در سطوح توسعه فناوری های پیشرفته ،  چین به طور شگفت آوری فاصله خود با کشورهای توسعه یافته جهان را کاهش داد. در این سال ها چین سرمایه گذرای های بزرگی در تحقیق و توسعه انجام داد که متوسط نرخ سالانه آن بین سال های ۱۹۹۲ و ۲۰۱۸ در حدود ۲۹ درصد بود.

 استاد دانشگاه شیراز اظهار داشت: در برنامه پنجساله دهم (۲۰۰۵-۲۰۰۱) چین برای نخستین بار به صراحت سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی را اعلام کرد. این رقم در سال ۲۰۰۵ میلادی بیش از ۱/۵ درصد از تولید ناخالص داخلی گزارش شد.

وی تصریح کرد: در سال ۲۰۱۸ سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی به ۲/۱۸ درصد افزایش یافت که از این حیث بعد از ایالات متحده رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.

دکتر جعفر مهراد گفت: در چین در سال ۲۰۱۸ میلادی  ۴/۱۹ میلیون نفر در حوزه تحقیق و توسعه فعالیت می کردند که فعالیت این افراد تاثیر مستقیمی بر نوآوری، افزایش سطح و کیفیت زندگی، و پویایی کسب و کار و بازار داشته است. در این سال سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی ۲/۲ درصد اعلام شده است.

وی افزود: در کانون برنامه پنج‌ساله سیزدهم چین (۲۰۲۹-۲۹۱۶) نوآوری قرار دارد که رسیدن به کشوری نوآور را در همین سال ۲۰۲۰ هدف گذرای کرده است. بر اساس این برنامه مقرر است چین تا سال ۲۰۳۰ به رهبری بین المللی تحول آفرین در نوآوری  و تا سال ۲۰۵۰ به یک قدرت بزرگ علمی و فناوری مبدل شود.

استاد دانشگاه شیراز تصریح کرد: پروانه های ثبت اختراع اساس نوآوری است که ارزش اقتصادی بسیار دارند. در سال ۲۰۱۶ در چین بیش از ۱/۱ میلیون درخواست پتنت به ثبت رسیده است که با احتساب این رقم، بعد از ایالات متحده و ژاپن در جایگاه سوم قرار داشت. این کشور در سال ۲۰۱۷ با سه پله ارتقا و با کسب رتبه ۲۲ در فهرست نوآورترین کشورهای جهان قرار گرفت. در سال گذشته، چین در برابر هر ۱۰/۰۰۰ نفر جمعیت ۱۳/۲ درخواست اختراع به ثبت رسانده است که نسبت به برنامه پنجساله سیزدهم که رقم ۱۲ درخواست ثبت پتنت را هدف گذرای کرده است پیش افتاده است.

دکتر جعفر مهراد در پایان تاکید کرد: افزون بر آن، در سال ۲۰۱۹ میلادی چین با درخواست ثبت ۵۸/۹۹۰ اختراع از طریق معاهده همکاری ثبت اختراع  زیر نظر سازمان مالکیت معنوی، موقعیت خود را نسبت به امریکا که تنها ۵۷/۸۴۰ درخواست ثبت پتنت داشت مستحکم تر کرد. این موقعیت از سال ۱۹۷۸ که معاهده همکاری ثبت اختراع عملیاتی شد در دست ایالات متحده امریکا بود.