داخلی
»گفتگو
برجسته کردن نقش كتابخانه‌های عمومی مهمترین هدف همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی است
به گزارش لیزنا، دکتر منصور کوهی رستمی دبیر اجرایی همایش و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفتگو با خبرنگار لیزنا در پاسخ به سوال از چه زمانی ایده برگزاری این همایش کلید خورد و ضرورت برگزاری این همایش چیست؟ گفت: انجمن علمی ارتقاء کتابخانههای عمومی ایران در یازده مرداد هزار و سیصد و نود و شش توسط کمیسیون انجمن‌های علمی ایران تایید و ثبت رسید. این انجمن با هدف گسترش، پیشبرد و ارتقای دانش تخصصی در حوزه کتابخانههای عمومی و توسعه کیفی متخصصان آن، همچنین بهبود بخشیدن به امور آموزشی و پژوهشی در زمینه‌های مرتبط تشکیل شد. پس از تشکیل سلسله جلسات اعضای هیئت مؤسس و تدوین اساسنامه، انجمن نسبت به جذب اعضاء اقدام نمود. به همین منظور مجمع عمومی در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد. طی این جلسه هیئت مدیره اولین دوره انجمن (۱۳۹۷-۱۴۰۰) توسط آراء اعضاء، برگزیده شدند. پس از برگزاری جلسات اولیه و تشکیل کارگروههای مختلف، کارگروهی به نام کارگروه همایشها و گردهمآیی ها شکل گرفت که وظیفه انجام فعالیتهای علمی در سطح کشور را بر عهده گرفت. موضوع این همایش با مدیران نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز مطرح شد که با توجه به گفتمان سالهای اخیر نهاد و وزارت ارشاد - تبدیل کتابخانه ها به مراکز فرهنگی و اجتماعی- مورد استقبال قرار گرفت. لذا بعد از بررسی دقیق تر موضوعات و محورهای همایش، تصمیم گرفته شده که این همایش با توجه به ضرورتی که احساس می شد انجام شود.
وی افزود: اما همایش با این موضوع چه ضرورتی داشت، همانطور که می‌دانید، در سالهای اخیر کارکردهای مختلفی برای کتابخانه های عمومی تعریف شده است. کارکردهای آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و ... نشان دهنده نگاه و انتظارات جدیدی از کتابخانه های عمومی در بستر جامعه است. اگرچه زمانی در نتیجه ظهور تکنولوژی های نوین رویکرد "کتابخانه به عنوان یک مکان" مطرح شده بود امروزه نگرش های نوینی همچون "کتابخانه به عنوان یک پایگاه اجتماعی" کارکردهای متفاوتی را برای کتابخانه های عمومی برجسته کرده است. کتابخانه های عمومی به عنوان بخشی از بطن جامعه که در نتیجه نیازهای اجتماعی اقشار مختلف شکل گرفته اند همواره در کنار خدمات اطلاعاتی به خدمات اجتماعی نیز مشغول بوده اند اما با توجه به تحولات سریع و شگرف در بافت اجتماعی جوامع امروز، ظهور فناوری های نوین، تفاوت های مشهود بین نسلی و امکان ارائه خدمات اجتماعی متفاوت با توجه به تغییر زاویه دید و انتظارات دولتها، الزام خدمات رسانی هر چه بهتر در عرصه اجتماعی میسر و ضروری گشته است.
وی در پاسخ به سوال فعالیتهای صورت گرفته در خصوص همایش گفت: از ابتدای این همایش تلاش کردیم که همایشی متفاوت و اثربخش برگزار کنیم. این تفاوت را در سه جنبه مد نظر قرار دادیم. اول، طراحی و اجرای برنامه های متنوع تا رسیدن به روزهای همایش، دوم، افزایش میزان مشارکت کتابداران کتابخانه های عمومی کشور و سوم استفاده از تجارب بین المللی. که در هر کدام از این سه جنبه توفیقات خوبی حاصل شد.
برنامه های اجرایی
12 پاتوق مقاله خوانی در استانهای مختلف به صورت حضوری و مجازی برگزار شد؛
پویش کتابخانه اجتماعی من که به جمع اوری آثار کتابداران کتابخانه های عمومی کشور در قالب کلیپهای یک دقیقه ای پرداخت؛
برنامه راه آبادی که با تلاش همکار خوبم اقای دکتر منوچهری مدیر کل محترم استان فارس در حال اجراست.
مشارکت کتابداران کتابخانه های عمومی کشور در برنامه های مختلف مخصوصا پاتوقهای مقاله خوانی کاری کاملا داوطلبانه توسط همکاران خوب کتابدارم انجام شد. بیش از 100 نفر از کتابداران کتابخانه های عمومی درگیر اجرای این برنامه ها از ترجمه مقاله، ارایه مقاله، نقد و بررسی مقاله و ... بودند.
استفاده از تجارب بین المللی
برای اینکه بتوانیم تصویری روشن و شفاف از روندهای و کارکردهای اجتماعی در کتابخانههای عمومی دنیا بدست آوریم، برآن شدیم تا با دعوت از اندیشمندان مطرح بین الملی در گام اول کارکردهای اجتماعی کتابخانههای عمومی دنیا را شناسایی کنیم و در گام دوم، با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بومی کتابخانههای عمومی کشور، نسبت به بومی‌سازی و اجرای این کارکردها اقدام کنیم. لذا از ۴ چهره ممتاز و معتبر جهانی در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و ارتباطات جهت شرکت و سخنرانی در همایش دعوت به عمل آمد.
وی در پاسخ محورهای همایش توسط چه افراد یا گروه هایی پیشنهاد و نهایی شد؟ گفت: محورهای همایش ابتدا توسط هیات مدیره انجمن ارایه و با تشکیل کمیته علمی همایش نهایی شدند و همایش با 8 محور فراخوان داد که عبارتنداز:
محور 1: خدمات و برنامههای متناسب با نقشهای اجتماعی کتابخانه های عمومی
محور 2: کتابخانههای عمومی و اجتماع سازی
محور 3: کتابخانههای عمومی به مثابه تکنولوژی اجتماعی
محور4: کتابخانهها در سپهر عمومی
محور 5: کتابخانههای عمومی و آسیبهای اجتماعی
محور 6: کتابخانههای عمومی و بحران طبیعی
محور 7: جنبه های اقتصادی کتابخانه های عمومی: تولید، اشتغال، کارآفرینی و کسب و کار
محور 8: مفاهیم اجتماعی مرتبط با کتابخانههای عمومی: مشارکت اجتماعی، عدالت اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی مردم
دبیر اجرایی همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی در پاسخ به سوال سخنرانان همایش چه کسانی خواهند بود چرا این افراد انتخاب شده اند؟ شخصیت های بین المللی در کدام یک از محورهای همایش سخنرانی می‌کنند؟ گفت: سخنران کلیدی همایش را مجموعه ای از اندیشمندان داخلی و خارجی تشکیل خواهند داد. سخنران داخلی همایش، دکتر نعمت الله فاضلی، دکتر محمود گلزاری، دکتر هاشم عطاپور و دکتر امین زارع خواهند بود.
برای اینکه بتوانیم تصویری روشن و شفاف از روندهای و کارکردهای اجتماعی در کتابخانههای عمومی دنیا بدست آوریم، برآن شدیم تا با دعوت از اندیشمندان مطرح بین المللی در گام اول کارکردهای اجتماعی کتابخانههای عمومی دنیا را شناسایی کنیم و در گام دوم، با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بومی کتابخانههای عمومی کشور، نسبت به بومی‌سازی و اجرای این کارکردها اقدام کنیم. لذا از ۴ چهره ممتاز و معتبر جهانی در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی و ارتباطات جهت شرکت و سخنرانی در همایش دعوت به عمل آمد.
اجتماعی شدن کتابخانه های عمومی و تغییر ماموریت آنها از چند سال پیش در جهان و در کشورهای پیشرفته اتفاق افتاده و شروع شده است و کشورهای اروپایی تجربیات خوبی در این زمینه دارند که باید از آن تجربیات متناسب با شرایط اجتماعی و فرهنگی کشور خودمان استفاده و آنها را در کشور بومی سازی کنیم. بر همین اساس پرفسور فرانک هویسمانس استاد تمام کتابداری دانشگاه آمستردام هلند ، و صاحب کرسی ویژه در کتابخانه سلطنتی هلند، با عنوان «کارکردهای اجتماعی کتابخانههای عمومی هلند»، دکتر کی پی سینگ، دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه دهلی هند با عنوان «چشم انداز کتابخانه های عمومی در هند»، و دکتر کاترینا میچنیک دکترای کتابداری و اطلاع رسانی و استاد گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه ملی سوئد با عنوان «کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی در سوئد» سه سخنران بین المللی سرشناس هستند که در این همایش به سخنرانی خواهند پرداخت.
وی در پاسخ به سوال ضرروت سخنرانی ایفلا در این همایش؟ گفت: ایفلا نهادی مستقل، بین‌المللی، غیردولتی، و غیرانتفاعی است كه اهداف آن ارتقای تفاهم بین‌المللی؛ همكاری؛ گفت‌وشنود؛ پژوهش و توسعه در همه زمینه‌های كتابداری از جمله كتابشناسی، خدمات اطلاعرسانی، و آموزش كاركنان؛ و ایجاد تشكیلاتی است كه از طریق آن بتوان جنبه‌های بین‌المللی كتابداری را ارائه كرد. این نهاد بیش از 90 سال است که به عنوان صدای بین المللی متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی عمل کرده و در حال حاضر در بیش از 150 کشور عضو دارد. با توجه به اهمیت ایفلا در مباحث کتابخانه های عمومی دنیا، باربارا لیسون رییس منتخب ایفلا و رییس نظام کتابخانههای عمومی برمن آلمان در این همایش با عنوان «کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی: رویکرد ایفلا» سخنرانی خواهند کرد. حضور سخنرانی در سطح رئیس منتخب ایفلا ضمن نشان دادن حرکت کتابخانه های عمومی بر اساس روندهای بین المللی، باعث ایجاد ارتباط ایفلا با کتابخانه های عمومی خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در پلسخ به سوال آیا قرار است این همایش سالانه برگزار شود؟ گفت: برنامه انجمن این است که ان شاءالله بتواند هر دو سال یکبار همایشی در خصوص مباحث کتابخانه های عمومی برگزار نماید که این همایش اولین همایش انجمن است.
دکتر منصور کوهی رستمی در پاسخ به سوال برگزاری این همایش چه کمکی به ارتقای کتابخانه های عمومی می‌کند؟ گفت:مثل هر پدیده و مساله نوینی لازم است که به طور شفاف چیستی، چرایی و چگونگی آن پدیده یا مساله به خوبی روشن شود. حرکت به سمت کارکردهای اجتماعی در کتابخانه های عمومی ضرورتی انکارناپذیر است اما برای این حرکت اولاً بایستی تشریح می شد که کارکردهای اجتماعی و کتابخانه اجتماعی چیست؟ دومأ پاسخ داده می شد چرا اجتماعی کردن کتابخانه ها لازم است؟ و سوماً چگونه و با چه برنامه و طرحی می توانیم در این مسیر قدم برداریم؟
بنابراین مهمترین هدف این همایش برجسته کردن نقش كتابخانه‌هاي عمومي در ساخت اجتماع و ارائه چشم‌اندازي اجتماعي از كتابخانه‌هاي عمومي براي سياست‌گذاران، حرفه‌مندان، پژوهشگران، كتابداران و دانشجويان است . سایر اهداف فرعی به شرح زیر خواهد بود:
گفتگو و توليد متونی درباره نقش کتابخانههای عمومی در پرداختن به مسائل اجتماعی
گفتگو و توليد متونی درباره مسائل و آسیبهای اجتماعی که کتابخانههای عمومی قادر به رفع آن هستند
گفتگو و توليد متونی درباره خدمات و برنامههای كتابخانه‌های عمومی متناسب با نقشهای اجتماعي گفتگو و توليد متوني درباره نحوه ایجاد حساسیت و تعریف جایگاه کتابخانه عمومی در جامعه
ايجاد زمينه‌ای براي ارتباط و گفتگوي ميان سياست‌گذاران، حرفه‌مندان، پژوهشگران و كتابداران با تاكيد بر نقش اجتماعی كتابخانه‌های عمومی
ارایه برنامه عملیاتی برای مدیران و سیاستگذاران کتابخانه های عمومی کشور
وی در پاسخ به سوال تفاوتها و شباهتهای این همایش با کنگره سالانه علوم اطلاعات؟ گفت: کنگره سالانه متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی که به همت دوستان خوب و پرتلاشمان در انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در حال برنامه ریزی است و در چند سال اخیر روح تازه ای به حرفه داده است، کل مباحث حرفه و رشته را در برمی گیرد اما این همایش اختصاصا به کتابخانه های عمومی خواهد پرداخت. نکته مهم این است که هدف هر دو انجمن و برنامه هایشان تقویت ابعاد مختلف حرفه و رشته است و از این منظر شایسته تقدیر و قدردانی است.
دبیر اجرایی همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی در پایان گفت: در پایان جا دارد از همه عواملی که در اجرای این همایش نقش آفرینی کردند تشکر ویژه ای داشته باشم. از هیات مدیره انجمن علمی ارتقا کتابخانههای عمومی ایران که صادقانه در اجرای همایش تلاش کردند، از دبیرکل محترم نهاد کتابخانه های عمومی کشور، معاونین و مدیران ایشان که به عنوان یکی از اجرا کنندگان همایش کمال همکاری و مساعدت را داشتند، ، اداره کل کتابخانههای عمومی استان خوزستان که این روزها شبانه روزی در حال اماده سازی شرایط برگزاری خوب همایش هستند و از عوامل اجرایی همایش که همگی از کارشناسان و کتابداران کتابخانه های عمومی کشور هستند سپاسگزارم. همچنین از همه رسانه ها و بویژه خبرگزاری لیزنا که نقش پررنگی در اطلاعرسانی مربوط به رشته و حرفه ما دارد و در این همایش هم سنگ تمام گذاشته است کمال تشکر را دارم.
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.